Chương trình là dịp để thế hệ hôm nay bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc, tưởng nhớ, tri ân các anh hùng liệt sĩ, thương binh, bệnh binh, người có công (NCC) với cách mạng, nguyện tiếp nối xứng đáng truyền thống của các thế hệ cha anh đi trước.
Đến dự chương trình có các đồng chí: Thượng tướng, Anh hùng LLVT nhân dân Phạm Thanh Ngân, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị (TCCT); Hà Đăng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Trưởng ban Tư tưởng-Văn hóa Trung ương; Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Chủ tịch Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam; Trung tướng Đỗ Căn, Phó chủ nhiệm TCCT; Thiếu tướng Trịnh Văn Quyết, Chính ủy Quân khu 2; Thiếu tướng Phạm Văn Huấn, Bí thư Đảng ủy, Tổng biên tập Báo Quân đội nhân dân, Trưởng Ban tổ chức chương trình. Cùng dự chương trình có nhiều đồng chí thương binh, bệnh binh, cựu chiến binh (CCB); cán bộ, chiến sĩ LLVT và nhân dân Thủ đô.
Hào khí một thời “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”
Trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Trường Sơn trở thành chiến trường hết sức ác liệt, thấm đẫm máu đào của hàng vạn chiến sĩ bộ đội, TNXP, dân công hỏa tuyến. Nơi đây, lực lượng nào, đơn vị nào cũng lập nên những chiến tích anh hùng; con đường nào, địa điểm nào cũng là mảnh đất thiêng rực lửa, với nhiều chiến công.
Một thời lịch sử hào hùng “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” được tái hiện chân thực bằng âm nhạc, qua đó, tinh thần phơi phới, lạc quan, chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tình yêu Tổ quốc... là niềm cảm hứng sáng tác chủ đạo. Đó cũng là nội dung rất xúc động, hào hùng trong phần mở đầu của Chương trình nghệ thuật “Lời ru đồng đội”, với tựa đề “Trên đỉnh Trường Sơn ta hát”, được thể hiện với chùm các ca khúc: “Tổ quốc tôi chưa đẹp thế bao giờ”, “Trên đỉnh Trường Sơn ta hát”, “Sợi nhớ sợi thương”, “Cô gái mở đường” và “Chào em cô gái Lam Hồng”, qua phần biểu diễn của các ca sĩ, NSƯT: Tuấn Ngọc, Phạm Phương Thảo, Việt Hoàn, Viết Danh và các nghệ sĩ của Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội.
Không gian nghệ thuật của phần mở đầu chương trình đưa khán giả trở về với miền ký ức một thời chiến tranh gian khổ mà hào hùng của dân tộc, trên tuyến đường Trường Sơn huyền thoại. Đường Trường Sơn là nét son chói lọi trong lịch sử hào hùng của dân tộc, là di sản quý giá của lớp lớp thế hệ cha anh. "Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước" đã trở thành khẩu hiệu hành động của cả một thế hệ. Biết bao người con ưu tú của dân tộc đã hy sinh cả tuổi thanh xuân của mình vì sức sống của tuyến đường, để đi tới ngày toàn thắng. Những cung đường Trường Sơn, những lối mòn Trường Sơn, nơi nào cũng thấm máu và mồ hôi của bao cán bộ, chiến sĩ, TNXP, dân công hỏa tuyến. Chính trong những năm tháng chiến đấu gian khổ, ác liệt, cả Trường Sơn sáng ngời chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Ghi vào trang sử vàng đường Trường Sơn là lực lượng TNXP, dân công hỏa tuyến ngày đêm tham gia bảo đảm an toàn, thông suốt cho tuyến đường chi viện miền Nam, thống nhất đất nước. Biết bao nhiêu xương máu đã đổ xuống trên tuyến đường Trường Sơn lịch sử, để rồi, lời bài hát “Tổ quốc tôi chưa đẹp thế bao giờ” mãi ngân vang...
Phần mở đầu chương trình đã để lại nhiều cảm xúc lắng đọng, chạm đến trái tim của đông đảo khán giả theo dõi chương trình. CCB Hoàng Ngọc Thanh (73 tuổi, ở xã Việt Hòa, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên), xúc động chia sẻ: “Tôi nguyên là bộ đội Đoàn 559, từng nhiều lần lái xe chở hàng vượt đường Trường Sơn, chi viện cho chiến trường miền Nam. Được nghe những ca khúc về tuyến đường Trường Sơn huyền thoại, tôi cũng như các CCB đến dự chương trình rất xúc động, tự hào về một thời đã qua, về lịch sử đấu tranh hào hùng của dân tộc. Rất mong thế hệ hôm nay mãi khắc ghi và tiếp tục phát huy truyền thống của cha anh”.
“Mười đóa sen thơm” - biểu tượng sáng ngời, bất tử
Vào giai đoạn ác liệt nhất của cuộc kháng chiến chống Mỹ, gần 5 vạn quả bom của không quân Mỹ đã trút xuống ngã ba Đồng Lộc, hòng ngăn chặn con đường huyết mạch của hậu phương miền Bắc chi viện cho chiến trường miền Nam. Trong lớp lớp trang sử vàng ghi dấu tại ngã ba Đồng Lộc, gương hy sinh quên mình của 10 cô gái TNXP đã để lại trong tâm trí đồng bào, chiến sĩ niềm xúc động khôn nguôi. 10 bông hoa trắng tinh khôi ấy đã vĩnh viễn ra đi vào ngày 24-7-1968, cách nay tròn 50 năm.
Phóng sự ngắn “Mười đóa sen thơm” tại chương trình đã tái hiện khoảng thời gian chiến tranh khốc liệt, tinh thần quả cảm của các cô gái TNXP. Mỗi người càng thêm hiểu rằng, ngã ba Đồng Lộc-ngã ba anh hùng, ngã ba bất tử, đã thấm đẫm xương máu của bao anh hùng liệt sĩ, thương binh...
Phóng sự trình chiếu tại chương trình đưa người xem trở về ngã ba Đồng Lộc những năm 1968-1972, địa bàn có vị trí hết sức quan trọng trên tuyến giao thông chiến lược Bắc-Nam qua địa bàn Hà Tĩnh. Nơi đây từng được mệnh danh là “tọa độ chết”, là "túi bom" do đế quốc Mỹ thả xuống, nhằm ngăn chặn sự chi viện sức người, sức của cho chiến trường miền Nam. Với tinh thần xả thân quên mình, “sống bám cầu, bám đường, chết kiên cường dũng cảm”, hơn 16.000 TNXP cùng các lực lượng ngày đêm phá bom, mở đường cho xe tiến vào miền Nam. Trưa 24-7-1968, 10 cô gái TNXP Tiểu đội 4, Đại đội 552, thuộc Tổng đội TNXP tỉnh Hà Tĩnh thực hiện nhiệm vụ thường ngày, sau khi máy bay Mỹ ném bom phá nát tuyến đường vận tải. Chiều hôm đó, trận bom thứ 15 trong ngày dội xuống Đồng Lộc; một quả bom rơi sát miệng hầm, nơi 10 cô gái đang tránh bom. Các chị đã hy sinh ở tuổi mười tám, đôi mươi, độ tuổi đẹp nhất của người con gái.
Những hình ảnh về ngôi nhà nhỏ của gia đình chị Võ Thị Tần (tại thôn Hoa Thị, xã Thiên Lộc, huyện Can Lộc), trước bằng Tổ quốc ghi công của nữ tiểu đội trưởng can trường ấy vẫn như vang vọng lời thư của chị gửi mẹ 5 ngày trước khi hy sinh, khiến ai cũng cảm phục, trào dâng xúc động: “Mẹ ơi, ở đây vui lắm mẹ ạ. Ban đêm chúng nó thắp đèn để chúng con làm đường, còn ban ngày chúng mang bom giết cá để chúng con cải thiện. Bom đạn của chúng có thể làm rung chuyển cả núi rừng nhưng không thể làm rung chuyển những trái tim của chúng con. Mẹ ơi! Thời gian này, mặc dù địch đánh phá ác liệt, nhưng bọn con vẫn tập được nhiều bài hát mới”.
Mười cô gái bất tử bên dòng sông La-biểu tượng của mười đóa sen ngát hương đã hóa vào đất, tạo thành hoa lá, dệt nên màu xanh hòa bình của dân tộc. Tên các chị đã thành tên chung: “Mười cô gái ngã ba Đồng Lộc”. “Mười đóa sen thơm” cũng là chủ đề phần 2 của chương trình nghệ thuật, với các ca khúc lắng đọng, chứa chan cảm xúc: “Mời anh về Hà Tĩnh”, “Người con gái sông La”, “Mười đóa sen thơm”, “Em ở nơi mô” với sự thể hiện của NSƯT Tố Nga, NSND Thu Hiền, NSƯT Phạm Phương Thảo và các nghệ sĩ Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội.
Không chỉ biểu diễn ấn tượng, lắng đọng cảm xúc, NSND Thu Hiền, NSƯT Phạm Phương Thảo và nhiều nghệ sĩ, ca sĩ tham gia chương trình đều bày tỏ niềm xúc động, tự hào, khi được hát những ca khúc ca ngợi công lao, sự hy sinh của các anh hùng, liệt sĩ, NCC với cách mạng. Mỗi bài hát cất lên, cũng là một lần tưởng nhớ, thể hiện lòng tri ân thành kính đối với các thế hệ đi trước đã anh dũng hy sinh để mang lại cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc cho thế hệ hôm nay và mai sau.
Tình cảm, trách nhiệm tri ân
Những năm gần đây, vào dịp kỷ niệm Ngày TB-LS, Báo QĐND đều phối hợp với các cơ quan, đơn vị thể hiện tấm lòng tri ân đối với các anh hùng liệt sĩ, thương binh, bệnh binh, gia đình NCC… bằng những việc làm thiết thực. Đầu tháng 7 vừa qua, Ban tổ chức Chương trình nghệ thuật “Lời ru đồng đội” phối hợp cùng Công ty TNHH MTV Xổ số điện toán Việt Nam (Vietlott) đã trao 10 sổ tiết kiệm (tổng trị giá 100 triệu đồng) tặng thân nhân 10 nữ liệt sĩ TNXP ngã ba Đồng Lộc. Trong Chương trình nghệ thuật “Lời ru đồng đội”, phát huy truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, đền ơn đáp nghĩa, ban tổ chức chương trình và Công ty Cổ phần Tập đoàn đầu tư xây dựng DĐK trao quà tặng 10 gia đình NCC trên địa bàn Thủ đô Hà Nội và các địa phương.
Ôn lại những trang sử hào hùng của dân tộc, mỗi chúng ta càng bày tỏ lòng kính trọng, biết ơn sâu sắc đối với sự hy sinh, cống hiến của các thế hệ đi trước, đồng thời thêm tự hào, quyết tâm đóng góp sức mình cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đó cũng là nội dung được gửi gắm trong phần kết chương trình, với chủ đề “Đất nước tình yêu”, thể hiện qua các tác phẩm ca ngợi quê hương, đất nước, con người Việt Nam: “Neo đậu bến quê”, “Quê hương tuổi thơ tôi”, “Người mẹ Làng Sen”, “Đất nước tình yêu”, “Linh thiêng Việt Nam” với sự biểu diễn của ca sĩ Đặng Hồng Nhung, NSƯT Việt Hoàn, NSƯT Hồng Hạnh, ca sĩ Cẩm Tú, Thế Dũng...
Đan xen với không gian nghệ thuật đặc sắc, phóng sự “Đất nước tình yêu” mang đến những hình ảnh về đất nước Việt Nam tươi đẹp, hòa bình hôm nay. Và ở đó, tình cảm, trách nhiệm tri ân của thế hệ hôm nay với những người đi trước được thể hiện sâu sắc bằng những việc làm, nghĩa cử cao đẹp. Nội dung phóng sự mang thông điệp sâu sắc: Đất nước đang thực sự đổi thay, phát triển, đi lên. Cùng với sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, Bác Hồ, sự tiên phong gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên, thành quả đó có được, phải đổi bằng máu xương, mồ hôi, trí tuệ của bao thế hệ người dân Việt Nam.
Những hình ảnh sinh động trong phóng sự thêm một lần khẳng định, trên mảnh đất từng bị bom đạn cày xới, màu xanh đã ngút ngàn. Nỗi đau của những người mẹ, người vợ đã vơi đi phần nào nhờ sự quan tâm, chăm lo của các cấp ủy, chính quyền địa phương, sự sẻ chia của những nghĩa cử cao đẹp, những hành động ấm áp nghĩa tình từ tấm lòng tri ân và biết ơn sâu sắc. Mỗi địa phương, cơ quan, đơn vị cần có cách làm sáng tạo, thiết thực hơn trong công tác đền ơn đáp nghĩa, tạo phong trào sâu rộng, có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, tiếp nối truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc, góp phần tạo sức mạnh to lớn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Phần kết chương trình thêm một lần khẳng định, các hoạt động giúp đỡ, thăm hỏi, tặng quà… thể hiện sự tri ân sâu sắc của thế hệ hôm nay đối với thế hệ đi trước, với những NCC với cách mạng. Nhưng có lẽ trong tâm khảm của mỗi người, sự tri ân không dừng lại ở đó. Biết ơn những giá trị thiêng liêng của sự hy sinh, mỗi người chúng ta, bằng hành động cụ thể hãy góp sức dựng xây, phát triển đất nước giàu mạnh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc thân yêu. Đó cũng là quyết tâm của một thế hệ người Việt Nam mới, với tư duy mới, đầy ước mơ, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; được trang bị tri thức, văn hóa và truyền thống, sẽ tiếp nối xứng đáng trang sử vẻ vang của Đảng, của dân tộc và thế hệ cha anh...
Chương trình nghệ thuật “Lời ru đồng đội” khép lại sau 90 phút được truyền hình trực tiếp trên Kênh VTV2 (Đài Truyền hình Việt Nam), song dư âm về những ca khúc, phóng sự ca ngợi sự hy sinh, cống hiến, những nghĩa cử tri ân; tình yêu quê hương, đất nước, con người Việt Nam vẫn lắng đọng mãi không chỉ với những người đến dự chương trình, mà với đông đảo khán giả trên khắp mọi miền Tổ quốc.
THU MINH