Vận dụng sáng tạo Chủ nghĩa Mác-Lênin và những bài học kinh nghiệm của ông cha ta trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định vai trò to lớn của nhân dân đối với cách mạng Việt Nam. Người nói: “Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, chứ không phải là sự nghiệp của cá nhân anh hùng nào”. Soi chiếu vào quan điểm của Người, có thể thấy rõ, nhân dân các dân tộc biên giới có vai trò đặc biệt quan trọng, là chủ thể trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ BGQG. 

Đối với Bộ đội Biên phòng (BĐBP), ngay từ ngày đầu thành lập với tên gọi Công an nhân dân vũ trang, đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh huấn thị: “Một vạn công an thì chỉ có hai vạn tai, hai vạn mắt, hai vạn tay chân, nhưng nhân dân có hàng triệu tai, hàng triệu mắt, hàng triệu tay chân. Cho nên chúng ta phải dựa vào dân để hoạt động”. Bởi vậy, muốn quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, an ninh BGQG, trước hết phải dựa vào nhân dân, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc; phải thực sự coi “đồn là nhà, biên giới là quê hương, đồng bào các dân tộc là anh em ruột thịt”. Ngày nay, dưới ánh sáng Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, đường lối quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân có bước phát triển mới và yêu cầu mới, vai trò của quần chúng nhân dân được khẳng định là nền tảng, là cội nguồn thắng lợi của sự nghiệp cách mạng, trong đó bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, an ninh BGQG là một bộ phận không thể tách rời.

leftcenterrightdel
Cán bộ, chiến sĩ Đồn biên phòng Cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy, BĐBP Hà Giang phối hợp với dân quân xã Lao Chải tuần tra bảo vệ biên giới.

Nước ta có đường biên giới dài hơn 4.600km với nhiều cửa khẩu, lối mở quan trọng. Ðịa bàn miền núi chiếm tới 2/3 diện tích đất đai của Tổ quốc, với nhiều tiềm năng to lớn về nông, lâm nghiệp, về công nghiệp, năng lượng, khoáng sản, về văn hóa, du lịch... Chúng ta còn có 3.260km đường bờ biển và vùng lãnh hải rộng lớn với nhiều tài nguyên và tiềm năng kinh tế biển. Ðây là những địa bàn rất quan trọng cần được bảo vệ. Các dân tộc cư trú trên những địa bàn quan trọng này cũng thường xuyên là mục tiêu lôi kéo, chống phá của các thế lực thù địch. Những năm qua, Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách lớn đối với lĩnh vực xây dựng, quản lý, bảo vệ BGQG và xây dựng địa bàn biên giới vững mạnh, như: Nghị định số 34/2014/NĐ-CP ngày 29-4-2014 của Chính phủ về quy chế KVBG đất liền nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Chỉ thị số 01/CT-TTg ngày 9-1-2015 của Thủ tướng Chính phủ về việc tổ chức phong trào “Toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh BGQG trong tình hình mới”... Quán triệt các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về thực hiện “Ngày Biên phòng toàn dân”, đã góp phần vào việc giữ vững chủ quyền lãnh thổ, an ninh BGQG. Với vai trò nòng cốt, chuyên trách trong công tác quản lý, bảo vệ BGQG, các đơn vị BĐBP thường xuyên tăng cường xuống địa bàn thực hiện “ba bám, bốn cùng”; trực tiếp tham gia cùng ăn, cùng ở, cùng làm, cùng nói tiếng dân tộc với nhân dân và phối hợp các ngành, đoàn thể tổ chức các hoạt động lồng ghép giữa tuyên truyền, vận động với giao lưu biểu diễn văn hóa, văn nghệ... Qua đó, đã góp phần nâng cao hiểu biết, nhận thức, trách nhiệm cho đồng bào các dân tộc trên biên giới về đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; về phát triển KT-XH; kịp thời cổ vũ, động viên phong trào quần chúng nhân dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh BGQG. Trên mặt trận đấu tranh với các loại tội phạm, BĐBP đã đấu tranh ngăn chặn có hiệu quả với các loại tội phạm về ma túy, buôn lậu, gian lận thương mại, mua bán người, xâm phạm an ninh quốc gia, vượt biên, xâm nhập trái phép qua biên giới; giải quyết kịp thời các điểm nóng, các vấn đề mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân, góp phần giữ vững ổn định chính trị KVBG, biển, đảo. Bên cạnh đó, BĐBP đã phối hợp với lực lượng bảo vệ biên giới các nước láng giềng duy trì, thực hiện nghiêm các hiệp định, quy chế biên giới. Tổ chức các hoạt động kết nghĩa “Đồn-trạm, tiểu đoàn hữu nghị, biên giới bình yên” cho 137 cặp đơn vị; tham mưu cho chính quyền địa phương tổ chức “Kết nghĩa cụm dân cư hai bên biên giới” với 177 cặp cụm dân cư... Qua đó đã góp phần giữ vững và phát triển mối quan hệ đoàn kết hữu nghị với chính quyền, nhân dân và lực lượng vũ trang hai bên biên giới, xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.

Với tình cảm và tinh thần trách nhiệm đối với nhân dân các dân tộc ở KVBG, trong những năm qua, BĐBP đã xây dựng, triển khai 19 mô hình, phong trào, sáng kiến tiêu biểu để giúp đỡ nhân dân KVBG. Các đơn vị đã bố trí 332 "cán bộ tăng cường xã quân hàm xanh”, nhiều đồng chí được cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương tín nhiệm bầu, giữ các chức danh chủ chốt của xã. BĐBP cũng phân công 1.500 đảng viên về tham gia sinh hoạt tại các chi bộ thôn, bản và hàng nghìn đảng viên phụ trách các hộ gia đình ở biên giới. Đội ngũ cán bộ này đã góp phần bồi dưỡng, giới thiệu hàng nghìn thanh niên ưu tú người dân tộc thiểu số vào Đảng, xóa gần 600 thôn, bản “trắng” về đảng viên. Bên cạnh đó, các đơn vị BĐBP đã mở hơn 300 lớp xóa mù chữ và phổ cập giáo dục tiểu học cho gần 10.000 học viên; đỡ đầu gần 3.000 học sinh Việt Nam, gần 200 học sinh nghèo các nước bạn Lào, Campuchia trong Chương trình “Nâng bước em tới trường”. Ngoài ra, BĐBP trực tiếp tham gia bảo tồn và phát triển bền vững dân tộc Chứt, dân tộc La Hủ và tộc người Đan Lai, triển khai thực hiện các chương trình: “Mái ấm cho người nghèo nơi biên giới, hải đảo”, “Bò giống cho người nghèo nơi biên giới”, “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương”... Những việc làm ý nghĩa đó đã góp phần tô thắm hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ trong lòng nhân dân nơi biên giới.

Cùng với đó, những năm qua, Đảng, Nhà nước đã có nhiều chủ trương, chính sách quan tâm xây dựng lực lượng BĐBP đáp ứng yêu cầu bảo vệ BGQG trong tình hình mới. Đặc biệt, ngày 28-9-2018, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 33-NQ/TW về Chiến lược bảo vệ BGQG, trong đó tập trung xây dựng BĐBP cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số thành phần tiến thẳng hiện đại; là lực lượng chuyên trách trong quản lý, bảo vệ BGQG; lực lượng chiến đấu đầu tiên, bám trụ đến cùng để bảo vệ và giữ vững BGQG. Đồng hành cùng lực lượng BĐBP, các cơ quan, đơn vị từ Trung ương đến địa phương kết nghĩa, đỡ đầu các đơn vị BĐBP đã thường xuyên thăm hỏi, động viên, ủng hộ, giúp đỡ trang thiết bị công tác, vật chất sinh hoạt. Quần chúng nhân dân quan tâm, chia sẻ, ủng hộ, giúp đỡ, đùm bọc, tham gia cùng BĐBP bảo vệ biên giới, xây dựng đơn vị, qua đó, kịp thời chia sẻ khó khăn với cán bộ, chiến sĩ biên phòng đang trực tiếp bám trụ trên biên giới, biển, đảo. Dịp 3-3 hằng năm, các tỉnh, thành phố có biên giới chỉ đạo tổ chức các hoạt động “Ngày Biên phòng toàn dân” ở các cấp với nhiều hình thức phong phú, đa dạng, như: Gặp mặt, thăm hỏi, tọa đàm, tổ chức sơ kết theo năm, giai đoạn kết hợp với giao lưu văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao. Qua đó, nhằm đánh giá, rút kinh nghiệm trong tổ chức thực hiện, đồng thời cũng là dịp tôn vinh, biểu dương các điển hình tiên tiến trong tham gia bảo vệ BGQG tại hàng nghìn xóm, bản biên giới, biển, đảo trên toàn quốc. Đây thực sự trở thành ngày hội của tình quân dân, của các hoạt động tri ân với những người có nhiều cống hiến trong sự nghiệp bảo vệ BGQG.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc thực hiện “Ngày Biên phòng toàn dân” còn bộc lộ một số điểm hạn chế, như: Nhận thức về trách nhiệm tham gia xây dựng, quản lý, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh BGQG của một số ban, bộ, ngành, địa phương chưa đầy đủ và sâu sắc; các hoạt động tham gia xây dựng và phát triển KT-XH vùng biên giới chưa tạo thành phong trào sâu rộng, thường xuyên. Công tác phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị, lực lượng liên quan ở địa bàn biên giới còn chồng chéo, hiệu quả một số chương trình phối hợp chưa cao.

Những năm tới, hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn; các quốc gia giải quyết bất đồng, mâu thuẫn, tranh chấp chủ quyền lãnh thổ bằng biện pháp hòa bình, theo luật pháp quốc tế vẫn là xu hướng chủ đạo. Tuy nhiên, vấn đề tranh chấp chủ quyền lãnh thổ còn diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ xảy ra xung đột vũ trang, chiến tranh cục bộ. Bên cạnh đó, các thế lực thù địch, đối tượng phản động, cơ hội chính trị lợi dụng các vấn đề dân tộc, tôn giáo, nhân quyền để xuyên tạc chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước ta nhằm chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Vì vậy, để phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị trong thực hiện “Ngày Biên phòng toàn dân” Đảng ủy, Bộ tư lệnh BĐBP xác định cần tiếp tục tham mưu cho lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng quán triệt sâu rộng trong các cấp, các ngành, quần chúng nhân dân hiểu rõ mục đích, ý nghĩa và nội dung cơ bản của “Ngày Biên phòng toàn dân”, từ đó xác định vai trò, trách nhiệm của từng cấp, từng ngành, từng địa phương, đơn vị, qua đó phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị xây dựng nền biên phòng toàn dân vững chắc, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng, quản lý và bảo vệ BGQG trong tình hình mới. Trong đó tập trung vào một số nội dung chủ yếu sau:

Một là, quán triệt, tổ chức thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị của Đảng về xây dựng, quản lý và bảo vệ BGQG, trọng tâm là quan điểm, đường lối xây dựng nền biên phòng toàn dân, thế trận biên phòng toàn dân trong nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc. Trước mắt, tổ chức nghiên cứu, quán triệt sâu sắc Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 28-9-2018 của Bộ Chính trị về “Chiến lược bảo vệ BGQG”; tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 01/CT-TTg ngày 9-1-2015 của Thủ tướng Chính phủ về việc tổ chức phong trào “Toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh BGQG trong tình hình mới”.

Hai là, bổ sung, cụ thể hóa nội dung, nhiệm vụ quản lý nhà nước về bảo vệ BGQG từ Trung ương đến cơ sở; nâng cao năng lực quản lý, điều hành của các cấp, các ngành và sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả của các lực lượng trong quản lý, bảo vệ BGQG. Trong đó, xác định quản lý, bảo vệ BGQG là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của toàn Đảng, toàn dân, của cả hệ thống chính trị và cả nước; dựa vào dân, lấy dân làm gốc, nhân dân là chủ thể, mỗi người dân biên giới là một cột mốc sống; lực lượng vũ trang nhân dân làm nòng cốt; BĐBP là lực lượng chuyên trách, lực lượng chiến đấu đầu tiên, bám trụ đến cùng để bảo vệ biên giới và giữ vững BGQG.

Ba là, phối hợp với các cấp, các ngành tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, vận động nâng cao nhận thức, trách nhiệm, tạo sự đồng thuận, thống nhất cao cả về tư tưởng, hành động của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và cả hệ thống chính trị trong bảo vệ BGQG. Vừa nâng cao năng lực, kiến thức quốc phòng, an ninh, chuyên môn, nghiệp vụ quản lý, bảo vệ BGQG cho đội ngũ cán bộ các cấp, vừa bồi dưỡng, hướng dẫn, tổ chức tốt phong trào toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh BGQG.

Bốn là, tập trung xây dựng, củng cố hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh toàn diện, tạo nền tảng vững chắc để xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân và thế trận biên phòng toàn dân ở KVBG. Trong đó, tiếp tục tăng cường cán bộ biên phòng giúp cấp ủy, chính quyền địa phương củng cố chính trị cơ sở; phát huy tốt vai trò của đội ngũ cán bộ tại chỗ kết hợp với sức mạnh của quần chúng nhân dân ở KVBG.

Năm là, các cấp, các ngành tiếp tục quan tâm đẩy mạnh đầu tư các chương trình, dự án, nhằm phát triển KT-XH, đặc biệt là đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng đời sống nhân dân nơi biên giới, những người thường xuyên, trực tiếp “đứng mũi, chịu sào” nơi “phên dậu” của Tổ quốc. Đồng thời, nghiên cứu, ban hành các chính sách đặc thù về dân số, thực hiện tốt chính sách về dân số, ưu tiên phát triển dân cư tại chỗ kết hợp đưa dân từ địa bàn khác đến KVBG, quy hoạch dân cư phù hợp điều kiện từng địa phương, từng địa bàn biên giới, kiên quyết khắc phục tình trạng “trắng” dân cư ở KVBG.

Sáu là, các cấp, các ngành từ Trung ương đến cơ sở thường xuyên quan tâm, tổ chức các hoạt động thực hiện “Ngày Biên phòng toàn dân” một cách có nền nếp, hiệu quả, thiết thực, để “Ngày Biên phòng toàn dân” thực sự trở thành ngày hội của đồng bào các dân tộc ở KVBG. Kịp thời nhân rộng những mô hình mới, cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả của từng địa phương, tạo nên phong trào rộng khắp, phát huy sức mạnh của toàn dân tham gia bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, an ninh BGQG trong tình hình mới.

Trung tướng HOÀNG XUÂN CHIẾN

Ủy viên Trung ương Đảng, Tư lệnh Bộ đội Biên phòng