Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt nhấn mạnh đến hành động nêu gương của người đảng viên, coi đó là một phương pháp giáo dục quần chúng thiết thực, hiệu quả nhất và có tác dụng mạnh mẽ lôi cuốn quần chúng làm theo. Bác từng căn dặn người đảng viên cộng sản: “Trước mặt quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán chữ “cộng sản” mà ta được họ yêu mến. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách, đạo đức. Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước”. Người còn nói: “Tự mình phải chính trước, mới giúp người khác chính. Mình không chính, mà muốn người khác chính là vô lý” và “Một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”.

Kế thừa và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh, vấn đề nêu gương của CB, ĐV luôn được đặt ra trong các kỳ đại hội của Đảng. Thực tiễn cho thấy, khi CB, ĐV có những hành động tốt, nói đi đôi với làm, nêu gương sáng trong công tác cũng như trong cuộc sống, sẽ tạo động lực to lớn để lôi cuốn, cổ vũ quần chúng học tập, noi theo với phương châm “đảng viên đi trước, làng nước theo sau”.

Trong những năm đổi mới, do tác động từ mặt trái của kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế, tình trạng “suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên” và tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực diễn ra ngày càng nghiêm trọng ở các cấp, trong đó có cả những đảng viên là cán bộ lãnh đạo, quản lý vi phạm nghiêm trọng quy định của Điều lệ Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước… Do vậy, việc nêu gương của CB, ĐV càng được Đảng ta coi trọng và xác định là một nhiệm vụ cấp thiết. Ban Bí thư đã ban hành Quy định số 101-QĐ/TW, ngày 7-6-2012 "Về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp”. Bộ Chính trị đã ban hành Quy định số 55-QĐ/TW, ngày 19-12-2016 "Về một số việc cần làm ngay để tăng cường vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên”; qua đó xác định việc nêu gương không chỉ là nhiệm vụ, mà còn là trách nhiệm, danh dự, uy tín của mỗi CB, ĐV, nhất là đối với cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp.

Thực hiện các quy định nêu trên của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, trách nhiệm nêu gương của CB, ĐV, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt ở các cấp đã được nâng lên một bước, tạo một số chuyển biến tích cực trong đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong CB, ĐV. Kỷ cương, kỷ luật của Đảng được tăng cường, pháp luật của Nhà nước được đề cao, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng và đảng viên, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước.

Tuy nhiên, nhận thức về trách nhiệm nêu gương của một số cấp ủy, tổ chức đảng và CB, ĐV chưa đầy đủ, sâu sắc, toàn diện. Một bộ phận CB, ĐV thiếu gương mẫu trong học tập, tu dưỡng, rèn luyện, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và có hành vi tham nhũng, lãng phí, tiêu cực… gây bức xúc trong nhân dân. Thời gian gần đây, một số cán bộ lãnh đạo, quản lý, cả nguyên chức và đương chức, diện Trung ương quản lý thiếu gương mẫu trong rèn luyện, giữ gìn phẩm chất đạo đức, lối sống; không hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao; có lời nói và việc làm trái với chủ trương, nghị quyết của Đảng, vi phạm nghiêm trọng kỷ luật của Đảng, pháp luật của Nhà nước, gây dư luận xấu trong CB, ĐV và nhân dân. Thực tế đó là yêu cầu khách quan đòi hỏi cần phải có một quy định của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về trách nhiệm nêu gương của CB, ĐV. Vì vậy, tại Hội nghị lần thứ tám, Trung ương thảo luận, ban hành Quy định trách nhiệm nêu gương của CB, ĐV, trước hết là các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Trung ương Đảng, không những nâng cao tính pháp lý so với các quy định do Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành, mà còn trực tiếp điều chỉnh sự nêu gương của đội ngũ cán bộ cấp cao, tạo sự đồng bộ với thực hiện các nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng; làm cho việc nêu gương trở thành việc làm tự giác, thường xuyên...

CB, ĐV và nhân dân mong muốn quy định của Trung ương lần này cần xác định cụ thể trách nhiệm nêu gương đối với các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Trung ương Đảng phải tương xứng với vị trí, vai trò, chức trách, nhiệm vụ được giao; đồng thời thể hiện rõ quan điểm CB, ĐV có chức vụ càng cao thì càng phải gương mẫu để cấp dưới học tập, noi theo.

Trước hết, với sứ mệnh và trách nhiệm chính trị to lớn của mình, từng đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Trung ương Đảng phải gương mẫu đi đầu thực hiện những nhiệm vụ của người đảng viên; đồng thời, phải nêu cao tinh thần trách nhiệm trước Đảng, trước nhân dân trong công tác và trong cuộc sống, xứng đáng với niềm tin yêu, kính trọng của nhân dân. Trước sự chống phá của các thế lực thù địch, phản động, từng đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Trung ương Đảng phải tuyệt đối trung thành với Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, kiên định đường lối đổi mới của Đảng; kiên quyết đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch để bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng.

Mỗi đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Trung ương Đảng phải thực sự là tấm gương tiêu biểu về hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân; thấm nhuần và gương mẫu thực hiện lời dạy của Bác: “Việc gì có lợi cho dân, ta phải hết sức làm. Việc gì có hại đến dân, ta phải hết sức tránh”; phải xác định mình là công bộc của dân, chứ không phải làm “quan cách mạng”. Đối với công việc, phải không quản ngại khó khăn, gian khổ, sẵn sàng nhận nhiệm vụ khi được phân công và tận tâm, tận lực, nhiệt huyết với công việc được giao; luôn đi sâu, đi sát cơ sở, nắm chắc tình hình; tập trung giải quyết dứt điểm các vấn đề bức xúc, tồn đọng kéo dài; xử lý nhanh, hiệu quả những tình huống khẩn cấp, bất ngờ xảy ra. Thực sự là trung tâm đoàn kết; thường xuyên đổi mới tư duy, năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; phát huy trí tuệ tập thể, sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị để thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao.

Đặc biệt, trong công tác cán bộ, phải thực sự dân chủ, công tâm, khách quan, minh bạch và giữ vững nguyên tắc của Đảng; thường xuyên chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ kế cận và người thay thế mình; khuyến khích, bảo vệ những cán bộ thẳng thắn, trung thực, năng động, sáng tạo; chú trọng phát hiện, thu hút, trọng dụng người có đức, có tài. Phải thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, phát huy vai trò tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách; tích cực thực hiện phân cấp, phân quyền, gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát và kiểm soát quyền lực. Bản thân các đồng chí đảng viên có chức vụ cao phải trung thực trong kê khai tài sản, thu nhập và gương mẫu thực hiện nếp sống văn minh, xây dựng gia đình văn hóa. Trong tự phê bình và phê bình, phải nghiêm túc, công tâm, khách quan, cầu thị; thấy đúng phải cương quyết bảo vệ, thấy sai phải quyết liệt đấu tranh trên tinh thần thương yêu đồng chí; dám dũng cảm nhận khuyết điểm, nhận trách nhiệm và chủ động từ chức khi bản thân không đủ điều kiện, uy tín.

Cùng với gương mẫu đi đầu thực hiện những nội dung trên, từng đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Trung ương Đảng phải nghiêm khắc với chính bản thân mình và kiên quyết đấu tranh chống những thói hư tật xấu, những bản năng cố hữu trong mỗi con người, đó là chủ nghĩa cá nhân, cục bộ, bè phái, độc đoán, thực dụng, “tư duy nhiệm kỳ”, công thần, háo danh, hình thức, hứa suông, nói không đi đôi với làm... Kiên quyết chống các biểu hiện đoàn kết xuôi chiều, nịnh trên, nạt dưới, kèn cựa địa vị, tranh chức, tranh quyền; những biểu hiện lạm quyền, lộng quyền, tham vọng quyền lực; lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình trong đề xuất, ban hành cơ chế, chính sách, tạo cơ chế “xin-cho”, “duyệt-cấp” để trục lợi. Không được để người thân lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để can thiệp, chi phối, thao túng các công việc của địa phương, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp... Không được chạy chức, chạy quyền và tiếp tay cho chạy chức, chạy quyền; không can thiệp, gây áp lực trong công tác cán bộ, nhất là lợi dụng quy trình để bổ nhiệm, bố trí người nhà, “thân quen, cánh hẩu” vào các vị trí, chức danh lãnh đạo, quản lý và nơi có nhiều lợi ích…

Việc Hội nghị Trung ương 8, khóa XII sẽ thảo luận, ban hành Quy định trách nhiệm nêu gương của CB, ĐV, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Trung ương Đảng, cùng với việc quán triệt và thực hiện nghiêm quy định này sau hội nghị, sẽ tạo động lực to lớn, mạnh mẽ, góp phần quan trọng xây dựng Đảng thật sự trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XII của Đảng.

NGUYỄN ĐỨC HÀ