Thay vì diễn ra vào ngày 3-11-2019 như lịch trình bầu cử 5 năm một lần, đây là cuộc bầu cử mang tính bước ngoặt, nhằm cụ thể hóa những thay đổi căn bản trong Hiến pháp Thổ Nhĩ Kỳ, được thông qua trong cuộc trưng cầu dân ý hôm 16-4-2017, theo đó chuyển từ chế độ chính trị nghị viện sang chế độ tổng thống, cuộc bầu cử này sẽ vẽ lại diện mạo mới trên bàn cờ chính trị Thổ Nhĩ Kỳ sau rất nhiều xáo trộn gần đây.
Theo hiến pháp sửa đổi, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ sẽ có quyền hạn rất lớn, ít chịu sự kiểm soát và giữ quyền phế truất thủ tướng, bổ nhiệm các phó tổng thống và các bộ trưởng, bổ nhiệm các thành viên của tòa án hiến pháp, hội đồng thẩm phán và công tố viên...
Vì điều này, cuộc trưng cầu dân ý về sửa đổi hiến pháp từng gặp rất nhiều sóng gió, bị phe đối lập tại Thổ Nhĩ Kỳ cũng như nhiều quốc gia, tổ chức quốc tế lên tiếng chỉ trích gay gắt, thậm chí cáo buộc gian lận...
Diễn ra trong bối cảnh bản Hiến pháp mới vừa được thông qua hơn một năm, cuộc bầu cử sớm này tuy không gây bất ngờ với dư luận, song lại đặt các đối thủ của Tổng thống đương nhiệm Recep Tayyip Erdogan cũng như các đảng đối lập với đảng Công lý và Phát triển (AKP) cầm quyến vào tình thế khó khăn, khi sự chuẩn bị của họ cho một cuộc chạy đua vào ghế tổng thống và nghị viện là chưa đầy đủ và chín muồi.
AKP đã dẫn dắt Thổ Nhĩ Kỳ liên tục gần 16 năm qua, có danh tiếng rất lớn trong nước. Nhưng bắt đầu từ năm 2013, bê bối tham nhũng trong nội bộ đảng này liên tục diễn ra, cộng với tốc độ tăng trưởng kinh tế giảm sút, tỷ lệ ủng hộ đối với AKP và ông Erdogan bắt đầu giảm.
Điều này thể hiện trong cuộc bầu cử quốc hội tháng 6-2015 và cuộc trưng cầu dân ý sửa đổi hiến pháp năm 2017 do ông Erdogan và AKP thúc đẩy, chỉ có 51% cử tri ủng hộ, vừa đủ để dự thảo sửa đổi hiến pháp được thông qua ở qua ranh giới nguy hiểm.
Những dấu hiệu suy thoái và bất ổn kinh tế đang tác động tới tâm lý cử tri Thổ Nhĩ Kỳ, khi lạm phát ở mức gần 11% vào tháng 4-2018, đồng nội tệ lira mất giá mạnh so với đồng USD - mất thêm khoảng 10% kể từ tháng 1-2018 sau khi đã mất tới 22% vào năm ngoái, thâm hụt tài khoản vãng lai lên tới 53,3 tỷ USD trong 12 tháng qua...
TTXVN