1. Quan hệ giữa hai quốc gia vốn nhiều “duyên nợ” Nhật Bản – Hàn Quốc lại đối mặt với sóng gió mới sau vụ các nhà hoạt động Hàn Quốc dựng bức tượng “phụ nữ mua vui” mới bên ngoài Lãnh sự quán Nhật Bản tại thành phố Busan.
Bức tượng Phụ nữ mua vui đặt bên ngoài Lãnh sự quán Nhật Bản ở Busan, Hàn Quốc. Ảnh: Yonhap
Để đáp trả việc làm này của phía Hàn Quốc, ngày 6-1, Nhật Bản đã triệu hồi đại sứ tại Hàn Quốc Yasumasa Nagamine về nước, đồng thời đưa ra các biện pháp bổ sung, trong đó có việc đình chỉ các cuộc thảo luận kinh tế cấp cao giữa hai nước. Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga nêu rõ, Chính phủ Nhật Bản rất lấy làm tiếc về tình trạng này, đồng thời nhấn mạnh Nhật Bản đã nhiều lần đề nghị Hàn Quốc giải quyết vấn đề "phụ nữ mua vui" một cách thỏa đáng, nhưng tình hình không cải thiện do đó Tokyo buộc phải đưa ra hành động trên.
Hàn Quốc ngay lập tức có phản ứng. Ngoại trưởng Hàn Quốc Yun Byung Se bày tỏ lấy làm tiếc về động thái của Nhật Bản. Bộ Ngoại giao Hàn Quốc ra tuyên bố khẳng định, Chính phủ Hàn Quốc mong muốn duy trì quan hệ song phương trên cơ sở tin cậy lẫn nhau giữa hai chính phủ.
Bức tượng ở Busan mô phỏng các nạn nhân bị ép buộc phục vụ tình dục cho binh sĩ Nhật Bản trước và trong Chiến tranh Thế giới thứ hai. Ước tính có hơn 200.000 phụ nữ, phần lớn là phụ nữ trên Bán đảo Triều Tiên, đã bị ép buộc phục vụ tình dục cho binh sĩ Nhật Bản thời Chiến tranh Thế giới thứ hai. Tháng 12-2015, Hàn Quốc và Nhật Bản đã đạt thỏa thuận song phương, cam kết giải quyết một cách dứt khoát và triệt để vấn đề này.
2. Khủng bố và bạo loạn khiến hàng trăm người thiệt mạng xảy ra tại nhiều nước.
Tại Thổ Nhĩ Kỳ, sáng 1-1, các tay súng cải trang thành ông già Noel, nói tiếng Arập và mang theo súng trường tấn công vào một hộp đêm tại Istanbul, khiến 39 người thiệt mạng, trong đó 17 người nước ngoài, và 69 người bị thương.
Tổ chức "Nhà nước Hồi giáo" (IS) tự xưng đã thừa nhận là chủ mưu vụ tấn công nói trên. Hiện danh tính của nghi phạm vẫn chưa được xác định. 19 đối tượng liên quan đã bị bắt giữ, trong đó có 2 đối tượng mang quốc tịch nước ngoài.
Sau đó 4 ngày, ngày 5-1, Thổ Nhĩ Kỳ lại xảy ra một vụ nổ bom xe xảy ra bên ngoài một tòa án ở thành phố Izmir, khiến 1 cảnh sát và 1 nhân viên tòa án thiệt mạng, ít nhất 11 người khác đã bị thương.
Cảnh sát Thổ Nhĩ Kỳ tại hiện trường vụ việc. Ảnh: Reuters
Tại Brazil, chỉ năm ngày sau vụ ít nhất 50 người đã thiệt mạng trong vụ bạo loạn đẫm máu tại một nhà tù ở thành phố Manaus, khiến 50 người thiệt mạng, ngày 6-1, tại một nhà tù ở bang Roraima lại xảy ra vụ bạo loạn mới khiến 33 tù nhân thiệt mạng. Trước đó, ngày 31-12, ít nhất 11 người đã thiệt mạng khi một tay súng tấn công một bữa tiệc và sau đó tự sát trong dịp lễ mừng Năm mới tại thành phố Campinas.
Tại Indonesia, Ít nhất 23 người thiệt mạng, 20 người bị thương và 17 người bị mất tích khi một phà chở gần 200 người, đa số là khách du lịch, đã bốc cháy ngoài bờ biển ở Jakarta ngày 1-1. Nguyên nhân của vụ việc vẫn đang được điều tra.
Còn tại Afghanistan, hơn 1.000 trường học ở nước này đã phải đóng cửa do tình trạng an ninh không được đảm bảo. Bộ Giáo dục Afghanistan cho biết, chỉ có 6 triệu trẻ em Afghanistan được đến trường. Mới đây nhất, ngày 6-1, các đối tượng vũ trang chưa rõ danh tính đã bắn chết 13 dân thường và làm bị thương 3 người khác tại tỉnh Baghlan, miền Bắc nước này.
3. Thỏa thuận ngừng bắn để tiến tới hòa đàm, chấm dứt nội chiến tại Syria đang đối diện nguy cơ đổ vỡ.
Ngày 2-1, quân đội chính phủ Syria cùng các tay súng thuộc phong trào Hezbollah của Liban đã mở cuộc tiến công nhằm tái chiếm một khu vực được coi là nguồn cung cấp nước chủ chốt cho thủ đô Damascus hiện do các nhóm nổi dậy kiểm soát. Quân chính phủ và lực lượng đồng minh đã giao tranh dữ dội với các nhóm phiến quân, trong đó có Mặt trận Fateh al-Sham có liên hệ với tổ chức khủng bố Al-Qaeda.
Chiến sự tại Syria đang có những diễn biến hết sức phức tạp. Ảnh: Reuters
Chính phủ Syria cáo buộc phiến quân đã tấn công vào các hạ tầng nước chủ chốt đồng thời phá hủy đường ống dẫn dầu hòng làm ô nhiễm các nguồn cung cấp nước cho cả khu vực. Trong khi đó, khoảng 10 nhóm nổi dậy tuyên bố dừng thảo luận về các cuộc đàm phán hòa bình dự kiến diễn ra tại thủ đô Astana của Kazakhstan.
Lệnh ngừng bắn có hiệu lực từ đêm 29-12, là lệnh ngừng bắn mới nhất do Nga và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian, có sự tham gia của các lực lượng Chính phủ Syria và 7 nhóm vũ trang đối lập với khoảng 60.000 tay súng, không bao gồm nhóm khủng bố IS và các tay súng thuộc Mặt trận Al-Nusra cũ có liên hệ với mạng lưới khủng bố quốc tế Al-Qaeda. Theo dự kiến, các cuộc đàm phán hòa bình diễn ra tại Astana vào cuối tháng 1, tại thủ đô Astana của Kazakhstan.
4. Sau quyết định trục xuất 35 nhà ngoại giao Nga về nước của chính quyền Tổng thống Obama, chính giới Mỹ tiếp tục chia rẽ sâu sắc về thông tin Nga can thiệp cuộc bầu cử ở nước này.
Giám đốc cơ quan Tình báo Quốc gia Mỹ James Clapper. Ảnh: AP
Ngày 5-1, giới lãnh đạo cộng đồng tình báo Mỹ tuyên bố họ tin rằng Nga đứng sau vụ tấn công mạng và làm rò rỉ các tài liệu của đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vừa qua.
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump bày tỏ hoài nghi cáo buộc này, cho rằng các cơ quan tình báo Mỹ không có đủ thông tin để cáo buộc Nga.
Phát biểu về điều này, người phát ngôn Nhà Trắng Josh Earnest cho rằng bình luận của ông Trump thể hiện "màn đấu trí" giữa Nga và Julian Assange - nhà sáng lập trang WikiLeaks, với 17 cơ quan tình báo chính phủ Mỹ, các chuyên gia mạng và giới nghị sĩ của cả 2 đảng Dân chủ và Cộng hòa.
Trong khi đó, một nhóm thượng nghị sĩ thuộc đảng Cộng hòa đã kêu gọi Washington cần áp đặt các biện pháp trừng phạt mạnh mẽ hơn nữa, không chỉ đối với cá nhân Tổng thống Vladimir Putin mà còn cả lĩnh vực năng lượng và ngân hàng của Nga.Thượng nghị sĩ Cộng hòa John McCain thậm chí chỉ trích các động thái được cho là của Nga trên là một "hành động chiến tranh".
Chính phủ Nga luôn bác bỏ những thông tin nói rằng Moskva can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống vừa qua tại Mỹ, khẳng định những cáo buộc này là "vô căn cứ".
5. Sau những động thái được cho là nhằm giảm bớt sự phụ thuộc vào Mỹ của chính quyền Tổng thống Rodrigo Duterte, Philippines đang hướng tới một hiệp định hợp tác quốc phòng chính thức với Nga.
Tàu hải quân Nga thăm Philippines. Nguồn: Reuters
Ngày 4-1, , phát biểu trước báo giới, Đại sứ Nga tại Philippines, ông Igor Khovaev cho biết "các nỗ lực cần thiết" đang được tiến hành nhằm hướng tới một hiệp định mở đường cho các hoạt động như tập trận chung và chuyển giao công nghệ sản xuất vũ khí và súng trường. Moskva sẵn sàng cung cấp cho Mainila các vũ khí tân tiến như máy bay, tàu ngầm và muốn trở thành người bạn thân thiết của Philippines
Ông Khovaev cũng khẳng định thỏa thuận sẽ không biến Manila và Moskva trở thành các đồng minh quân sự, cũng như sẽ không bao gồm việc cung cấp hoặc các thỏa thuận bổ sung về quy chế lực lượng tới thăm mà Philippines đã có với Mỹ và Australia.
Thời gian qua, quan hệ giữa Nga và Philippines đã được tăng cường đáng kể. Ngày 3-1, tàu chiến của Hải quân Nga đã bắt đầu chuyến thăm kéo dài 4 ngày tới Philippines và dự kiến sẽ thực hiện các cuộc diễn tập chung với hải quân nước này trong lĩnh vực chống khủng bố và cướp biển. Đây được coi là sự liên hệ chính thức đầu tiên giữa hai lực lượng hải quân trong lịch sử quan hệ giữa hai nước.
6. Ngày 5-1, Chính phủ Myanmar, các chính đảng và các nhóm vũ trang đã tiến hành các cuộc đối thoại chính trị dân tộc khu vực tại vùng Tanintharyi, miền Nam nước này.
Cố vấn Nhà nước Aung San Suu Kyi (giữa) chụp ảnh với các đại biểu tại Hội nghị hòa bình ở Naypyitaw, Myanmar ngày 1-1. Nguồn: EPA/TTXVN
Dự kiến, các cuộc đối thoại chính trị dân tộc khu vực cho 2 vùng khác là bang Kayin và thành phố Nay Pyi Taw sẽ diễn ra sau đó. Kết quả của tất cả các cuộc đối thoại khu vực sẽ được trình lên Hội nghị hòa bình Panglong lần 2 trong tháng 2 tới theo Thỏa thuận ngừng bắn quốc gia (NCA).
Theo tiến trình làm việc của cuộc đối thoại chính trị ở cấp quốc gia và những nguyên tắc về đối thoại đã nêu trong khung đối thoại chính trị, đối thoại chính trị định hướng sắc tộc sẽ diễn ra tại bang Kayin, đối thoại chính trị định hướng khu vực tại vùng Tanintharyi, trong khi đối thoại chính trị định hướng dân sự, cũng gọi là Diễn đàn các tổ chức xã hội dân sự, được tổ chức tại Nay Pyi Taw.
VĂN DUYÊN (tổng hợp)