Ngày 8-12, trên trang Twitter, khi bình luận về cuộc biểu tình phản đối chính phủ đang diễn ra tại Pháp, ông Donald Trump đưa ra lời kêu gọi trên. “Ngày và đêm rất buồn ở Paris. Có lẽ đã đến lúc chấm dứt thỏa thuận Paris vô lý và cực kỳ tốn kém này, để trả lại tiền cho người dân dưới hình thức thuế thấp hơn?”. Mặc dù lời kêu gọi của ông Donald Trump không nhắm tới Hội nghị COP24 đang diễn ra tại thành phố Katowice của Ba Lan, nhưng điều đáng nói Mỹ là một trong những nước phản đối nỗ lực lồng ghép một báo cáo khoa học vào văn kiện đàm phán trong khuôn khổ hội nghị, cùng với Saudi Arabia, Nga và Kuwait.

Hội nghị COP24 nhằm thúc đẩy các nước cùng nhau hành động để cắt giảm lượng khí phát thải gây hiệu ứng nhà kính nhằm thực thi Thỏa thuận Paris về chống BĐKH 2015. COP24 là một trong hai hội nghị cuối cùng trước thềm năm 2020 khi Thỏa thuận Paris chính thức có hiệu lực.

Theo BBC, thay vì đồng thuận đưa cụm từ Hội nghị COP24 “hoan nghênh” báo cáo, 4 nước, gồm: Mỹ, Saudi Arabia, Nga và Kuwait chỉ đồng ý đưa vào cụm từ hội nghị “ghi nhận” báo cáo. Cụm từ này vốn bị giới khoa học chỉ trích là biểu thị thái độ “lãnh đạm, thờ ơ” trong cuộc chiến chống BĐKH hiện nay.

leftcenterrightdel
Người biểu tình tham gia cuộc tuần hành vì khí hậu trên đường phố Katowice của Ba Lan khi Hội nghị COP24 đang diễn ra.

Cụ thể, Ủy ban Liên chính phủ về BĐKH mới đây đã công bố báo cáo trong đó ghi nhận tác động của BĐKH khi nhiệt độ Trái đất tăng thêm 1,5 độ C. Nhưng theo báo cáo, nhiệt độ Trái đất có xu hướng sẽ tăng lên 3 độ C trong thế kỷ này. Vì thế, báo cáo cho rằng thế giới đang đi chệch hướng trong kế hoạch ngăn chặn tình trạng BĐKH vì chỉ giới hạn mức tăng nhiệt độ Trái đất ở mức 1,5 độ C. Nếu tình trạng ấm nóng toàn cầu tiếp tục được duy trì ở mức 1,5 độ C trong thế kỷ này, lượng phát thải CO2 sẽ phải giảm 45% vào năm 2030.

Báo cáo được công bố tại Hàn Quốc vào tháng 10-2018, đã nhận được sự chào đón nồng nhiệt của giới khoa học và chính trị trên khắp thế giới. Điều này được coi như một bức thông điệp về nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế chống lại tình trạng BĐKH đang ngày càng nghiêm trọng trên Trái đất. Tuy nhiên, ngay từ khi được công bố tại Hàn Quốc và đến Hội nghị COP24 lần này, đã có không ít ý kiến phản đối báo cáo, đi đầu là Saudi Arabia.

Tại Hàn Quốc, Saudi Arabia thậm chí còn đấu tranh đến phút cuối cùng khi báo cáo được công bố, với yêu cầu giới hạn kết luận được đưa ra trong báo cáo. Là một nước khai thác và xuất khẩu dầu mỏ hàng đầu thế giới, việc Saudi Arabia phản đối báo cáo cũng là điều dễ hiểu. Báo cáo trên đồng nghĩa với việc thế giới phải nỗ lực gấp nhiều lần từ nay đến năm 2030 để đạt mục tiêu của Thỏa thuận Paris đề ra, trong đó có việc giảm một nửa tỷ lệ sử dụng nhiên liệu hóa thạch, một nhiệm vụ được cho là khó mà thực hiện với các nước tiêu thụ than hàng đầu thế giới.

Bất đồng giữa các bên tham gia COP24 về báo cáo trên khiến phiên họp toàn thể của hội nghị không thể thông qua được văn kiện về BĐKH, khiến đại biểu nhiều nước thất vọng. Đại biểu Yamide Dagnet thuộc Viện Nguồn lực thế giới và là cựu chuyên gia đàm phán về BĐKH của Anh, thực sự giận dữ khi có một số quốc gia lại bác bỏ thông điệp và hệ lụy của BĐKH mà thế giới đang phải đối mặt. Trong khi đó, đại biểu Ruenna Haynes đến từ quốc đảo St Kitts and Nevis, Tây Ấn thì cho rằng “điều nực cười nhất là hội nghị đã không thể hoan nghênh báo cáo”.

Còn theo đại biểu Camilla Born thuộc Tổ chức Vì môi trường E3G, khoa học khí hậu không phải là một môn bóng đá chính trị. Chính phủ các nước, kể cả Saudi Arabia đều phải đồng ý về vấn đề nhiệt độ Trái đất có thể tăng 1,5 độ C và phải bảo vệ sự thật này. Saudi Arabia không thể tranh cãi với thực tế BĐKH vẫn đang diễn ra.

Năm 2015, Hội nghị COP21 đã thông qua Thỏa thuận Paris lịch sử. Nhưng những bất đồng tại COP24 cho thấy, chống BĐKH theo các mục tiêu của Thỏa thuận Paris là nhiệm vụ không dễ dàng khi các nhà đàm phán từ gần 200 nước chưa cho thấy cam kết chính trị mạnh mẽ để vượt qua các rào cản nhằm đạt được những mục tiêu chung.

XUÂN PHONG