Chia sẻ với báo giới trước khi rời Riyadh ngày 17-10, Ngoại trưởng Mike Pompeo miêu tả các cuộc hội đàm tại Saudi Arabia "thành công không ngờ" bởi Riyadh cam kết mở một cuộc điều tra triệt để và minh bạch. Ông Pompeo cho biết, trong các cuộc gặp, Quốc vương Saudi Arabia, Salman bin Abdulaziz Al Saud cũng như Ngoại trưởng Adel al-Jubeir đều khẳng định cần tiến hành một cuộc điều tra kịp thời, minh bạch và thấu đáo vụ việc trên. Saudi Arabia cam kết không áp dụng quyền miễn trừ trong cuộc điều tra về vụ mất tích của nhà báo Jamal Khashoggi. Quan chức ngoại giao hàng đầu của Mỹ thông báo, ban lãnh đạo Saudi Arabia khẳng định không hay biết những gì xảy ra trong lãnh sự quán nước này tại Istanbul. Hiện, Ngoại trưởng Mỹ đã tới Ankara và sẽ có các buổi làm việc với giới chức Thổ Nhĩ Kỳ để thảo luận về tiến triển của cuộc điều tra vụ nhà báo Khashoggi.

leftcenterrightdel
Ngoại trưởng Mike Pompeo (bên trái) trong cuộc gặp với Quốc vương Salman bin Abdulaziz Al Saud ngày 16-10. Ảnh: AFP.

Nhà báo Jamal Khashoggi mang quốc tịch Saudi Arabia và sinh sống tại Mỹ, đã mất tích từ ngày 2-10 sau khi vào Lãnh sự quán Saudi Arabia ở Istanbul để làm thủ tục kết hôn với một phụ nữ Thổ Nhĩ Kỳ. Các nguồn tin chưa được kiểm chứng cho rằng, nhà báo Khashoggi từng viết bài chỉ trích việc Saudi Arabia can dự vào tình hình chiến sự tại Yemen và nhiều khả năng nhà báo này đã bị sát hại bên trong tòa lãnh sự, điều mà phía Saudi Arabia khẳng định là “vô căn cứ”.

Cộng đồng quốc tế bày tỏ sự quan ngại trước sự mất tích bí ẩn của nhà báo Khashoggi, đồng thời kêu gọi Riyadh mở cuộc điều tra minh bạch vụ việc trên. Trong thông báo đưa ra ngày 17-10, ngoại trưởng các nước G-7, gồm: Canada, Pháp, Đức, Italy, Nhật Bản, Anh, Mỹ cùng đại diện cấp cao Liên minh châu Âu (EU) đã hối thúc sự hợp tác giữa Ankara và Riyadh, mong muốn Saudi Arabia tiến hành một cuộc điều tra kỹ lưỡng, đáng tin, minh bạch và mau lẹ. Trong khi đó, người phát ngôn chính sách ngoại giao của liên đảng bảo thủ cầm quyền tại Đức, ông Juergen Hardt, cho rằng châu Âu cần điều chỉnh quan hệ với Saudi Arabia, tùy thuộc vào kết quả cuộc điều tra vụ mất tích nhà báo Khashogghi. Ông nêu rõ: “Chúng ta cần sử dụng đòn kinh tế để Saudi Arabia tuân thủ lộ trình duy trì ổn định trong khu vực”. Tuy nhiên, ông Hardt cho rằng, còn quá sớm để đưa ra đề xuất cụ thể cho các thay đổi chính sách và chưa có kế hoạch trừng phạt nhằm vào Riyadh.

Đồng tình với ý kiến của ông Hardt, người phát ngôn Liên hợp quốc (LHQ) Stephane Dujarric cho hay, LHQ đang chờ thêm những diễn biến trong vụ nhà báo Jamal Khashoggi mất tích, trước khi đưa ra bình luận. “Vào thời điểm hiện nay, điều quan trọng là tìm ra sự thật để mọi người hiểu rõ chuyện gì đã xảy ra”, ông Stephane Dujarric nhấn mạnh. 

Tại Mỹ, nhiều thượng nghị sĩ cho rằng Washington phải ngừng bán vũ khí cho Saudi Arabia nếu có đủ bằng chứng cho thấy nhà báo Jamal Khashoggi bị sát hại trong Lãnh sự quán của Saudi Arabia ở Istanbul. Tuy nhiên, Tổng thống Donald Trump đã phản đối vì ông cho rằng Mỹ sẽ tự hại mình nếu ngừng bán vũ khí cho Saudi Arabia. “Tôi cho rằng, chúng ta sẽ tự làm hại mình nếu chúng ta làm điều đó. Nếu Riyadh không mua vũ khí của Mỹ, họ sẽ mua của Nga hoặc Trung Quốc”, ông chủ Nhà Trắng nói. Mặc dù vậy, Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ “trừng phạt nghiêm khắc” Saudi Arabia nếu tìm được bằng chứng chứng tỏ Riyadh sát hại nhà báo Khashoggi. Đó cũng là lý do giải thích vì sao ông Pompeo phải vội vã bay tới Saudi Arabia để nhận được sự bảo đảm của Riyadh về việc không liên quan tới vụ mất tích bí ẩn của nhà báo Khashoggi cũng như cam kết sẽ điều tra minh bạch vụ việc.

BÌNH NGUYÊN