Theo Tân Hoa xã, với độ dài khoảng 36.000 chữ, Sách Trắng mới được công bố của Trung Quốc gồm 6 phần, bao quát các nội dung cụ thể: Quan hệ hợp tác bình đẳng mang lại lợi ích chung giữa Trung Quốc và Mỹ; thông tin chi tiết về quan hệ thương mại-kinh tế giữa Mỹ và Trung Quốc; thực tiễn chính sách bảo hộ thương mại của chính quyền Mỹ; sự chèn ép thương mại của Mỹ; tác động tiêu cực cách hành xử của Mỹ đối với kinh tế toàn cầu và lập trường của Trung Quốc.
Sách Trắng nhấn mạnh, Trung Quốc là quốc gia đang phát triển lớn nhất thế giới, còn Mỹ là nước phát triển lớn nhất thế giới. Sách Trắng nêu rõ: “Quan hệ thương mại và kinh tế Trung-Mỹ không chỉ có ý nghĩa to lớn đối với hai nước mà còn ảnh hưởng đến sự ổn định và phát triển của kinh tế toàn cầu”. Sách Trắng của Bắc Kinh cho biết, kinh tế Trung-Mỹ đang ở giai đoạn phát triển khác nhau và có các hệ thống kinh tế khác nhau. Do đó, việc xảy ra xung đột thương mại ở một mức độ nào đó giữa hai bên là điều tự nhiên. “Điểm mấu chốt là làm thế nào để hai bên tăng cường sự tin tưởng lẫn nhau, thúc đẩy hợp tác và tháo gỡ những bất đồng”, Sách Trắng của Trung Quốc nhấn mạnh.
Cũng trong tài liệu này, Trung Quốc khẳng định hai nước đã thiết lập một loạt cơ chế trao đổi và hợp tác trên tinh thần bình đẳng, hợp lý, hướng tới sự hài hòa lợi ích, trong đó có việc thành lập ủy ban thương mại hỗn hợp, tham gia diễn đàn đối thoại chiến lược và kinh tế cũng như đối thoại kinh tế toàn diện giữa hai nước.
Sách Trắng cũng nhận định cả Trung Quốc và Mỹ đều đã nỗ lực trong suốt 40 năm qua để vượt qua mọi rào cản, đưa quan hệ thương mại và kinh tế tiến lên phía trước. Tuy nhiên, Sách Trắng cho rằng, kể từ khi Tổng thống Donald Trump lên nắm quyền, với chính sách “Nước Mỹ trên hết”, chính quyền Mỹ đã gạt bỏ những nguyên tắc cơ bản trong quan hệ quốc tế, như: Tôn trọng lẫn nhau, hợp tác bình đẳng; đồng thời áp dụng chủ nghĩa đơn phương, chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch, áp dụng các biện pháp thuế quan gây tổn hại đến lợi ích của Trung Quốc. Trung Quốc đã có hành động đáp trả, xuất phát từ quan điểm về lợi ích chung của cả hai bên cũng như trật tự thương mại thế giới, xem xét nguyên tắc giải quyết tranh chấp thông qua đối thoại và tham vấn, giải đáp những quan ngại của Mỹ. Trung Quốc đã nhiều lần kiên trì đối thoại nhằm giải quyết hòa bình tranh chấp giữa hai bên. Tuy nhiên, phía Mỹ liên tục phủ nhận những nỗ lực của Trung Quốc khiến cuộc chiến thương mại giữa hai bên leo thang nhanh chóng trong một thời gian ngắn.
Sách Trắng về quan hệ thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ được công bố trong bối cảnh hai nước liên tục đưa ra các chính sách đối đầu về thuế quan. Cũng trong ngày 24-9, các biện pháp thuế quan “ăn miếng trả miếng” giữa Mỹ và Trung Quốc chính thức có hiệu lực. Mỹ chính thức áp thuế 10% với gói hàng hóa trị giá 200 tỷ USD nhập khẩu từ Trung Quốc từ 11 giờ ngày 24-9 (theo giờ Việt Nam), trong khi Bắc Kinh cũng đáp trả với việc áp mức thuế tương ứng với 60 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ, đẩy căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới lên một nấc thang mới. Trước đó, hai nền kinh tế lớn nhất, nhì thế giới đã áp thuế lên 50 tỷ USD hàng hóa của nhau, khiến căng thẳng thương mại leo thang nghiêm trọng.
Giới chức Mỹ mới đây cho biết, hai bên vẫn chưa ấn định thời điểm cho vòng đàm phán tiếp theo. Trong khi đó, Trung Quốc đã hoãn các cuộc thảo luận thương mại sắp tới với Mỹ và sẽ không cử Phó thủ tướng Lưu Hạc tới Washington trong tuần này.
Rob Carnell, nhà kinh tế trưởng về châu Á tại Tập đoàn ING (Hà Lan) nhận định, trong bối cảnh không có sự thỏa hiệp, Bắc Kinh sẽ không tham gia vào các cuộc đàm phán nào nữa và cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung "vẫn chưa nhìn thấy hồi kết”.
LÂM ANH