Đây là chuyến thăm Mỹ lần thứ 5 của ông N.Mô-đi trên cương vị Thủ tướng Ấn Độ và là lần đầu tiên ông trực tiếp gặp gỡ Tổng thống Đô-nan Trăm. Chính vì vậy, sự kiện trên được dư luận quốc tế hết sức quan tâm, bởi không chỉ nhằm thiết lập các mối quan hệ cá nhân giữa hai nhà lãnh đạo, mà cuộc gặp còn tái khẳng định mối quan hệ đối tác giữa Mỹ và Ấn Độ.

Phát biểu tại cuộc họp báo chung từ Vườn Hồng ngày 26-6, giờ Oa-sinh-tơn, hai nhà lãnh đạo đã dành những lời hoa mỹ để nói về quan hệ hai nước. Tổng thống Mỹ đã ca ngợi quan hệ giữa Oa-sinh-tơn và Niu Đê-li "chưa bao giờ vững mạnh hơn" thời điểm này, đồng thời cho biết, ông và Thủ tướng N.Mô-đi đã có cuộc hội đàm hiệu quả khi tìm được tiếng nói chung đối với nhiều vấn đề cùng quan tâm, song không cung cấp thêm chi tiết. “Chúng tôi đồng ý với nhau về đa số các vấn đề và tôi cho rằng, cuối cùng chúng tôi cũng đạt được sự đồng thuận về mọi mặt”-CNN dẫn lời Tổng thống Đô-nan Trăm tại buổi họp báo sau hội đàm.

Về phần mình, Thủ tướng N.Mô-đi cho rằng, hai nước sẽ đạt được những tầm cao mới trong quan hệ đối tác chiến lược “đôi bên cùng có lợi”.

Tổng thống Đô-nan Trăm cũng tỏ thái độ nồng ấm, nhưng nhắc nhở rằng ông muốn có mối quan hệ song phương cân bằng hơn về khía cạnh thương mại. Mỹ là đối tác thương mại lớn thứ hai của Ấn Độ, trong khi Ấn Độ là đối tác thứ 9 của nền kinh tế số một thế giới. Năm 2016, kim ngạch thương mại-dịch vụ hai chiều đạt xấp xỉ 114,8 tỷ USD. Tuy nhiên, thâm hụt thương mại của Mỹ với Ấn Độ khá lớn, khoảng 31 tỷ USD. “Điều quan trọng là cần phải dỡ bỏ các rào cản thương mại, cho phép hàng hóa Mỹ xuất khẩu đến thị trường Ấn Độ”-chủ nhân Nhà Trắng nói rõ.

leftcenterrightdel
Tổng thống Mỹ Đô-nan Trăm (bên phải) và Thủ tướng Ấn Độ N.Mô-đi trong cuộc gặp ở Nhà Trắng, ngày 26-6. Ảnh: AP 

Tổng thống Đô-nan Trăm cũng hài lòng trước thỏa thuận Ấn Độ đặt mua máy bay vận tải quân sự C-17 của Mỹ và Oa-sinh-tơn mong đợi sẽ tiếp tục hợp tác trong lĩnh vực năng lượng với chính quyền Niu Đê-li, cụ thể là các đơn hàng dài hạn mua khí đốt tự nhiên của Mỹ. Ngoài ra, Tổng thống Đô-nan Trăm cũng thông báo quân đội Mỹ và Ấn Độ cùng với Lực lượng Phòng vệ trên biển Nhật Bản sẽ tổ chức cuộc diễn tập trên biển lớn nhất chưa từng có tại Ấn Độ Dương vào tháng tới. Trong khi đó, nhà lãnh đạo Niu Đê-li khẳng định duy trì hòa bình và ổn định ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương là một mục tiêu chính của quan hệ hợp tác chiến lược song phương.

Theo Tuyên bố chung được đưa ra sau cuộc gặp, hai nhà lãnh đạo Mỹ và Ấn Độ khẳng định quyết tâm tiêu diệt các tổ chức khủng bố cũng như tư tưởng cực đoan đã khuyến khích chúng. Đề cập tới vấn đề Triều Tiên, Tổng thống Đô-nan Trăm và Thủ tướng N.Mô-đi cùng nhận định việc Bình Nhưỡng theo đuổi các chương trình hạt nhân và tên lửa đạn đạo là "mối đe dọa nghiêm trọng” đối với hòa bình thế giới, đồng thời cam kết hợp tác để nhanh chóng giải quyết vấn đề này. Hai bên cũng nhất trí tăng cường quan hệ đối tác an ninh song phương ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Hai nhà lãnh đạo đã hối thúc Pa-ki-xtan bảo đảm lãnh thổ nước này không bị sử dụng để thực hiện các vụ tấn công khủng bố nhằm vào các nước khác. Hai bên cũng tái khẳng định tăng cường hợp tác trong việc bảo đảm hòa bình và ổn định ở Áp-ga-ni-xtan.

Bên cạnh những điểm đồng thuận, hai bên vẫn còn tồn tại những quan điểm khác biệt liên quan tới vấn đề thâm hụt thương mại, di trú, thay đổi khí hậu…

Theo nhận định đăng trên trang mạng qz.com, ông N.Mô-đi có thể trở thành một đối tác giúp Tổng thống Đô-nan Trăm biến quan hệ Mỹ-Ấn Độ thành mối quan hệ “đôi bên cùng có lợi”. Theo đó, việc nâng cấp quan hệ Mỹ-Ấn Độ sẽ là cách vừa hiệu quả, vừa an toàn, giúp tạo nền tảng trong dài hạn để một chính quyền đang đối mặt với hàng loạt thách thức và những chỉ trích của truyền thông như Oa-sinh-tơn giảm rủi ro, gia tăng ảnh hưởng của mình. Việc tăng cường quan hệ song phương với Ấn Độ là điều được lưỡng viện Quốc hội Mỹ cũng như người dân hai nước hết sức đồng tình, bởi mối quan hệ đối tác gần gũi hơn với một Ấn Độ dân chủ và đang trên đà phát triển kinh tế, cùng chia sẻ nhiều lợi ích tại khu vực với Mỹ sẽ là một thành tựu lớn cho Oa-sinh-tơn.

BÌNH NGUYÊN