Hơn 170 triệu USD mỗi năm đi về đâu?
Trong bài viết với tiêu đề “Tổng thống Trump cắt giảm Quỹ quốc gia hỗ trợ dân chủ là một điều tốt”, Stephen Kinzer cho rằng, việc Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra một khuyến nghị chính sách đối ngoại hợp lý, dài hạn và vì lợi ích lâu dài của Hoa Kỳ. Trong đó, năm ngoái ông Trump từng có đề xuất giảm bớt Quỹ quốc gia hỗ trợ dân chủ (NED), cắt giảm hai phần ba ngân sách cho quỹ này là một điều tốt.
Stephen Kinzer cho rằng, tài trợ là một trong những công cụ chính mà Hoa Kỳ dùng để lật đổ và làm suy yếu các chính phủ nước ngoài. Thậm chí, ông còn nêu quan điểm có thể gọi tên là Quỹ hỗ trợ cho việc… “tấn công dân chủ”. “Cắt giảm ngân sách sẽ báo hiệu rằng chúng ta đang nghĩ lại chính sách thường xuyên can thiệp vào chính trị của các quốc gia khác” – ông viết.
Theo Stephen Kinzer, loại chính sách can thiệp vào chính trị của các quốc gia khác chính là nhiệm vụ của NED. Bất cứ khi nào chính phủ của một quốc gia khác thách thức hay không tuân thủ Hoa Kỳ, đặt câu hỏi về giá trị của chủ nghĩa tư bản, giới hạn quyền của các tập đoàn nước ngoài hoặc áp dụng chính sách mà phía Mỹ coi là xã hội chủ nghĩa, NED đều có hành động can thiệp. NED bỏ ra số tiền trị giá hơn 170 triệu USD mỗi năm vào các công đoàn lao động, phe phái chính trị, câu lạc bộ sinh viên, các nhóm dân sự và các tổ chức khác ủng hộ Hoa Kỳ hoặc kết thân với Hoa Kỳ. Từ Trung Mỹ đến Trung Á, cách mà Hoa Kỳ can thiệp vào hệ thống chính trị của một quốc gia “vô cùng hiển nhiên và quen thuộc”.
Rải tiền cho các tổ chức nước ngoài “đấu tranh dân chủ khắp nơi”
Trong bài viết, Stephen Kinzer lược lại lịch sử của NED. Cựu Tổng thống Mỹ Ronald Reagan đã thành lập NED vào năm 1983, sau nhiều năm tai tiếng làm mờ nhạt Cơ quan tình báo Trung ương CIA. NED đã tiếp quản những nhiệm vụ mà CIA vẫn thường thực hiện. Ví dụ, khi Hoa Kỳ muốn can thiệp vào bầu cử một vài nước từ những năm giữa của thế kỷ XX, CIA đã thực hiện. Theo bài viết, NED đã tìm cách can thiệp và gây ảnh hưởng vào bầu cử ở Mông Cổ, Albania, Bulgaria và Slovakia.
“Bằng tài khoản riêng của mình, NED tranh đấu “dân chủ ở khắp mọi nơi”, quyên góp tiền cho các nhóm nước ngoài “làm việc vì mục tiêu dân chủ“. Nguyên tắc tranh đấu “dân chủ ở khắp mọi nơi” là điều hành một quốc gia theo cách của Hoa Kỳ. Chính phủ nào không theo nguyên tắc đó buộc phải trở thành mục tiêu của NED” - Stephen Kinzer phân tích.
Ném bom và tổ chức các cuộc “cách mạng hòa bình”
Theo tác giả, ngay sau khi ra lệnh tấn công Afghanistan và Iraq, Tổng thống George W. Bush đã đẩy mạnh gấp đôi ngân sách cho NED. “Ném bom” và “tổ chức các cuộc cách mạng hòa bình” là hai cách để đạt được cùng một mục tiêu: Buộc các quốc gia phải theo ý muốn của Hoa Kỳ. Cả hai cách đều phản ánh sự cứng nhắc trong việc phán xét các chính phủ nước ngoài, quyết định chính phủ nào có thể tồn tại và chính phủ nào phải bị tấn công.
Sau khi Tổng thống Mỹ đề xuất giảm ngân sách cho NED, các nhà lãnh đạo NED đã phản đối và nói rằng nhiệm vụ của NED là trung tâm để khẳng định Mỹ là một cường quốc.
Một ví dụ khác được tác giả phân tích là ngay sau khi thủ lĩnh phe cánh tả Hugo Chavez được bầu làm tổng thống Venezuela 20 năm trước, NED bắt đầu đổ tiền vào các nhóm đối lập ở Venezuela. Trợ cấp cho các nhóm làm việc nhằm mục đích gây suy yếu chính quyền Tổng thống Costa Rica Oscar Arias, Tổng thống Haiti Jean-Bertrand Aristide và Tổng thống Honduras Manuel Zelaya... Vào năm 2013, NED đã đưa ra một báo cáo rằng Nga là một trong những quốc gia ưu tiên chính. Ngay sau đó, chính phủ Nga, trực tiếp là tổng thống Putin đã tuyên bố rằng họ cấm NED hoạt động trên lãnh thổ của mình.
“Đáp lại, NED đã tăng cường nỗ lực xây dựng các phong trào chống Nga ở các nước lân cận, tập trung vào Ukraine, Belarus, Moldova, Georgia, Serbia, Kosovo và Bosnia-Herzegovina. NED cung cấp tài liệu đào tạo và tư vấn về cách xuất bản báo, chạy mạng máy tính và tổ chức các cuộc họp chính trị. Khi một nhóm đồng ý chấp nhận tiền của Hoa Kỳ, NED ca ngợi đó là một tổ chức tự do và độc lập” - Stephen Kinzer viết.
Stephen Kinzer còn nhận định “NED dường như mang tính chất đạo đức giả”. Dẫu phát huy dân chủ là một ý tưởng tuyệt vời nhưng nên bắt đầu dân chủ từ mỗi ngôi nhà của mình. Nếu muốn các quốc gia khác không can thiệp vào hệ thống chính trị của mình thì việc đầu tiên là không can thiệp vào hệ thống chính trị của quốc gia khác.
(Còn nữa)
LÊ QUỐC TRÍ (Theo Boston Globe)