Phát biểu ngày 20-7, một quan chức WTO cho biết hồi tuần trước, giới chức Mỹ đã đệ đơn yêu cầu một thẩm phán của WTO bắt đầu tiến trình cụ thể hóa khoản tiền mà Mỹ có thể phạt EU do không tuân thủ một phán quyết của WTO yêu cầu dỡ bỏ trợ cấp cho hãng Airbus. Tuy nhiên, do tính chất phức tạp của vụ việc, nhiều khả năng WTO sẽ chưa thể đưa ra quyết định trong năm nay.

Trước đó, hồi tháng 5, Cơ quan Giải quyết tranh chấp của WTO ra phán quyết rằng, EU đã phớt lờ yêu cầu ngừng mọi khoản trợ cấp bất hợp pháp dành cho Airbus, đánh dấu một thắng lợi lớn cho Mỹ và hãng sản xuất máy bay Boeing của nước này trong vụ tranh chấp kéo dài 14 năm qua. Boeing cho rằng, phán quyết này mở đường cho Mỹ tiến hành các biện pháp đáp trả trị giá hàng tỷ USD mỗi năm đối với EU, theo đó đánh thuế nhằm vào sản phẩm của Airbus. Về phần mình, EU đã kêu gọi WTO đưa ra một bản đánh giá mới, đồng thời ước tính rằng những khoản hỗ trợ của EU đối với Airbus hiện đáp ứng các quy định của WTO.

leftcenterrightdel
Một chiếc máy bay Airbus A380 đang trong giai đoạn lắp ráp cuối cùng tại trụ sở của Airbus ở Pháp. Ảnh: Reuters.

Những khoản trợ cấp bất hợp pháp đối với các hãng sản xuất máy bay “ruột thịt” là Boeing và Airbus luôn là chủ đề nóng trong quan hệ thương mại Mỹ-EU. Ngót nghét gần hai thập kỷ, hai đồng minh này vẫn không ngừng “làm khổ” nhau về những cáo buộc ngấm ngầm tài trợ trái quy định cho các hãng này. Kể từ năm 2004, EU và Mỹ đã nhiều lần đưa nhau ra trước WTO. Cả hai bên đều cho rằng hai tập đoàn chế tạo máy bay lớn nhất thế giới là Airbus và Boeing đều được hưởng lợi từ những khoản trợ cấp bất hợp pháp dưới hình thức các khoản cho vay được các chính phủ EU dành cho Airbus và các khoản tài trợ nghiên cứu hoặc cắt giảm thuế mà chính phủ Mỹ dành cho Boeing.

Động thái chĩa mũi dùi của Mỹ vào EU xảy ra không lâu sau khi EU đưa ra khoản tiền phạt kỷ lục nhằm vào hãng công nghệ Mỹ Google với cáo buộc lạm dụng độc quyền hệ điều hành Android, vi phạm luật chống độc quyền của khối. Đáp lại, Tổng thống Mỹ Donald Trump cảnh báo ông sẽ không để EU "lợi dụng" Mỹ. Theo các nhà phân tích, việc Mỹ cố gắng “bóc trần” đồng minh tại WTO chẳng khác nào “đổ thêm dầu vào lửa” khi những căng thẳng giữa hai bờ Đại Tây Dương tiếp tục gia tăng liên quan đến mức thuế mới nhằm vào các sản phẩm nhôm và thép nhập khẩu do Mỹ áp đặt, cũng như những lời đe dọa của Washington áp thuế đối với ô tô nhập khẩu của EU.

Mới đây, tại phiên điều trần của Bộ Thương mại Mỹ ngày 19-7, Đại sứ EU tại Mỹ David O'Sullivan đã chỉ trích chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump khi giới chức nước này đang xem xét áp thuế 25% đối với ô tô và linh kiện xe hơi nhập khẩu từ các nước đồng minh. Theo Reuters, quan chức EU này đã tái khẳng định lập trường phản đối các biện pháp của chính quyền Mỹ với lý do bảo đảm an ninh quốc gia để bảo vệ các lợi ích kinh tế. Ông bác bỏ quan điểm vô lý khi cho rằng nhập khẩu ô tô và linh kiện từ các nước đồng minh thân cận có nguy cơ đe dọa đến an ninh quốc gia Mỹ.

HÀ LAN