Ca-ta cho rằng bản yêu sách mà liên minh các nước A-rập vùng Vịnh đưa ra đối với nước này đã vi phạm chủ quyền của Ca-ta và không hợp lý. Tuy nhiên, các nước A-rập tuyên bố nếu Ca-ta từ chối tuân thủ bản yêu sách theo khung thời hạn đã định (10 ngày), họ sẽ tiếp tục cô lập Ca-ta cả về đường biển, đường bộ và đường không một cách vô hạn định. Thậm chí đã có những động thái chuẩn bị về quân sự khiến dư luận lo ngại về khả năng xảy ra xung đột.
Trước đó, liên minh các nước A-rập do A-rập Xê-út đứng đầu đã đưa ra một danh sách gồm 13 yêu cầu, trong đó đề nghị Ca-ta đóng cửa kênh truyền hình Al-Jazeera, hạ cấp quan hệ ngoại giao với I-ran, trục xuất tất cả thành viên Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo I-ran (IRGC), cắt đứt mọi hợp tác quân sự với Tê-hê-ran và đóng cửa một căn cứ quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ tại nước này. Ngoài ra, danh sách này còn yêu cầu Ca-ta cắt mọi quan hệ với các “tổ chức khủng bố”, trong đó có tổ chức Anh em Hồi giáo (MB), Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng và phong trào Héc-bô-la ở Li-băng.
Các binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ được triển khai tới Ca-ta ngày 23-6. Ảnh: Reuters.
Cùng với việc gia tăng sức ép lên Ca-ta, liên minh các nước A-rập cũng đang xúc tiến kế hoạch áp đặt các lệnh trừng phạt kinh tế đối với Thổ Nhĩ Kỳ do nước này ủng hộ Ca-ta trong cuộc khủng hoảng ngoại giao đang diễn ra ở vùng Vịnh. Trong khi các quốc gia A-rập cô lập Ca-ta, Thổ Nhĩ Kỳ là nước đã viện trợ lương thực, thực phẩm và điều quân tới Ca-ta. Một nguồn tin giấu tên từ Ai Cập tiết lộ khả năng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phải gánh chịu các biện pháp trừng phạt kinh tế hà khắc từ các nước vùng Vịnh. Đặc biệt A-rập Xê-út sẽ giáng một cú đòn nặng nề nhất vào An-ca-ra. Nguồn tin này cho biết thêm, quan điểm của A-rập Xê-út có vẻ chấp nhận vai trò của Thổ Nhĩ Kỳ như một nhà trung gian hòa giải, nhưng Thái tử A-rập Xê-út Mô-ha-mét Bin Xan-man (Mohammed bin Salman) nhất định muốn áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với An-ca-ra. Về phía Các tiểu vương quốc A-rập thống nhất, Thái tử Mô-ha-mét Bin Da-ét (Mohammed Bin Zayed) của nước này cũng đã thảo luận các biện pháp trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ trong chuyến thăm Cai-rô hồi tuần trước.
Trong bối cảnh khủng hoảng ngoại giao leo thang ở vùng Vịnh, ngày 25-6, Ngoại trưởng Mỹ Rếch Ti-lơ-xơn (Rex Tillerson) hối thúc Ca-ta và các nước A-rập chấm dứt quan hệ ngoại giao với Đô-ha nên ngồi lại với nhau để đàm phán nhằm đạt được một giải pháp cho cuộc khủng hoảng ngoại giao hiện nay. Oa-sinh-tơn tin rằng các đồng minh và đối tác của Mỹ sẽ mạnh hơn khi họ cùng nhau làm việc để hướng tới một mục tiêu mà tất cả các bên thống nhất là chấm dứt chủ nghĩa khủng bố cũng như chống lại chủ nghĩa cực đoan. Người đứng đầu Bộ Ngoại giao Mỹ cho rằng việc hạn chế các cuộc “khẩu chiến” cũng sẽ giúp giảm căng thẳng, đồng thời cho biết Mỹ sẽ duy trì các cuộc tiếp xúc với tất cả các nước liên quan.
Tuy nhiên, hiện nay Ca-ta và các nước láng giềng A-rập vẫn kiên quyết giữ quan điểm đối lập của mình và không chịu nhượng bộ, nên việc ngồi vào bàn đàm phán được cho là khó có thể diễn ra. Trong khi đó, vai trò trung gian hòa giải của Cô-oét vẫn chưa mang lại tiến triển tích cực nào. Các bên bất đồng không chịu tìm tiếng nói chung mà thay vào đó chỉ là những động thái và lời lẽ đe dọa khiến tình hình căng thẳng hơn. Ngay sau khi chuyển bản yêu sách 13 điểm cho Ca-ta, các nước A-rập còn kèm theo lời cảnh báo, nếu sau 10 ngày Ca-ta không nhất trí tuân thủ các yêu sách này thì việc Đô-ha rời khỏi khối Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC) sẽ là điều không tránh khỏi.
Về phía I-ran, quốc gia dành sự ủng hộ mạnh mẽ nhất cho Ca-ta trong cuộc khủng hoảng, chính phủ nước này tin rằng áp lực, đe dọa hay trừng phạt không phải là con đường đúng đắn để giải quyết các bất đồng. Tổng thống I-ran Hát-xan Râu-ha-ni (Hassan Rouhani) ngày 25-6 đã khẳng định lập trường ủng hộ với Ca-ta trong cuộc khủng hoảng ngoại giao hiện nay. Theo ông Râu-ha-ni, các biện pháp như phong tỏa hay bao vây cấm vận với Ca-ta là điều không thể chấp nhận. Mọi khu vực trên không, trên bộ và trên biển của I-ran sẽ luôn mở cửa cho Ca-ta như một quốc gia láng giềng anh em.
XUÂN PHONG