Nhiều thị trấn, thành phố được giải phóng "trong thời gian ngắn"
Theo chỉ huy chiến dịch, Trung tướng Abdul Amir Yarallah, rạng sáng 17-11 (giờ địa phương), các lực lượng quân sự và các tay súng bán quân sự đã tiến vào Rawa theo 3 mũi, giải phóng 4 vùng lân cận phía Tây trước khi tiến vào giải phóng hoàn toàn thành phố Rawa và cắm cờ Iraq trên nhiều tòa nhà trong khu vực.
Thủ tướng Iraq Haider al-Abadi đã chúc mừng người dân Iraq và các lực lượng an ninh với chiến công này. Ông đánh giá cao khả năng phối hợp tác chiến và chiến thuật đánh nhanh, thắng nhanh của các lực lượng, giúp giải phóng Rawa chỉ trong vài giờ. Ông al-Abadi cũng thông báo nhiều đơn vị đang tiếp tục truy quét các tay súng ở những vùng nông thôn rộng lớn phía Bắc sông Euphrates cũng như vùng sa mạc giữa các tỉnh Anbar và Salahudin.
Sở chỉ huy chiến dịch chung cho biết 2 sư đoàn bộ binh và thiết giáp cùng các lực lượng bộ lạc Sunni tham gia cuộc tấn công nhằm vào Rawa. Cuộc tấn công này nằm trong chiến dịch lớn, tổng tấn công nhằm giải phóng các thành phố cuối cùng còn bị IS kiểm soát gần biên giới với Syria, bắt đầu từ ngày 26-10 của quân đội Iraq. Tướng Qassem al-Mohammedi, một chỉ huy quân đội Iraq cho biết, các mũi tấn công của lực lượng quân sự Iraq nhằm vào khu vực thung lũng Euphrates, giáp biên giới Syria, với mục tiêu giải phóng hai thị trấn của người Arab theo dòng Hồi giáo Sunni gồm Al-Qaim và Rawa, vốn được coi như "cái nôi" của phiến quân kể từ năm 2003.
Các lực lượng Iraq tiến vào giải phóng Rawa. Ảnh: TRT World
Ngoài lực lượng quân đội, chiến dịch này có sự hỗ trợ của các đơn vị cảnh sát liên bang, lực lượng đặc nhiệm chống khủng bố và lực lượng bán quân sự Hashed al-Shaabi. Các đơn vị tác chiến đã giành được một số căn cứ quân sự tại Đông Nam Al-Qaim, trong đó có căn cứ quân sự trọng yếu trong khu vực và một căn cứ không quân cùng hàng chục làng mạc lân cận. Cuối tháng 10-2017, Bộ chỉ huy các chiến dịch chung Iraq (JOC) tuyên bố các lực lượng an ninh Iraq đã đồng thời giải phóng 33 khu vực và ngôi làng thuộc phía tây tỉnh Anbar.
Đến giữa tháng 11-2017, Thủ tướng Iraq Haider al-Abadi tuyên bố các lực lượng nước này đã tiến hành cuộc tấn công quy mô lớn giải phóng các khu vực al-Rummana, Al-Qaim, Ebeidi Krabla, thuộc phía tây tỉnh Anbar. Thủ tướng Abadi cho biết, nhiều thị trấn, thành phố đã được giải phóng "trong thời gian ngắn kỷ lục". Đến ngày 15-11, lực lượng quân đội Iraq đã giải phóng thêm 13 ngôi làng ở khu vực Bắc sông Euphrates.
Nỗi lo hậu chiến
Mặc dù giành được nhiều chiến thắng quan trọng trên chiến trường trước IS, nhưng vấn đề sắc tộc, tôn giáo và đoàn kết nội bộ đang trở thành một cuộc chiến mới chờ Iraq sau bi kịch IS. Liên minh chống IS lỏng lẻo gồm quân đội Iraq, các tay súng người Shi’ite, các bộ tộc Sunni và lực lượng vũ trang người Kurd (Peshmerga) nhiều khả năng sẽ tan rã. Trong khi đó, mâu thuẫn giữa Iraq và người Kurd về các nguồn thu từ dầu mỏ và khí đốt, tranh chấp đất đai, tiền bạc ngày càng nghiêm trọng.
Cạnh tranh trong các cộng đồng tại Iraq về quyền lực và ảnh hưởng nhen nhóm bùng phát. Tham nhũng, giá dầu lao dốc, nền kinh tế suy thoái và những thiệt hại về vật chất mà cuộc chiến chống IS để lại sẽ không chỉ tiếp tục cản trở tiến trình hồi phục và bình ổn của Iraq mà còn có thể trở thành nguy cơ gây chia rẽ xã hội tại quốc gia Trung Đông này, nhất là trong giới trẻ. Đây chính là cơ hội để những tư tưởng cực đoan bén rễ và phát triển.
Hơn thế nữa, sự tham gia của quá nhiều nhân tố tại Iraq có thể được xem là tình trạng “lắm thầy nhiều ma” khi các nhân tố cả bên trong và bên ngoài đều tìm cách thúc đẩy một kế hoạch nhằm củng cố địa vị của riêng mình, thay vì phối hợp tìm kiếm một giải pháp chung có lợi cho tất cả các bên. Việc không thể thống nhất các lợi ích chung sẽ càng khiến cuộc chiến chống IS khó hoàn tất, kéo theo những hậu quả nghiêm trọng cho Iraq và làm bùng phát thêm nhiều cuộc đối đầu giữa các phe phái.
Những thành tựu đáng chú ý trong cuộc chiến chống IS cho thấy người ta hoàn toàn có thể thúc đẩy một chiến lược toàn diện để tái thiết một Iraq-hậu-IS. Một trong những yếu tố quan trọng để đem tới sự ổn định cho Iraq giai đoạn này chính là đối thoại, với việc cân nhắc tiếng nói từ trong chính Iraq, từ cộng đồng người Kurd, Thổ Nhĩ Kỳ, Iran, Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC), Liên minh châu Âu (EU) và cả của Liên hợp quốc… Hơn thế nữa, chính quyền Iraq cần phải giành lại được lòng tin và sự ủng hộ của người dân để ngăn chặn và đẩy lùi những nguy cơ có thể giúp chủ nghĩa cực đoan bạo lực “nảy mầm”. Nếu không ngăn chặn sớm các nguy cơ, đất nước này sẽ tiếp tục chìm trong cuộc chiến mượn tay người và mâu thuẫn không có hồi kết.
NGUYỄN HÒA