Bất ổn tại Iran bùng phát từ ngày 28-12-2017 khi một loạt cuộc biểu tình phản đối chính phủ nổ ra tại một vài thành phố lớn, trong đó có Tehran, Mashhad, Isfahan và Rasht. Người biểu tình tuần hành trên các tuyến phố nhằm phản đối tình trạng thất nghiệp, nghèo đói và giá cả sinh hoạt gia tăng. Nhiều đối tượng quá khích đã tấn công vào các ngân hàng, tòa nhà chính phủ, thậm chí còn đốt cả xe của cảnh sát. Những người biểu tình hô vang khẩu hiệu và mang biểu ngữ với nội dung chống nhà lãnh đạo tối cao Ali Khamenei và giới giáo sĩ lên lãnh đạo kể từ cuộc cách mạng năm 1979.
    |
 |
|
Cảnh sát Iran ngăn cản người biểu tình bao vây các tòa nhà chính phủ. |
Trong một động thái nhằm xoa dịu người biểu tình, ngày 1-1, Tổng thống Iran Hassan Rouhani cam kết tăng cường các nỗ lực giải quyết những vấn đề kinh tế, thất nghiệp, lạm phát cũng như ô nhiễm không khí. Tổng thống Hassan Rouhani cũng nhấn mạnh, người dân nước này được hoàn toàn tự do thể hiện thái độ bất bình trước chính phủ hoặc tiến hành các cuộc biểu tình, căn cứ theo Hiến pháp và quyền công dân. Theo ông Rouhani, các cuộc biểu tình chống chính phủ đang diễn ra tại Iran là kết quả của những vấn đề trong nước cũng như tác động từ bên ngoài, trong đó có Saudi Arabia. “Các kẻ thù của Iran tức giận trước thắng lợi, thành công và tiến bộ tại Iran và chúng quyết tâm đưa các vấn đề của khu vực vào Iran, nhưng chắc chắn người dân và chính quyền Iran sẽ đáp trả âm mưu của chúng”, hãng thông tấn Mehr trích dẫn phát biểu của ông Rouhani.
Tuy nhiên, bất chấp Tổng thống Hassan Rouhani tuyên bố lực lượng chức năng nước này sẽ trừng trị "những đối tượng gây rối và vi phạm pháp luật", đêm 1-1, làn sóng biểu tình gây bạo loạn vẫn diễn ra lác đác tại một số tỉnh và thành phố của Iran. Hãng tin AFP dẫn tin của Đài Truyền hình quốc gia Iran cho biết, một số nhóm nhỏ những kẻ quá khích đã đổ xuống đường phố tại thủ đô Tehran trước khi cảnh sát có mặt ổn định tình hình. Trong khi đó, bạo động vẫn xảy ra tại một số thị trấn và thành phố mặc dù các hình ảnh đăng tải trên các mạng xã hội cho thấy các hoạt động biểu tình ở nhiều nơi đã thưa thớt hơn. Bạo động trong đêm 1-1 làm 9 người thiệt mạng, nâng tổng số người thiệt mạng kể từ ngày 28-12-2017 lên 21 người.
Phản ứng trước tình hình Iran, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho rằng, "đã đến lúc thay đổi" ở Iran và người dân Iran đang cần tự do. Trên mạng xã hội Twitter, ông Donald Trump khẳng định: "Iran đang thất bại ở mọi cấp độ, bất chấp thỏa thuận tồi tệ mà nước này đã đạt được với chính quyền của cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama", ám chỉ thỏa thuận hạt nhân được ký giữa Iran và Nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc và Đức) hồi năm 2015.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu bác bỏ cáo buộc của Iran rằng Israel đứng đằng sau các cuộc biểu tình. Ngoại trưởng Đức Sigmar Gabriel cũng bày tỏ lo ngại về các cuộc biểu tình gây chết người ở Iran, cho rằng, điều quan trọng hiện nay là các bên cần kiềm chế hành động bạo lực. Ngoại trưởng Anh Boris Johnson ngày 1-1 đã kêu gọi Iran tham gia vào cuộc tranh luận có ý nghĩa về các vấn đề mà người biểu tình nêu ra.
Cùng ngày, Bộ Ngoại giao Nga nhấn mạnh, nước này hy vọng các cuộc biểu tình quy mô lớn đang diễn ra tại Iran sẽ không tiếp diễn theo chiều hướng bạo lực cực đoan, đồng thời phản đối "bất kỳ sự can thiệp nào từ bên ngoài vào tình hình hiện nay" ở quốc gia Trung Đông này. Truyền thông Nga dẫn lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao nước này nêu rõ, vấn đề trên là “công việc nội bộ của Iran”. Moscow bày tỏ hy vọng tình hình hiện nay không diễn tiến theo hướng bạo lực, đổ máu. Bên cạnh đó, Moscow cho rằng, việc can thiệp từ bên ngoài gây mất ổn định tình hình tại Iran là “không thể chấp nhận”.
Trong khi đó, Thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao Iran (SNSC), ông Ali Shamkhani, đã cáo buộc Mỹ, Anh và Saudi Arabia đứng sau các cuộc bạo động gần đây tại Iran, đồng thời nhấn mạnh tất cả các dòng hashtag (từ khóa) và các chiến dịch trên mạng xã hội đề cập tình hình tại Iran đều do các nước này chỉ dẫn. Ông Shamkhani nêu rõ: “Dựa trên các phân tích của chúng tôi, khoảng 27% các hashtag mới chống Iran bắt nguồn từ chính phủ Saudi Arabia”. Quan chức này cho biết thêm, sự can dự do nước ngoài hậu thuẫn âm mưu cản trở bước tiến của Iran trong nhiều lĩnh vực. Ông Shamkhani nhấn mạnh: “Những gì đang xảy ra tại Iran sẽ kết thúc trong vài ngày tới và không có lý do gì phải lo ngại”.
BÌNH NGUYÊN