Đây là thông tin được Thủ tướng Đức Angela Merkel xác nhận với báo chí ngày 17-5. AFP dẫn lời Thủ tướng Angela Merkel nêu rõ: "Mọi người tại EU chia sẻ quan điểm rằng thỏa thuận này không hoàn hảo nhưng chúng tôi nên ở lại thỏa thuận này và tiến hành thêm các cuộc đàm phán với Iran dựa trên nền tảng những vấn đề khác như chương trình tên lửa đạn đạo".
    |
 |
|
Bà Federica Mogherini và Ngoại trưởng các nước: Iran, Anh, Pháp, Đức trong cuộc gặp tại Bỉ. Ảnh: Euronews |
Cùng ngày, theo AFP, một nguồn tin tại châu Âu cho biết, sau các cuộc thảo luận tại thủ đô Sofia của Bulgaria, các nhà lãnh đạo 28 nước thành viên EU nhất trí về một cách tiếp cận chung của khối này để duy trì JCPOA. Các nhà lãnh đạo EU nêu rõ sẽ luôn ủng hộ JCPOA nếu như Iran tôn trọng thỏa thuận này. EU cũng nhất trí duy trì quan hệ hợp tác kinh tế với Iran và bảo vệ các doanh nghiệp châu Âu chịu ảnh hưởng tiêu cực do quyết định của Mỹ rút khỏi JCPOA và trừng phạt Tehran. Tham dự các cuộc thảo luận, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk cho rằng, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã "quyết định thiếu suy nghĩ" khi rút khỏi JCPOA.
Trước đó, cuộc gặp tại Bỉ giữa Ngoại trưởng Iran và các ngoại trưởng: Anh, Pháp, Đức cùng Đại diện cấp cao về chính sách đối ngoại và an ninh EU Federica Mogherini là bước đi đầu tiên của sự phối hợp giữa các bên, nhằm cứu vãn thỏa thuận hạt nhân. Đây cũng là lần đầu tiên trong vài năm gần đây, EU đạt được tiếng nói thống nhất và mạnh mẽ về một chủ đề liên quan đến an ninh quốc tế lớn. “Nếu Iran ở lại thỏa thuận, chúng tôi cũng sẽ ở lại”, bà Federica Mogherini bày tỏ quyết tâm của EU. Trong khi đó, ngày 16-5, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã thể hiện ủng hộ EU trong việc bảo vệ JCPOA. Phát biểu tại cuộc họp báo chung với Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker tại Brussels (Bỉ), ông Antonio Guterres nhấn mạnh: "Tôi hoàn toàn ủng hộ những nỗ lực mà EU đang làm nhằm cứu vãn JCPOA".
Theo giới phân tích, JCPOA là một trong những thành quả nổi bật của chính sách đối ngoại châu Âu, dấu ấn quan trọng về một nỗ lực chung và bền bỉ khá hiếm hoi của EU trong hàng thập kỷ, nhằm thuyết phục Mỹ thay đổi lập trường cứng rắn cố hữu với Iran sang chiều hướng ôn hòa. Việc Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran không chỉ làm tăng nguy cơ phổ biến vũ khí ở khu vực ngay sát châu Âu mà còn phá vỡ uy tín của EU, khiến dư luận liên tưởng tới một EU có ảnh hưởng mờ nhạt. Đó là chưa kể tới những thiệt hại to lớn về lợi ích thương mại và kinh tế mà các công ty châu Âu đang đầu tư ở Iran như Renault, Peugeot hay Siemens phải hứng chịu khi thỏa thuận hạt nhân bị phá vỡ. Do đó, EU không có lựa chọn nào khác ngoài phản đối quyết liệt quyết định của Mỹ.
Về phần mình, ngày 16-5, Hãng thông tấn ISNA dẫn lời Tổng thống Iran Hassan Rouhani tuyên bố nước này sẽ không đầu hàng trước sức ép từ Mỹ. Nhà lãnh đạo Iran nhấn mạnh, trong khi Tổng thống Donald Trump cho rằng Tehran sẽ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân sau khi Mỹ rút, nước Cộng hòa Hồi giáo đã không theo kế hoạch này của Mỹ và đang cố gắng cứu vãn thỏa thuận với các bên còn lại.
Trong bối cảnh Mỹ áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với Tehran, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Bahram Qasemi chỉ trích Mỹ có ý định làm "chệch đường ray" các nỗ lực của những nước còn lại tìm cách cứu vãn thỏa thuận hạt nhân sau khi Washington rút khỏi văn kiện lịch sử này. "Với các biện pháp mang tính phá hoại trên, chính phủ Mỹ đang tìm cách tác động đến ý chí và sự quyết tâm của những nước còn lại tham gia ký kết JCPOA", ông Bahram Qasemi nêu rõ. Iran cũng gọi các biện pháp trừng phạt là bất hợp pháp, đồng thời cảnh báo nếu các cuộc đàm phán để cứu vãn JCPOA thất bại, Tehran sẽ đẩy mạnh phát triển chương trình hạt nhân lên cấp độ cao hơn trước.
HOÀNG VŨ