Ngày 25-3-1957, Pháp, Đức, I-ta-li-a, Hà Lan, Bỉ và Luých-xăm-bua đã ký một hiệp ước tại Rô-ma, thành lập nên Cộng đồng Kinh tế châu Âu (EEC), còn được gọi là thị trường chung. Từ 6 quốc gia sáng lập, đến nay số lượng thành viên của EU lên 28 quốc gia trải dài cả Đông Âu và Tây Âu.
Tuy nhiên, cùng với sự lớn mạnh không ngừng này, EU cũng đang phải trải qua một thời kỳ khó khăn với những thách thức được xem là lớn nhất trong 60 năm tồn tại của mình. Cuộc khủng hoảng nhập cư chưa từng có kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai đã buộc nhiều nước phải ngừng thực hiện các quy định của không gian tự do đi lại (Schengen), trong khi các nhà lãnh đạo EU không thể thống nhất được với nhau về việc làm thế nào để chia sẻ gánh nặng của cuộc khủng hoảng này.
EU cần hợp lực sau sự “ra đi” của Anh. Ảnh: Getty
Việc Anh rời khỏi EU là một đòn giáng mạnh khiến EU bị mất đi một thành viên chủ chốt và điều đó làm liên minh này bị suy yếu. Bên cạnh đó, chủ nghĩa dân túy cũng là mối đe dọa lớn với EU bởi hầu hết các đảng dân túy tại các nước châu Âu đều chống lại việc hội nhập.
Trong bối cảnh trên, một kịch bản xây dựng “châu Âu đa tốc độ” đang được các nhà lãnh đạo châu Âu hướng tới. Theo đó, nhóm các nước chủ chốt của EU như Đức, Pháp, I-ta-li-a, Tây Ban Nha, Hà Lan, Bỉ… đã bàn đến ý tưởng xây dựng một liên minh với 2 tốc độ phát triển: Tốc độ cao hơn là nhóm các nước sáng lập EU ngay từ đầu, chủ yếu là các nước Tây Âu và tốc độ thấp hơn là các nước gia nhập sau này, chủ yếu là các nước Đông Âu, Nam Âu sẽ tham gia với ít cam kết hơn.
Vì lẽ đó, lễ kỷ niệm 60 năm Hiệp ước Rô-ma năm nay có tầm quan trọng về mặt chính trị bởi nó diễn ra cùng với thời điểm nước Anh rời khỏi EU. Điều này sẽ đòi hỏi các quốc gia còn lại của EU phải dồn tâm dồn lực đối phó với những thách thức trong tương lai.
PHƯƠNG LINH