Tại diễn đàn an ninh uy tín hàng đầu thế giới, các nước cùng chia sẻ quan điểm rằng trật tự quốc tế đang đối mặt với nhiều vấn đề nghiêm trọng. Còn nhớ tại Hội nghị MSC năm ngoái, một xu hướng được cảnh báo đó là thế giới đang bên bờ vực xung đột lớn và dự báo một kỷ nguyên bất ổn mới, nhưng đã vấp phải sự hoài nghi. Tuy nhiên, không ai ngờ, cảnh báo này sớm trở thành sự thật chỉ sau một năm, khi báo cáo của MSC năm nay khẳng định trật tự quốc tế bị phá vỡ và nhận được sự đồng tình của phần lớn các đại biểu, trong số khoảng 500 đại biểu tham gia.

Tại hội nghị năm nay, các lãnh đạo nhà nước và chính phủ cũng như những nhân vật có uy tín trong lĩnh vực chính trị và an ninh thế giới, đã thảo luận một loạt vấn đề an ninh toàn cầu, trong đó có sự cạnh tranh và hợp tác giữa các siêu cường, tương lai của Liên minh châu Âu (EU), vấn đề kiểm soát vũ khí, chính sách quốc phòng, cùng các mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương đang bị suy yếu. Cụ thể, hội nghị đã đề cập nhiều vấn đề nóng toàn cầu như chủ nghĩa khủng bố, hồ sơ hạt nhân Iran, nguy cơ bùng nổ cuộc xung đột Iran-Israel, việc Mỹ rút khỏi Hiệp ước về các lực lượng hạt nhân tầm trung-INF với Nga, quan hệ Nga với phương Tây, và tất nhiên không thể thiếu chủ đề về cuộc khủng hoảng tại Venezuela hiện nay…

leftcenterrightdel
Quang cảnh Hội nghị An ninh Munich 2019 tại Đức. Ảnh: Euractiv

Đây là những vấn đề phản ánh rõ nét trật tự thế giới đã có sự xáo trộn mạnh mẽ khi một loạt mâu thuẫn xuất hiện trong quan hệ quốc tế. Quyết định rút quân khỏi Syria của Mỹ đã kéo theo những rạn nứt giữa Washington với các đối tác ở khu vực. Về hồ sơ hạt nhân Iran, không có gì bảo đảm về một số phận chắc chắn của thỏa thuận hạt nhân lịch sử, khi tại diễn đàn, Ngoại trưởng Iran, Javad Zarif lên tiếng kêu gọi châu Âu hành động nhiều hơn để cứu vãn thỏa thuận này. Trong khi đó, Mỹ lại kêu gọi các nước châu Âu hãy hành động theo Washington rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran.

Trước nguy cơ leo thang chạy đua vũ trang sau khi Mỹ rút khỏi INF, tại diễn đàn, Thủ tướng Đức Angela Merkel đã phải lên tiếng kêu gọi các nước thực thi cam kết giải trừ quân bị và kiểm soát việc chạy đua vũ trang.

Trong bối cảnh quan hệ căng thẳng leo thang giữa Mỹ và EU, nữ Thủ tướng Đức Angela Merkel lên án các chính sách đối ngoại của chính quyền Mỹ dưới thời ông Donald Trump, từ vấn đề hạt nhân Iran, việc Mỹ rút quân khỏi Syria hay rút khỏi Hiệp ước INF ký với Nga năm 1987. Bà Merkel cho rằng, việc Mỹ đơn phương hành động trong các hồ sơ này mà không có tham khảo quan điểm từ phía châu Âu, dù châu Âu là bên chịu nhiều ảnh hưởng trực tiếp, như trong vấn đề Hiệp ước INF, là “tin tức vô cùng xấu”. 

Thủ tướng nước chủ nhà cũng kêu gọi sự hợp tác giữa các bên dựa trên chủ nghĩa đa phương. Theo bà Merkel, trật tự thế giới với dạng cấu trúc hiện tại đang có nguy cơ không thể tồn tại lâu.

Diễn đàn an ninh Munich có thể được coi là cuộc gặp gỡ, đối thoại an ninh thường niên rất chất lượng, với sự góp mặt của những lãnh đạo nhiều cường quốc trên thế giới. Ra đời từ năm 1963, đầu tiên diễn đàn này chỉ được coi là diễn đàn đối thoại an ninh quan trọng nhất đối với mối quan hệ châu Âu-Mỹ, tiếp đó thì mở rộng ra nhiều chủ đề an ninh lớn khác trên toàn cầu. Tại đây, tập hợp các chuyên gia trong lĩnh vực quan hệ quốc tế, các tổ chức nghiên cứu chiến lược và các chính trị gia. Vì thế, đây trước hết là không gian đối thoại về an ninh toàn cầu, về trật tự thế giới, chứ không phải là nơi đưa ra chính sách, và vì vậy dư luận thường không trông đợi nhiều vào kết quả cụ thể nào tại diễn đàn, được cho là có thể mang lại lợi ích cho cục diện an ninh cũng như quan hệ quốc tế.

Với những tuyên bố căng thẳng của các nhà lãnh đạo hàng đầu thế giới tại diễn đàn như trên, có thể thấy, những mâu thuẫn trong quan hệ đồng minh Mỹ-châu Âu, cũng như những mâu thuẫn dai dẳng giữa các nước trong quan hệ quốc tế nói chung, sẽ khó có hàn gắn trong một tương lai gần, mà còn tiếp tục bị chia rẽ mạnh hơn vì các bất đồng.

Vì vậy, mặc dù là một diễn đàn an ninh lớn và uy tín hàng đầu thế giới, hội nghị thường niên ở Munich vẫn chỉ là diễn đàn toàn cầu cho các vấn đề an ninh của thế giới, góp phần thúc đẩy tiến trình giải quyết các xung đột bằng con đường hòa bình dựa trên hợp tác và đối thoại quốc tế, còn kết quả thế nào lại phụ thuộc vào thiện chí cũng như quyết tâm hành động của các nhà lãnh đạo chính trị trên thế giới.

XUÂN PHONG