Tính đến ngày 20-11, cuộc đàm phán nhằm thành lập chính phủ liên minh mới tại Đức giữa đảng Liên minh Dân chủ/Xã hội Cơ đốc giáo (CDU/CSU) của Thủ tướng Angela Merkel, đảng FDP và đảng Xanh chủ trương bảo vệ môi trường, đã trải qua bốn tuần thương lượng căng thẳng và cuối cùng kết thúc với một “thất bại nặng nề”. Mặc dù các cuộc đàm phán trong ngày 19-11 gần đạt thỏa thuận về các điểm chính trong đó bao gồm cả chính sách khí hậu, song các bên vẫn tỏ ra mâu thuẫn gay gắt về chính sách nhập cư. Theo người phát ngôn của FDP trước giới truyền thông Đức, đảng này đã quyết định rút khỏi các cuộc đàm phán nhằm thành lập chính phủ liên minh. Theo nhà lãnh đạo FDP Christian Lindner, nguyên nhân dẫn đến thất bại là các chính đảng tham gia đàm phán không tìm được cơ sở tin tưởng hay một ý tưởng chung cho việc hiện đại hóa đất nước, vốn được coi là điều kiện tiên quyết cho một chính phủ ổn định.
Chính trị gia của FDP, ông Voker Wissing, cho biết thêm, các bên tham gia đàm phán còn không đạt được đồng thuận trong nhiều vấn đề, như chính sách giáo dục, tài chính.
Thủ tướng Angela Merkel đến tham dự cuộc đàm phán vào ngày 19-11. Ảnh: Getty Images.
Phản ứng trước diễn biến bất ngờ nói trên, Thủ tướng Angela Merkel bày tỏ sự tiếc nuối khi đàm phán thành lập chính phủ liên minh mới thất bại. Tuy nhiên, bà Angela Merkel cam kết sẽ đưa nền kinh tế lớn nhất châu Âu vượt qua giai đoạn khủng hoảng hiện nay. Thủ tướng Angela Merkel cũng cho biết bà sẽ gặp Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier, người có quyền kêu gọi một cuộc bầu cử mới, để thông báo cho ông Frank-Walter Steinmeier về việc không thành lập được chính phủ liên minh. Theo nhận định của giới truyền thông, động thái này cho thấy bà Angela Merkel có thể sẽ không tìm kiếm một chính phủ thiểu số với đảng Xanh sau khi FDP rút lui.
Trong khi đó, nữ Chủ tịch đảng Xanh Simone Peter chỉ trích FDP "vô trách nhiệm", làm công chúng thất vọng sau bốn tuần đàm phán. Đồng Chủ tịch đảng Xanh Cem Özdemir cũng chỉ trích FDP không có tinh thần sẵn sàng đàm phán để thành lập chính phủ liên minh ngay từ khi bắt đầu các cuộc đàm phán thăm dò.
Việc các chính đảng không đạt được thỏa thuận hình thành một liên minh là điều trước đây chưa từng xảy ra trong lịch sử chính trị nước Đức. Truyền thông Đức đồn đoán rằng Thủ tướng Angela Merkel có thể quay lại kêu gọi đàm phán với SPD, vốn là đối tác của liên minh CDU/CSU trong 4 năm qua. Tuy nhiên, đến nay khả năng này gần như bị loại. Bởi ngay sau khi đàm phán thành lập chính phủ liên minh mới ở Đức kết thúc thất bại, ngày 20-11, SPD một lần nữa khẳng định chủ trương không tham gia đàm phán thành lập chính phủ liên minh, bất kể các diễn biến trên chính trường hiện nay. Trong một thông báo đăng trên mạng xã hội Twitter, Phó chủ tịch SPD Ralf Stegner nêu rõ việc đảng FDP từ chối liên minh cùng CDU/CSU và đảng Xanh "không làm thay đổi quan điểm của SPD". Trước đó, Chủ tịch SPD Martin Schulz cũng tuyên bố đảng này đã sẵn sàng cho cuộc bầu cử mới.
Giới truyền thông cũng đặt ra tình huống thứ hai, đó là CDU/CSU sẽ liên minh với đảng Xanh để thành lập chính phủ thiểu số. Song một chính phủ như vậy được cho là sẽ không ổn định và cũng không phải là điều mong muốn của Thủ tướng Angela Merkel.
Kịch bản thứ ba xem ra dễ xảy ra hơn là nước Đức phải tiến hành bầu cử lại. Theo kịch bản này, Tổng thống Frank-Walter Steinmeier trước hết sẽ giải tán Quốc hội liên bang và kêu gọi một cuộc tổng tuyển cử mới. Mặc dù vậy, đây là điều mà các bên đều muốn tránh do lo ngại đảng cánh hữu "Sự lựa chọn vì nước Đức" (AFD) có cơ hội giành thêm ghế tại cơ quan lập pháp Đức.
Dự kiến, việc đầu tiên mà Thủ tướng Angela Merkel phải làm trong bối cảnh hiện nay là làm việc với ban lãnh đạo đảng CDU/CSU để thảo luận về các bước đi tiếp theo.
ANH VŨ