Cơ hội lớn để kết thúc cuộc chiến tại Syria

Cần chấm dứt mọi sự can thiệp của nước ngoài vào cuộc xung đột tại Syria

Theo thông báo của Điện Kremlin, tại cuộc gặp này, lãnh đạo ba nước đã thảo luận các bước đi tiếp theo để bảo đảm cho tiến trình bình thường hóa lâu dài tình hình tại Syria, bao gồm khởi động tiến trình chính trị, các yêu cầu để tổ chức Đại hội đối thoại dân tộc Syria, tình hình tại các khu vực giảm căng thẳng, đặc biệt là tại các nơi có lực lượng người Kurd vũ trang, giúp đỡ nhân đạo cho Syria. Phát biểu tại buổi họp báo sau cuộc gặp với Tổng thống Iran Hassan Rouhani và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố, lãnh đạo ba nước đã thông qua tuyên bố chung, trong đó xác định những lĩnh vực ưu tiên hợp tác về vấn đề Syria.

Theo Tổng thống Putin, Tổng thống Iran và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ đều ủng hộ sáng kiến triệu tập Đại hội đối thoại dân tộc Syria tại Sochi, đồng thời nhất trí xem xét vấn đề về thời gian và thành phần tiến hành sự kiện quan trọng này, nhằm bảo đảm sự tham gia rộng rãi của các phe phái ở Syria. Tổng thống Putin cho hay, ba nhà lãnh đạo đã chỉ đạo các cơ quan ngoại giao, an ninh và quốc phòng thảo luận về công tác chuẩn bị cũng như thời gian tổ chức đại hội đối thoại. Ông Putin khẳng định, ban lãnh đạo Syria hoàn toàn ủng hộ tiến trình hòa bình, cải cách hiến pháp và tổ chức bầu cử tự do. Bên cạnh đó, ba nước cũng đã nhất trí thúc đẩy hợp tác trong cuộc chiến chống khủng bố, đặc biệt là nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng thừa nhận rằng tiến trình sẽ không đơn giản. Ông Putin nhấn mạnh "cần sự đồng thuận và nhượng bộ từ tất cả các bên, trong đó đương nhiên bao gồm Chính phủ Syria". 

Trong phát biểu của mình, Tổng thống Iran Hassan Rouhani cho rằng cần chấm dứt mọi sự can thiệp của nước ngoài vào cuộc xung đột tại Syria. Nếu có sự hiện diện quân sự của nước ngoài, nhất định chỉ có thể do Chính phủ Syria mời đến. Về phần mình, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cho biết, các quyết định quan trọng sẽ được đưa ra nhằm đạt được một giải pháp cho cuộc khủng hoảng Syria, đồng thời cho biết cuộc gặp này đóng vai trò quan trọng để các bên phối hợp tìm giải pháp cho cuộc khủng hoảng, sao cho toàn dân Syria chấp nhận được.

Đối thoại - con đường duy nhất đi đến hòa bình

Bộ Ngoại giao Syria đã hoan nghênh tuyên bố chung của lãnh đạo ba nước Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran về vấn đề Syria sau cuộc gặp thượng đỉnh tại thành phố Sochi trên tinh thần cam kết ủng hộ mọi hành động chính trị tôn trọng chủ quyền, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của Syria.

Theo bộ này, sự ủng hộ của Chính phủ Syria cho thấy Damascus mong muốn chấm dứt cuộc khủng hoảng hiện nay thông qua giải pháp chính trị. Bộ Ngoại giao Syria cũng khẳng định, Hội nghị thượng đỉnh ba bên tại Sochi được tổ chức sau thành công của một loạt cuộc đối thoại hòa bình về Syria do Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran bảo trợ diễn ra tại thủ đô Astana của Kazakhstan. Trên thực địa, lực lượng chính phủ Syria đã giành nhiều chiến thắng quan trọng trong cuộc chiến kéo dài hơn 6 năm qua. Mới đây nhất, ngày 19-11, quân đội Syria đã giải phóng hoàn toàn thành phố al-Bukamal, thành trì cuối cùng của IS ở Syria, và tiến tới đánh bại hoàn toàn tổ chức khủng bố này.

Thực tế chứng minh chế độ Syria đã đứng vững. Tổng thống B.A.Assad, người ba năm trước đây còn được các quan sát viên dự báo là không thể tránh khỏi thất bại, thì hôm nay ông đã giành lại quyền kiểm soát đa phần lãnh thổ. Nhưng sau khi đánh bại lực lượng khủng bố cực đoan, chính phủ của ông vẫn còn phải đối mặt với vấn đề thống nhất đất nước.

Tại Syria vẫn còn hàng chục phe nhóm, nhiều phe nhóm trong số đó hoàn toàn có thể gọi là khủng bố. Mỗi phe nhóm lại có một hệ tư tưởng và lực lượng địa phương ủng hộ tùy theo dấu hiệu sắc tộc hay tôn giáo. Và mỗi bên tham gia nội chiến ở Syria đều có người bảo trợ nước ngoài. Tới đây, đối với quốc gia Trung Đông này-nơi hội tụ lợi ích của nhiều quốc gia có tầm ảnh hưởng trên thế giới, việc thiết lập một nền hòa bình bền vững là nhiệm vụ vô cùng phức tạp, đòi hỏi phải có sự nhượng bộ từ tất cả các bên liên quan. Có thể thấy rõ các cặp quan hệ có liên quan đều có các mối quan hệ phức tạp. Phức tạp nhất là mối bất hòa giữa Iran và Saudi Arabia hay việc Iran tăng cường vị thế ở Syria khiến Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ lo ngại. Trong khi đó, Israel cũng gia tăng báo động Iran theo đà tiến vào Syria, lập căn cứ. Mỹ cũng không đứng ngoài cuộc khi không phải vô cớ mà tăng cường “sức mạnh” cho lực lượng người Kurd ngày càng thiện chiến...

Một thực trạng phức tạp đang tồn tại ở Syria là lực lượng chính phủ không còn đối thủ trên quy mô cả nước và kiểm soát đa phần lãnh thổ, song họ lại không thể kết thúc cuộc chiến trong khải hoàn và trả lại quyền lực “trọn vẹn” về tay ông Assad. Đơn giản vì các cường quốc có ảnh hưởng đứng đằng sau các nhóm nhỏ lẻ phản đối ông Assad không cho phép điều đó xảy ra. Điều này đã cho thấy các hội nghị do Nga phối hợp với các nước như hiện nay là vô cùng quan trọng. Nó khẳng định một điều, mọi việc có khả năng giải quyết bằng con đường đàm phán và đó gần như là con đường duy nhất. Nếu kịch bản không diễn ra như vậy, có thể cuộc chiến sẽ kéo dài và không có triển vọng.

 NGUYỄN HÒA