Thỏa thuận về Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA) về chương trình hạt nhân của I-ran, được ký giữa I-ran với nhóm P5+1, gồm 5 nước thành viên thường trực Hội đồng Bảo an LHQ (Nga, Mỹ, Anh, Pháp, Trung Quốc) và Đức. Theo thỏa thuận này, I-ran sẽ hạn chế các hoạt động hạt nhân của mình để đổi lấy việc những nước P5+1 dỡ bỏ hầu hết các lệnh trừng phạt đối với I-ran được áp dụng từ năm 2006 trong những lĩnh vực thương mại, công nghệ, tài chính, năng lượng...  

Trước đây, trong thời gian vận động tranh cử Tổng thống, ông Đ.Trăm từng mô tả thỏa thuận này là một “thảm họa”, rằng đấy là một thỏa thuận “tệ nhất từng được thương lượng” và sẽ xem xét lại thỏa thuận này.

Phía I-ran từng nhiều lần đưa ra cảnh báo rằng, nếu Mỹ không chấm dứt các biện pháp trừng phạt xung quanh vấn đề hạt nhân thì Tê-hê-ran (Tehran) có thể sẽ khôi phục lại các hoạt động hạt nhân như ở mức trước khi có thỏa thuận với nhóm P5+1 ký năm 2015.

Chỉ một ngày trước khi có tuyên bố của ông Crit-xtốp-phơ Pho, Cao ủy đối ngoại của EU, bà Phê-đê-ri-ca Mô-ghê-ri-ni (Federica Mogherini) đã phát biểu trong một cuộc hội thảo quốc tế tổ chức ở Oa-sinh-tơn, rằng JCPOA “không phải là một thỏa thuận có thể thương lượng lại.” Bà Mô-ghê-ri-ni cho biết, phải mất vài năm thương lượng, văn bản dày hơn 100 trang với những chi tiết kỹ thuật rắc rối mới đạt được sự đồng thuận cuối cùng. Hơn thế nữa, theo bà Mô-ghê-ri-ni, đây không phải là một thỏa thuận song phương (mà được ký giữa nhiều bên) để có thể xem xét lại chỗ này hay chỗ kia!

Quan trọng hơn, bà Cao ủy đối ngoại của EU đã chỉ ra rằng, Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế IAEA cho tới nay đã 5 lần (bà nhấn mạnh là 5 lần) khẳng định rằng phía I-ran tuân thủ đầy đủ các cam kết của mình theo thỏa thuận được ký hồi tháng 7-2015 với nhóm P5+1.

Rõ ràng những phát biểu của bà Mô-ghê-ri-ni là để đối chọi lại những tin tức cho rằng Oa-sinh-tơn có thể xem xét lại thỏa thuận hạt nhân với I-ran. Thế nên khẳng định của vị cố vấn cao cấp của Nhà Trắng về việc Mỹ tôn trọng JCPOA ở thời điểm này là một động thái rất đáng chú ý, cho thấy tân chính quyền ở Oa-sinh-tơn đã có lựa chọn phù hợp với thực tế.

YÊN BA