Vấn đề người nhập cư được coi là trọng tâm trong chiến dịch tranh cử tổng thống của ông Đô-nan Trăm khi ông từng tuyên bố sẽ xây bức tường dọc theo biên giới với Mê-hi-cô để ngăn chặn dòng người nhập cư bất hợp pháp từ quốc gia láng giềng tràn sang Mỹ. Đáng chú ý, ông khẳng định sẽ buộc phía Mê-hi-cô phải thanh toán chi phí đầu tư xây dựng bức tường dài hơn 1.600km dọc theo biên giới hai nước với số tiền ước tính lên đến 10 tỷ USD. Trong trường hợp Mê-hi-cô từ chối, Oa-sinh-tơn sẽ phong tỏa nguồn kiều hối của Mê-hi-cô từ Mỹ.
Một đoạn hàng rào ngăn cách ở khu vực biên giới giữa Mê-hi-cô và Mỹ. Ảnh: Reuters
Ngoài ra, sau khi đắc cử, ông Đô-nan Trăm cũng tuyên bố kế hoạch trục xuất ngay lập tức 2-3 triệu người nhập cư không có giấy tờ cư trú hợp pháp tại nước này. Theo đó, trước mắt chính quyền mới của Mỹ sẽ buộc các thành phần bao gồm tội phạm, người có tiền án tiền sự, thành viên của các băng nhóm, những kẻ buôn bán ma túy, ước tính khoảng 2-3 triệu người, phải rời khỏi nước Mỹ hoặc bị tống giam. Ông Đô-nan Trăm khẳng định, sau khi tăng cường an ninh ở khu vực biên giới, các quan chức phụ trách nhập cư của Mỹ sẽ bắt đầu đưa ra quyết định về số phận những người nhập cư không có giấy tờ cư trú hợp pháp tại Mỹ.
Tuy nhiên, kế hoạch của ông Đô-nan Trăm đã dẫn đến những quan điểm trái chiều tại cả Mỹ và Mê-hi-cô, trong đó phần lớn là phản đối. Theo thống kê, 59% cử tri Mỹ phản đối đề xuất xây bức tường biên giới của ông Đô-nan Trăm so với tỷ lệ 38% ủng hộ. Về phần mình, Tổng thống Mê-hi-cô Ên-ri-kê Pê-nha Ni-ê-tô (Enrique Peña Nieto) đã khẳng định nước này sẽ không thanh toán khoản tiền nói trên. Chính phủ Mê-hi-cô cũng ngay lập tức có hàng loạt biện pháp nhằm trấn an và bảo vệ công dân nước này trước kế hoạch trục xuất trên diện rộng mà ông Đô-nan Trăm đưa ra.
Kể từ sau khi ông Đô-nan Trăm giành chiến thắng ngoạn mục trước cựu Ngoại trưởng Hi-la-ri Clin-tơn trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2016, kế hoạch xây dựng bức tường biên giới cũng đã ít nhiều thay đổi. Theo đó, ngày 7-1 vừa qua, ông Đô-nan Trăm cho biết, Mỹ sẽ thanh toán trước khoản chi phí xây dựng bức tường, song sẽ buộc Mê-hi-cô phải hoàn trả toàn bộ chi phí cho kế hoạch này. Giải thích về điều này, trong một tuyên bố đăng tải trên trang twitter cá nhân, ông Đô-nan Trăm cho biết, phía Mỹ sẽ bỏ tiền thực hiện chủ trương nói trên để đẩy nhanh tiến độ, nhưng "khoản tiền xây dựng bức tường biên giới sẽ phải được Mê-hi-cô thanh toán sau đó". Trả lời phỏng vấn tờ New York Times, ông Đô-nan Trăm còn tiết lộ thêm rằng, ông sẽ tìm cách buộc Mê-hi-cô phải thực hiện việc trả chi phí xây dựng thông qua các cuộc tái thương lượng về Hiệp định Tự do thương mại Bắc Mỹ (NAFTA) với sự tham gia của 3 nước là: Mỹ, Mê-hi-cô và Ca-na-đa.
Trước đó, trả lời phỏng vấn chương trình "60 phút" của kênh truyền hình CBS, ông Đô-nan Trăm vẫn giữ nguyên quan điểm cho rằng, việc xây bức tường kiên cố dọc biên giới với Mê-hi-cô là cần thiết. Tuy nhiên, ông khẳng định ở một số khu vực nhất định, Mỹ sẽ chỉ dựng hàng rào ngăn cách thay vì xây tường như kế hoạch mà ông đưa ra trước đây.
Đến nay, giới phân tích vẫn nhận định rằng, kế hoạch xây dựng bức tường biên giới của ông Đô-nan Trăm khó có thể trở thành hiện thực. Báo Business Insider mới đây dẫn lời kiến trúc sư No-béc-tô Mi-ran-đa (Norberto Miranda) đến từ Công ty Estudio 3.14 ở thành phố Gua-đa-la-gia-ra (Guadalajara) của Mê-hi-cô nhận định rằng, bức tường ngăn biên giới này chắc chắn sẽ không giúp thúc đẩy quan hệ giữa Mỹ và Mê-hi-cô. Ngoài ra, những rặng núi ở khu vực biên giới cũng gây khó khăn cho quá trình xây dựng. Trang cnbc.com thì ước tính việc xây dựng bức tường sẽ tiêu tốn của Chính phủ Mỹ từ 15 đến 25 tỷ USD, chưa tính chi phí bảo dưỡng và thuê 21.000 đặc vụ tuần tra vào khoảng 2,1 tỷ USD mỗi năm.
Thế mới thấy, chỉ riêng chuyện bức tường biên giới giữa Mỹ và Mê-hi-cô đã là một thử thách không nhỏ đối với vị Tổng thống thứ 45 của nước Mỹ. Liệu bức tường đó có trở thành hiện thực hay không và nếu có thì sẽ được dựng lên như thế nào? Hãy chờ xem cái cách mà ông Đô-nan Trăm chứng minh rằng, những tuyên bố của ông trong suốt chiến dịch tranh cử không đơn thuần chỉ là những lời hoa mỹ nhằm lấy lòng cử tri Mỹ.
TRUNG DŨNG