Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 12-1 cảnh báo các đồng minh châu Âu hoặc phải tìm cách sửa “sai sót khủng khiếp” trong thỏa thuận hạt nhân Iran hoặc Mỹ sẽ rút khỏi thỏa thuận này. Nguồn tin từ Nhà Trắng cho biết, Tổng thống Donald Trump vừa miễn cưỡng nhất trí không tái áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Iran, nhưng đây sẽ là lần cuối cùng người đứng đầu nước Mỹ đưa ra tuyên bố bãi miễn như vậy. Ông cũng cho biết, đây sẽ là “cơ hội cuối cùng” nếu Mỹ và châu Âu không đạt được một thỏa thuận sửa đổi trong vòng 120 ngày tới theo hướng mà Mỹ cho là hợp lý hơn. Reuters dẫn lời Tổng thống Donald Trump nói: “Đừng ai nghi ngờ tuyên bố của tôi” như một cảnh báo ngầm khẳng định đây sẽ không phải là lời đe dọa.
    |
 |
|
Ngoại trưởng Pháp, Đức, Anh (lần lượt từ trái qua) họp báo sau cuộc họp với người đồng cấp Iran Javad Zarif tại Bỉ. Ảnh: AP. |
Không chỉ yêu cầu các đối tác châu Âu sửa đổi những sai lầm trong thỏa thuận, nhà lãnh đạo Mỹ cũng yêu cầu phải sửa đổi luật của Mỹ liên quan đến thỏa thuận hạt nhân Iran.
Tổng thống Donald Trump hồi tháng 10 năm ngoái cũng từng cảnh báo rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran với cáo buộc Iran đã vi phạm thỏa thuận hạt nhân 2015 về hạn chế chương trình hạt nhân để đổi lấy việc được dỡ bỏ trừng phạt. Theo quy định, sau mỗi 90 ngày, Tổng thống phải xác nhận với Quốc hội Mỹ liệu Iran đã tuân thủ thỏa thuận hay chưa. Thỏa thuận hạt nhân Iran được ký giữa Iran và nhóm P5+1 (gồm Anh, Mỹ, Nga, Pháp, Đức và Trung Quốc). Trong chiến dịch tranh cử, ông Donald Trump từng chỉ trích thỏa thuận hạt nhân với Iran là “thỏa thuận tồi tệ nhất”.
Tuyên bố mới của ông Donald Trump đồng nghĩa với việc Mỹ sẽ vẫn giữ cam kết thực hiện thỏa thuận thêm 120 ngày nữa. Trong thời gian này, nhà lãnh đạo Mỹ muốn Quốc hội nước này và các đồng minh châu Âu soạn thảo thỏa thuận mới mà không cần thương lượng với Iran để sửa chữa những điều mà ông cho là sai lầm trong thỏa thuận hiện nay.
Theo một người phát ngôn Bộ Ngoại giao Đức, Đức sẽ thảo luận với Anh và Pháp về việc làm thế nào để xúc tiến việc thực thi thỏa thuận hạt nhân với Iran sau tuyên bố vừa rồi của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Đức sẽ thảo luận với các đối tác châu Âu để tìm ra một cách tiếp cận thông thường và chính phủ liên bang sẽ tiếp tục vận động cho việc thực hiện đầy đủ thỏa thuận giữa Iran và P5+1. Trong khi đó, một quan chức ngoại giao giấu tên của châu Âu thừa nhận, tình hình này cho thấy công việc cứu vãn thỏa thuận hạt nhân sẽ trở nên phức tạp hơn.
Trước đó, Đại diện cấp cao về chính sách an ninh và đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU), bà Federica Mogherini cho biết, Pháp, Anh, Đức và Liên minh châu Âu đã kêu gọi Mỹ bảo vệ và duy trì thỏa thuận hạt nhân. Trong cuộc họp với người đồng cấp Iran Javad Zarif ngày 11-1 tại Bỉ, các ngoại trưởng của Anh, Đức và Pháp khẳng định thỏa thuận hạt nhân giữa Iran với nhóm P5+1 đạt được hồi năm 2015, còn gọi là Kế hoạch Hành động toàn diện chung (JCPOA), đóng một vai trò then chốt để hạn chế chương trình phát triển hạt nhân của Iran. Bà Federica Mogherini nhấn mạnh sự thống nhất của cộng đồng quốc tế là điều kiện cốt yếu để bảo toàn thỏa thuận hạt nhân với Iran. Theo bà, Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế đã xác nhận trong 9 báo cáo rằng Iran hoàn toàn tuân thủ các cam kết được đưa ra trong khuôn khổ của thỏa thuận. Sự tiếp tục của thỏa thuận bảo đảm rằng, chương trình hạt nhân của Iran sẽ trong tầm kiểm soát.
Về phần Iran, phản ứng trước tuyên bố của Tổng thống Donald Trump, Ngoại trưởng nước này, ông Javad Zarif khẳng định, thỏa thuận hạt nhân lịch sử là không thể được đàm phán lại và Mỹ cần thực hiện đầy đủ thỏa thuận này. Ngoại trưởng Javad Zarif nhấn mạnh, chính sách của Tổng thống Donald Trump và những tuyên bố mà ông đưa ra có thể được xem là nỗ lực tuyệt vọng để phá hủy một thỏa thuận đa phương vững chắc.
XUÂN PHONG