Dễ nhận thấy trong Thông điệp Liên bang năm 2018 kéo dài khoảng 80 phút vừa qua, Tổng thống Donald Trump dành không ít câu từ hoa mỹ điểm lại những thành quả mà chính quyền của ông đạt được trong năm đầu tiên cầm quyền. Như ông mô tả, bất chấp những cơn bão lớn, lũ lụt, hỏa hoạn cùng các vụ xả súng đẫm máu khiến cả nước Mỹ hoang mang, kinh tế Mỹ đã chứng kiến "bước tiến đáng kinh ngạc" và "những thành công phi thường". Vị chủ nhân Nhà Trắng cho rằng nền kinh tế Mỹ là một trong những điểm sáng nhất trong kinh tế toàn cầu năm 2017, đồng thời đưa ra hàng loạt dẫn chứng, như: Nước Mỹ có thêm 2,4 triệu việc làm mới, tỷ lệ thất nghiệp xuống mức thấp nhất trong 45 năm qua, thị trường chứng khoán liên tục đón nhận những kỷ lục mới và thu về 8.000 tỷ USD trong một thời gian ngắn… Hay như kế hoạch giảm thuế do ông “khởi xướng” mang lại niềm vui khôn xiết đối với tầng lớp trung lưu và các doanh nghiệp nhỏ ở Mỹ, giúp mức thu nhập trung bình của các hộ gia đình tăng hơn 4.000USD….

Bên cạnh đó, Tổng thống Donald Trump tự thừa nhận rằng dưới sự chèo lái của ông, nước Mỹ đã “chấm dứt cuộc chiến năng lượng" và nói lời chia tay với những “thỏa thuận thương mại bất công”, vốn từng “bóp nghẹt” sự thịnh vượng và cướp đi việc làm, của cải của người dân Mỹ.

Đã thành truyền thống, khi đọc Thông điệp Liên bang, các tổng thống Mỹ thường mời những vị khách đặc biệt đến tham dự. Ngồi ở khu vực gần Đệ nhất phu nhân Melania Trump trong lần đăng đàn vừa qua của ông Donald Trump là những nhân vật cũng hết sức đặc biệt. Trong số đó có người thân của các nạn nhân bị băng đảng MS-13 sát hại và của Otto Warmbier, sinh viên tử vong không lâu sau khi được Triều Tiên thả về nước năm 2017 hay người Triều Tiên đào tẩu tên Ji Seong-ho, một cựu chiến binh đã bị mất thị lực và cả hai chân trong cuộc chiến chống IS ở Iraq và các công dân được hưởng lợi từ chính sách giảm thuế của ông Donald Trump… Có thể hiểu rằng, đó chính là đại diện cho những đối tượng mà thông điệp lần này của Tổng thống Donald Trump hướng tới.

Nhưng giả sử Tổng thống Donald Trump không “phô diễn” những thành tựu của kinh tế Mỹ trong năm 2017, liệu người Mỹ có biết? Có chứ, bởi những thành quả đó đã được ông nhắc đi nhắc lại trong các bài phát biểu gần đây. Cũng bởi thế, những con số liên quan tới kinh tế được ông Donald Trump đưa ra trong Thông điệp liên bang 2018 chẳng những đã không thực sự tạo được ấn tượng mạnh với người nghe, mà còn khiến người ta thắc mắc: “Còn điều gì mới mẻ hơn không?”.

Cũng dễ hiểu thôi, bởi thông điệp dài khoảng 1 giờ 20 phút của Tổng thống Donald Trump được đưa ra trong bối cảnh người Mỹ đang hoài nghi về việc ông có thực sự phù hợp với vai trò tổng thống Mỹ hay không. Kết quả một khảo sát của hãng Gallup đã cho thấy, tỷ lệ ủng hộ dành cho ông Donald Trump trong năm 2017 là 38%, mức thấp nhất so với bất cứ tổng thống Mỹ nào trong năm đầu nhiệm kỳ. Ở tình thế đó, không chỉ riêng ông Donald Trump mà bất cứ nhà lãnh đạo nào cũng đều có “nhu cầu” nhắc nhở người khác về những thành quả của mình.

Tổng thống Donald Trump lâu nay vẫn được nhắc tới như một người đặc biệt, thậm chí có phần khác thường. Nhưng trong Thông điệp Liên bang đầu tiên của mình, vị tỷ phú này lại mang dáng dấp của những người tiền nhiệm. Bằng chứng là ông liên tục sử dụng những ngôn từ từng xuất hiện trong các bài phát biểu của các tổng thống Mỹ trước đây: “Nước Mỹ hùng mạnh”, hay "nước Mỹ đáng tự hào"… Ông tiếp tục đưa ra những viễn cảnh đầy lạc quan với người dân xứ cờ hoa khi kêu gọi Quốc hội giải ngân khoản ngân sách 1.500 tỷ USD để thay đổi bộ mặt nước Mỹ bằng những tuyến đường cao tốc, những cây cầu mới...

Nói cách khác, những “miếng bánh” đã được vẽ ra, nhưng công thức và nguyên liệu để làm ra nó vẫn luôn được giữ kín.

Ngay cả một số vấn đề ông Donald Trump đề cập cũng dự báo là sẽ làm nổ ra những cuộc tranh cãi mới trong lòng nước Mỹ. Chẳng hạn như với đề xuất hiện đại hóa và tái xây dựng kho vũ khí hạt nhân nhằm gia tăng sức mạnh răn đe trước các hành động gây hấn, hẳn sẽ có những ý kiến cho rằng tuyên bố của Tổng thống Donald Trump chỉ gây thêm bất ổn và làm gia tăng nguy cơ xảy ra một cuộc chiến tranh hạt nhân. Còn với lời khẳng định "sẽ không lặp lại sai lầm của các chính quyền tiền nhiệm, khiến Mỹ rơi vào tình thế nguy hiểm như hiện nay" trong vấn đề Triều Tiên, ai đó có thể sẽ đặt ra câu hỏi: Người đứng đầu Nhà Trắng sẽ làm gì và làm như thế nào?

Sự khác biệt lớn nhất trong Thông điệp Liên bang của Tổng thống Donald Trump có chăng là thái độ “nhún nhường” nhằm phát đi tín hiệu “làm lành” với Đảng Dân chủ. Ông kêu gọi sự đoàn kết, thống nhất của người dân và sự hợp tác của các thành viên từ hai chính đảng lớn nhất nước Mỹ nhằm hàn gắn những rạn nứt, “lấp lỗ hổng luật pháp”, giải quyết vấn đề nhập cư và đưa ra những hỗ trợ khác nhằm đối phó, ngăn chặn tội phạm và các phần tử khủng bố xâm nhập vào Mỹ.

Lời kêu gọi ấy ngay lập tức đã có câu trả lời. Trong khi các nghị sĩ Đảng Cộng hòa tỏ ra hào hứng, đồng loạt đứng lên vỗ tay mỗi lần ông nhắc đến những thành quả của năm 2017, các thành viên Đảng Dân chủ lại im lặng ngồi đó với vẻ mặt ít biểu cảm.

Có lẽ giờ đây, Tổng thống Donald Trump đã nhận ra rằng, sắm vai người đứng đầu của cường quốc thế giới, nơi sự đối đầu giữa hai phe Dân chủ và Cộng hòa đã trở thành "thương hiệu", quả thực không đơn giản như điều hành một nhà hàng hay khách sạn. Thái độ lạnh lùng của các nghị sĩ Đảng Dân chủ cũng báo hiệu chặng đường chông gai sắp tới của ông Donald Trump trong việc tìm kiếm sự ủng hộ của phe này đối với chương trình nghị sự của mình.

Nhìn chung, Thông điệp Liên bang của Tổng thống Donald Trump không vượt ra ngoài dự đoán của giới truyền thông. Cho dù đề cập đến hàng loạt vấn đề nhưng một lần nữa, người đứng đầu nước Mỹ lại không thành công trong việc đưa ra những hành động cụ thể. Và vẫn còn đó rất nhiều chủ đề nóng mà dư luận kỳ vọng ông sẽ nhắc tới, nhưng chẳng hiểu vô tình hay cố ý đã bị “bỏ quên”, đơn cử như việc cắt giảm chi tiêu chính phủ trong bối cảnh thâm hụt ngân sách của nước Mỹ đang ở mức "ngất ngưởng".

Dẫu sao, thông điệp ấy cũng ít nhiều truyền cho người dân Mỹ những sự lạc quan và hy vọng đáng kể. Theo kết quả một cuộc khảo sát nhanh do hãng tin CNN thực hiện, có tới 48% số người được hỏi cho biết họ họ phản ứng "rất tích cực" trước các thông điệp ông chủ Nhà Trắng, 22% nói rằng họ cảm thấy "đôi chút hứa hẹn" và chỉ 29% phản ứng "tiêu cực".

Và trong phần kết của thông điệp, Tổng thống Donald Trump nhắc lại khẩu hiệu mà ông đưa ra trong chiến dịch tranh cử "Hãy làm nước Mỹ vĩ đại trở lại", như để động viên những công dân của ông, rằng chẳng có lý do gì để không tiếp tục lạc quan và hy vọng.

VŨ HÙNG