Nhìn qua chương trình nghị sự của nhà lãnh đạo Israel với nguyên thủ 3 nước châu Âu có thể thấy, giải pháp được nhà lãnh đạo Israel “tâm đắc” nhất là đàm phán lại thỏa thuận hạt nhân lịch sử P5+1 mà 3 nước này có tham gia cùng một số nước ký với Iran năm 2015. Dù có nhiều điều cần bàn với các nhà lãnh đạo Pháp, Đức và Anh, ông Benjamin Netanyahu vẫn không quên thuyết phục các nhà lãnh đạo này thay đổi quan điểm về hồ sơ hạt nhân Iran và từ bỏ nỗ lực bảo vệ thỏa thuận P5+1 sau sự ra đi bất ngờ của Mỹ.
Nhưng thật không may cho ông Benjamin Netanyahu khi phải ra về “tay trắng”. Không một nước châu Âu nào ông tới thăm đồng ý từ bỏ nỗ lực bảo vệ thỏa thuận P5+1. Ngay sau khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận, lãnh đạo Pháp, Anh và Đức tỏ rõ quan điểm sẽ theo đuổi thỏa thuận đến cùng. Cho dù nữ Thủ tướng Đức Angela Merkel trong buổi họp báo chung với Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã cố tình mặc chiếc áo khoác màu xanh lá cây và quần âu màu trắng, trùng với màu cờ Israel, thì sự ủng hộ ý nhị này vẫn chỉ mang tính biểu tượng nhiều hơn. Các nước một mặt bày tỏ thông cảm với mối lo ngại về an ninh của Israel liên quan đến chương trình hạt nhân của Iran, nhưng mặt khác cũng thể hiện rõ thái độ rất tiếc vì sự khác biệt về lập trường với nhà nước Do thái trong vấn đề này.
Thỏa thuận P5+1 vốn được cộng đồng quốc tế hoan nghênh và hy vọng sẽ là giải pháp phá vỡ thế bế tắc liên quan đến vấn đề hạt nhân Iran. Việc Mỹ bỏ đi gây ra “cú sốc” đối với thế giới và ảnh hưởng tới nỗ lực này. Nay Israel, dù không tham gia thỏa thuận, nhưng lại đang tìm cách thuyết phục châu Âu “làm theo cách của người Mỹ”, nên sứ mệnh của Thủ tướng Benjamin Netanyahu bất khả thi cũng là điều dễ hiểu. Washington rút khỏi thỏa thuận cũng là muốn đàm phán lại để tìm kiếm một thỏa thuận hợp ý mình hơn. Nếu châu Âu mà hùa theo, chẳng phải sẽ càng tạo thêm tiền lệ xấu trong quan hệ quốc tế vốn ngày càng phức tạp như hiện nay hay sao?
MỸ HẠNH