Cuộc bầu cử Quốc hội Hà Lan lần này được coi là phép thử về sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân túy và tâm lý chống lại giới chính trị cầm quyền hiện nay, trước thềm hai cuộc bầu cử quan trọng khác diễn ra trong năm nay tại Pháp và Đức. Việc có tất cả 28 đảng đủ điều kiện tham gia cuộc bầu cử này, theo như nhận định của hãng thông tấn Hà Lan ANP, là “tạo ra một kỷ lục hậu Chiến tranh thế giới lần thứ hai” khi đánh dấu số lượng đông đảo nhất các đảng tham gia cạnh tranh giành ghế trong Quốc hội nước này kể từ sau sự kiện tương tự năm 1922-thời điểm ghi nhận có tới 53 đảng ứng cử. Đây là một cuộc chạy đua quyết liệt khi đông đảo các đảng phái tìm cách giành được đa số 76 ghế cần thiết trong Quốc hội 150 ghế của Hà Lan để thành lập một chính phủ mới.
Áp phích bầu cử tại Hà Lan. Ảnh: Getty Images.
Trong một tuyên bố mới đây, Thủ tướng sắp mãn nhiệm M.Rút (Mark Rutte) thuộc đảng "Những người vì tự do và dân chủ" (VVD) cầm quyền khẳng định, sẽ chiến đấu mạnh mẽ để đẩy lùi ứng cử viên cực hữu G.Uyn-đơ của PVV và giành thắng lợi trong cuộc bầu cử lần này. Tại cuộc tranh luận trên truyền hình ngày 13-3, Thủ tướng M.Rút tuyên bố ông muốn Hà Lan sẽ là nước đầu tiên chấm dứt trào lưu dân túy sau các sự kiện như Brexit hay bầu cử Tổng thống Mỹ. Thủ tướng M.Rút so sánh, nếu cuộc bầu cử Quốc hội tại Hà Lan là vòng tứ kết để ngăn chặn phái dân túy giành thắng lợi thì cuộc bầu cử vào tháng 4 và tháng 5 tại Pháp sẽ là vòng bán kết, còn trận chung kết sẽ là cuộc bầu cử diễn ra tại Đức vào tháng 9 năm nay.
Trong khi đó, theo AP, ứng cử viên PVV G.Uyn-đơ đáp trả sẽ bỏ qua tứ kết để vào thẳng chung kết. Ông G.Uyn-đơ xoáy sâu vào vấn đề kinh tế mà người dân đang phải hứng chịu do vấn đề người nhập cư và chính sách của chính phủ cũng như EU tiến hành nhằm thu hút cử tri. Ứng cử viên PVV tuyên bố, nếu đắc cử sẽ cấm cửa đối với người nhập cư Hồi giáo, đóng cửa các đền thờ Hồi giáo… trong khi Hà Lan là một đất nước có 5% dân số theo đạo Hồi.
Theo kết quả nghiên cứu mới nhất của 6 cuộc điều tra độc lập được trang web "Peilingwijzer" công bố, đảng VVD của Thủ tướng M.Rút đang dẫn đầu với 16% số phiếu ủng hộ, tương đương khoảng 23-27 ghế trên tổng số 150 ghế Hạ viện. Tuy nhiên, con số này kém xa so với 40 ghế mà đảng VVD đang có hiện nay. Đáng chú ý, Thủ tướng M.Rút đã có động thái lôi kéo các cử tri vốn đang ủng hộ PVV khi đưa ra tuyên bố kêu gọi người nhập cư tôn trọng những giá trị Hà Lan.
Mặc dù vượt lên nhanh chóng thời gian qua khi làn sóng chống người di cư tăng mạnh tại châu Âu, đảng PVV của ông G.Uyn-đơ đang mất dần sự ủng hộ khi số liệu thăm dò cho thấy họ chỉ còn 13% số cử tri ủng hộ và dự kiến giành khoảng 19-23 ghế trong cuộc bầu cử Quốc hội ngày 15-3. Các nhà phân tích cũng đưa ra nhận định, ứng cử viên cực hữu ít có khả năng giành chiến thắng, tuy nhiên, những quan điểm cực đoan của ông G.Uyn-đơ về vấn đề người nhập cư và bài trừ Hồi giáo có ảnh hưởng đến một số lượng đáng kể cử tri.
Cuộc bầu cử Quốc hội tại Hà Lan đứng trước nguy cơ phân tán cao và việc thành lập chính phủ mới có thể phải mất hàng tháng khi nhiều đảng đã bày tỏ sẽ từ chối liên kết với đảng PVV của ông G.Uyn-đơ. Kết quả cuộc bầu cử ngày 15-3 rất dễ dẫn đến những cuộc mặc cả, trong đó các đảng nhỏ có thể đóng vai trò quyết định trong việc hình thành chính phủ mới. Trên thực tế, kết quả thăm dò cũng cho thấy, đảng Dân chủ Cơ đốc giáo (CDA) và đảng Dân chủ cấp tiến D66 có thể sẽ giành được 18-20 ghế cho mỗi đảng.
Thực tế cuộc trưng cầu dân ý ở Anh về Brexit hay cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ cho thấy mọi kịch bản đều có thể xảy ra và mọi khả năng đều đang hiện hữu trong cuộc bầu cử Quốc hội tại Hà Lan. Ngay chính Thủ tướng M.Rút cũng đã cảnh báo không thể loại trừ khả năng đảng PVV do nghị sĩ G.Uyn-đơ đứng đầu có thể giành được chiến thắng lần này nếu cử tri vẫn cứ chủ quan.
HOÀNG VŨ