Trong một tuyên bố chung đưa ra cuối tháng 1-2017, Thủ tướng Đức An-giê-la Méc-ken (Angela Merkel) và Tổng thống Đ.Trăm đã nhấn mạnh tầm quan trọng của NATO đồng thời cam kết phối hợp chặt chẽ hơn để chống khủng bố và phiến quân.
"Vai trò trung tâm trong việc bảo đảm an ninh tại châu Âu và khu vực Bắc Mỹ"
Binh lính NATO tập trận tại Đức. Ảnh: AP
Theo tuyên bố, “hai nhà lãnh đạo Mỹ và Đức thừa nhận rằng, NATO cần có đủ năng lực đối đầu với các mối đe dọa của thế kỷ 21 và hệ thống phòng thủ chung của NATO cần có sự đầu tư thích hợp vào năng lực quân sự nhằm bảo đảm các đồng minh đều đang đóng góp công bằng vào an ninh tập thể”. Ngoài nước Đức, Tổng thống Trăm còn tái khẳng định cam kết của Mỹ với khối NATO khi ông Trăm có cuộc điện đàm với người đồng cấp Pháp Ph.Ô-lăng-đơ (Francois Hollande). "Các nhà lãnh đạo đã bàn luận về lĩnh vực hợp tác quân sự quốc phòng, cả trên bình diện song phương và thông qua NATO. Tổng thống Trăm khẳng định cam kết của Mỹ với NATO, đồng thời nhắc tới sự quan trọng của việc chia sẻ gánh nặng chi tiêu quốc phòng giữa các đồng minh NATO". Các thông báo được phát đi từ Nhà Trắng cho biết quan điểm chính thức của tân Tổng thống Mỹ đối với NATO.
Để cụ thể hóa tuyên bố của hai nhà lãnh đạo, ngày 2-2, Phó tổng thống Mỹ Mai Pen-xơ (Mike Pence) và Ngoại trưởng Đức Xích-ma Ga-bri-en (Sigmar Gabriel) đang ở thăm Mỹ đã nhất trí về vai trò trung tâm của NATO trong việc bảo đảm an ninh tại châu Âu và khu vực Bắc Mỹ. Thông cáo của Nhà Trắng cho biết, Phó tổng thống Mai Pen-xơ đã tái khẳng định rằng, các đồng minh NATO phải tiếp tục “chia sẻ trách nhiệm một cách công bằng đối với an ninh chung”. Thông cáo của Nhà Trắng nêu rõ “hai bên đã nhấn mạnh việc NATO cần điều chỉnh để đối phó với các mối đe dọa mà các nước thành viên đang phải đối mặt như chủ nghĩa cực đoan bạo lực và chủ nghĩa khủng bố”. Giới chức Mỹ cho biết thêm, Phó tổng thống Mai Pen-xơ sẽ có chuyến công du nước ngoài đầu tiên tới Brúc-xen (Bỉ) - nơi đặt trụ sở của NATO, sau đó tham dự Diễn đàn An ninh tại thành phố Mu-ních của Đức vào cuối tháng này.
Muốn chung lợi ích, phải chung “chiến hào”
Niềm tin của các đồng minh của Mỹ trong NATO được củng cố thêm khi tân Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Giêm Mát-tít (James Mattis) khẳng định rằng, Oa-sinh-tơn có cam kết "không thể lay chuyển" với NATO. Tuyên bố trên của ông Mattis được đưa ra trong cuộc điện đàm với Bộ trưởng Quốc phòng Anh Mai-cơn Pha-lông (Michael Fallon) trong ngày làm việc đầu tiên với tư cách người đứng đầu Lầu Năm góc đã cho thấy tầm quan trọng của NATO đối với Mỹ.
Các nhà phân tích đánh giá động thái này nhằm xoa dịu tâm lý lo ngại đối với tương lai của các mối quan hệ hai bờ Đại Tây Dương. Một quan chức Mỹ giấu tên cho biết, Phó tổng thống Mai Pen-xơ sẽ trao đổi với các đồng minh và đối tác châu Âu về cách thức nhằm làm sâu sắc và tăng cường quan hệ đồng minh xuyên Đại Tây Dương.
Những tuyên bố trên được đưa ra trong bối cảnh quan hệ giữa Oa-sinh-tơn và các đối tác châu Âu đang đối mặt với nhiều lo ngại kể từ khi ông Trăm trở thành Tổng thống Mỹ. Ông Trăm từng công khai xem nhẹ NATO và Liên minh châu Âu (EU), đồng thời tuyên bố muốn cải thiện các mối quan hệ với Nga. Quan điểm này đã khiến một số đồng minh châu Âu lo ngại.
Trước đó, hồi giữa tháng 1-2017, chính Thủ tướng Đức An-giê-la Méc-ken từng tiên phong đưa ra sự đáp trả mạnh mẽ đối với Tổng thống Trăm sau khi ông mô tả NATO là “lỗi thời” và cho rằng sẽ có thêm nhiều quốc gia khác rời khỏi EU sau nước Anh. Trả lời các phóng viên tại Béc-lin, khi được hỏi về các lời chỉ trích của ông Trăm, bà An-giê-la Méc-ken khẳng định rằng “số phận của châu Âu nằm trong tay người châu Âu” và cho biết thêm, bà sẽ nỗ lực để giúp EU củng cố nền kinh tế và chống lại chủ nghĩa khủng bố. Và rõ ràng, ông Trăm và nước Mỹ đã nhìn thấy rõ, nước Mỹ không thể chiến thắng chủ nghĩa khủng bố nếu như không có sự chung tay của các lực lượng quân sự chuyên nghiệp và có tổ chức chặt chẽ như NATO.
Tổng thống Trăm và các quan chức phụ trách an ninh, quốc phòng của nước Mỹ đã thay đổi quan điểm khi cho rằng, nguyên tắc phòng thủ tập thể của NATO vẫn mang lại những giá trị an ninh đối với cả Mỹ và phương Tây. Đúng như Chủ tịch Hội đồng châu Âu Đ.Tu-xcơ (Donald Tusk), từng tuyên bố: 22 nước thuộc NATO sẽ cùng Mỹ hợp tác để bảo vệ các giá trị chung. “Tôi không tin rằng bất kỳ quốc gia nào ngày nay có thể trở nên vĩ đại nếu biệt lập”, ông Đ.Tu-xcơ ám chỉ tới khẩu hiệu khi tranh cử của ông Trăm là “Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại”.
NGUYỄN HÒA