Ngày 6-4, Bộ Tài chính Mỹ đã thông báo các biện pháp trừng phạt mới nhằm vào 38 cá nhân và thực thể Nga với lý do những đối tượng này có các hành động mà Mỹ cho là phá hoại nền dân chủ phương Tây.

Đây được đánh giá là những biện pháp trừng phạt mạnh nhất của chính quyền Tổng thống Donald Trump từ trước đến nay nhằm vào Nga. Theo Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steve Mnuchin, Mỹ triển khai những biện pháp này nhằm đáp trả các động thái của Nga liên quan đến cuộc khủng hoảng Đông Ukraine, việc sáp nhập Crime, vấn đề Syria, các vụ tấn công mạng. Các lệnh trừng phạt mới cũng liên quan tới cáo buộc của Washington cho rằng Nga can thiệp vào cuộc bầu cử Mỹ năm 2016.

leftcenterrightdel
Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: AP

Trong phản ứng đầu tiên, Chính phủ Nga chỉ trích đây là một quyết định vô căn cứ, thiếu thiện chí và vô ích. Thống đốc khu vực Tula của Nga Alexei Dyumin-người có tên trong danh sách trừng phạt mới của Mỹ, cho rằng hành động này của Mỹ nhằm vào Nga là “không thân thiện” và “phản tác dụng”. Theo ông, các biện pháp trừng phạt sẽ không giải quyết được vấn đề giữa Mỹ và Nga.

Cùng ngày 6-4, Bộ Ngoại giao Nga ra thông báo trên trang web chính thức của bộ này, cảnh báo sẽ đáp trả nghiêm khắc những biện pháp trừng phạt của Mỹ, đồng thời nhấn mạnh không một biện pháp gây áp lực nào có thể khiến Nga từ bỏ chính sách đã lựa chọn. Nga cho rằng, với việc liên tục sử dụng các biện pháp trừng phạt, bao gồm cả mục đích loại bỏ đối thủ cạnh tranh trên các thị trường nước ngoài, trên thực tế, Washington đã chống lại kinh tế thị trường và cạnh tranh tự do trung thực. Việc cản trở phát sóng kênh truyền hình RT của Nga là ví dụ rõ ràng về hạn chế tự do ngôn luận của Mỹ. Ngoài ra, việc hợp thức hóa những hình thức tra tấn thời trung cổ, giam giữ tù nhân thiếu căn cứ pháp lý tại căn cứ quân sự Guantanamo và nhà tù bí mật của CIA là minh chứng rõ ràng về thái độ đối với nhân quyền.

Các biện pháp trừng phạt mới được Mỹ đưa ra trong bối cảnh quan hệ Nga-Mỹ xấu đi nghiêm trọng do một loạt bất đồng. Tuy nhiên, cả Nga và Mỹ đều hơn một lần chứng tỏ thiện chí muốn tiếp tục xây dựng mối quan hệ hợp tác, cải thiện quan hệ song phương trên cơ sở đối thoại để tìm ra tiếng nói chung, ngay cả khi quan hệ đôi bên rơi xuống mức thấp tưởng chừng khó có thể cứu vãn.

Giữa lúc hai bên đang căng thẳng, Tổng thống Nga Vladimir Putin vẫn nhận được lời chúc mừng qua cuộc điện đàm của người đồng cấp Mỹ Donald Trump. Còn hơn thế, ông Donald Trump đã chủ động đề xuất gặp nhà lãnh đạo Nga tại Nhà Trắng.

Việc Mỹ áp đặt các lệnh trừng phạt mới những tưởng sẽ khiến cho thiện chí này tiêu tan. Nhưng trong một động thái đáng chú ý, Thư ký báo chí Nhà Trắng Sarah Sanders nói rằng, hoạt động chuẩn bị cho cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Putin sẽ không bị ảnh hưởng bởi các biện pháp trừng phạt mới nhất của Mỹ. Bà Sarah Sanders cũng không quên nhắc lại lời Tổng thống Donald Trump nói rằng, ông muốn có mối quan hệ tốt đẹp với Nga, nhưng điều này còn phụ thuộc vào một số hành động của Nga. 

Theo Sputnik, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ đã khẳng định, việc áp đặt các lệnh trừng phạt mới nhằm vào Nga không mang hàm ý Washington cắt đứt đối thoại với Nga. Mỹ sẽ vẫn tìm cách đạt được những kết quả tích cực về các vấn đề như Syria, Ukraine, kiểm soát vũ khí, các vấn đề song phương cùng nhiều vấn đề khác. Chính quyền Mỹ đã thiết lập một số kênh liên lạc với Moscow về các vấn đề là mối quan tâm chung này.

Về phía Nga, Trợ lý Tổng thống Yury Ushakov cho rằng, hai nước cần phải nối lại các cuộc đàm phán nhằm sớm thiết lập một hội nghị thượng đỉnh mang tính xây dựng. Mặc dù nhận định rất khó có khả năng tổ chức một cuộc gặp thượng đỉnh Nga-Mỹ trong bối cảnh hiện nay, nhưng ông Yury Ushakov cho rằng, việc tổ chức một cuộc họp thượng đỉnh như vậy có ý nghĩa quan trọng đối với cộng đồng quốc tế.

Các phản ứng mới nhất từ phía Nga sau khi Mỹ công bố các biện pháp trừng phạt mới phản ánh rõ chính sách của Moscow trong quan hệ với Washington đã được nhà lãnh đạo Vladimir Putin khẳng định trong thông điệp liên bang gần đây nhất, tuyên bố rằng Nga và Mỹ cần phải bắt tay xây dựng tương lai và giải quyết các vấn đề còn tồn đọng. Trong thông điệp này, Tổng thống Vladimir Putin cũng khẳng định, Nga sẵn sàng có mối quan hệ mang tính xây dựng và có lợi; nếu Mỹ (cũng như châu Âu) muốn tìm kiếm mối quan hệ đối tác bình đẳng với Nga thì Moscow chắc chắn sẽ hưởng ứng.

Quan hệ Nga-Mỹ trải qua nhiều thăng trầm trong nhiều năm qua nhưng hai nước vẫn duy trì hợp tác ở Syria, Afghanistan hay châu Phi trên các lĩnh vực chống khủng bố, bảo đảm an ninh hoặc tìm kiếm những lĩnh vực hợp tác đôi bên cùng có lợi. Điển hình là việc hai bên cung cấp các thông tin tình báo cho nhau đã đóng góp hiệu quả cho nỗ lực ngăn chặn nguy cơ bị tấn công của cả hai phía. Trong bối cảnh Nga đang dần lấy lại vị thế một cường quốc, ngày càng có vai trò quan trọng trong các vấn đề quốc tế, Mỹ không thể bỏ qua ảnh hưởng của Nga trong các vấn đề nan giải hiện nay như hồ sơ hạt nhân Iran hay Triều Tiên… Tổng thống Donald Trump từng có lần đề nghị muốn nhận được sự giúp đỡ của Nga trong giải quyết vấn đề hạt nhân Triều Tiên.

Theo RT, Đại sứ Mỹ lại Liên hợp quốc Nikky Haley ngày 6-4 trong bài phát biểu đã thẳng thắn nói rằng, Mỹ sẽ hợp tác với Moscow nếu có lợi và sẽ chống lại Nga khi cần thiết. Bà Nikky Haley khi đề cập đến một câu chuyện đang được tranh cãi ở Mỹ là “liệu Mỹ có phải là bạn của Nga hay không”, đã thẳng thắn nói rằng, Nga không bao giờ là bạn của Mỹ nhưng không có nghĩa là Mỹ không muốn làm việc với Nga. Rõ ràng, Nga-Mỹ dù có hay giận nhau cũng khó mà bỏ được nhau bởi những ràng buộc lợi ích.

XUÂN PHONG