Tờ Storm Lake Times xuất bản định kỳ 2 lần/tuần với số lượng in chỉ 3.000 bản. Do ít người nên nhà báo A.Cư-lân (Art Cullen), 60 tuổi, chủ nhân bất ngờ của giải Pulitzer, phải kiêm nhiệm vai trò biên tập viên, phóng viên và cây bút xã luận. Em trai của ông A.Cư-lân thành lập tờ Storm Lake Times vào tháng 6-1990. Ông A.Cư-lân cùng vợ, bà Đo-lo-rít (Dolores)-một nhiếp ảnh gia-tham gia tờ báo vài tháng sau đó.
Trong số các nhân viên của tờ báo, ngoài chủ bút là hai ông Át Cư-lân và Giôn Cư-lân, nhiếp ảnh gia Đo-lo-rít thì còn có vợ của ông Giôn Cư-lân - bà Ma-ri (Mary), con trai của vợ chồng ông Át Cư-lân là Tôm (Tom). Tòa soạn của họ chính là ngôi nhà của gia đình ông Át Cư-lân và bà Đo-lo-rít. Nhân viên bảo vệ của tòa soạn là… chú chó Mây-bơn (Mabel). Nói nôm na, Storm Lake Times là một tờ báo gia đình. Tờ báo có một văn phòng nhỏ ở Storm Lake, một thị trấn với khoảng 11.000 cư dân ở phía tây bắc bang Ai-ô-oa
Dù là một tờ báo nhỏ nhưng sứ mệnh mà Storm Lake Times tự đặt ra cho mình không nhỏ, họ không thỏa hiệp với những chuyện sai trái. Storm Lake là một thị trấn có nhiều dân nhập cư. Trước khi giành giải Pulitzer, trong nhiều năm, ông Át Cư-lân và tờ báo đã theo đuổi việc đưa tin về tình trạng các lao động nhập cư bị bóc lột và trả tiền rẻ mạt với công việc giết mổ và sản xuất rượu.
Nhà báo Át Cư-lân (giữa) cùng người thân bên ngoài văn phòng của tờ Storm Lake Times. Ảnh:STORM LAKE.
Ở một bang như Ai-ô-oa, nơi sản xuất nông nghiệp là hoạt động chủ yếu của đa số người dân, việc đưa tin, bài về những mặt trái của hoạt động nông nghiệp không hề đơn giản. Khi thực hiện loạt bài đoạt giải, gia đình Cư-lân đã phải chấp nhận mất đi mối quan hệ bạn bè với một số người và một số công ty cũng không đăng quảng cáo trên báo của họ nữa, nhưng nguyên tắc làm báo đã khiến họ không chấp nhận thỏa hiệp và không nghi ngờ những gì mình đang làm là đúng đắn. “Nhiệm vụ của chúng tôi là phản ánh những điều sai trái và tôi nghĩ rằng bất cứ tờ báo chính trực nào cũng sẽ đều làm như vậy”-ông Át Cư-lân chia sẻ.
Trong số 21 người chiến thắng giải Pulitzer năm 2017 vừa được công bố trong buổi lễ tại Trường Đại học Columbia ở thành phố Niu Y-oóc hôm 10-4, ông Át Cư-lân có lẽ là người gây bất ngờ nhất nhưng không gây ngạc nhiên. Những bài viết về vấn đề bảo vệ môi trường trong hoạt động sản xuất nông nghiệp ở bang Ai-ô-oa đăng trên tờ Storm Lake Times đã được trao giải Pulitzer ở hạng mục Xã luận vì “hoạt động đưa tin kiên trì, bình luận chuyên môn ấn tượng, phong cách viết hấp dẫn, đương đầu thành công với những công ty sản xuất nông sản quyền lực ở Ai-ô-oa”. Loạt bài của Storm Lake Times đả kích không chỉ chính quyền mà còn nhiều đại gia nông nghiệp Mỹ bao gồm Koch Brothers, Cargill và Monsanto; phanh phui vụ việc các công ty lớn này đã chi tiền khiến chính phủ bao che cho một vụ kiện môi trường lớn.
“Bất cứ ai có mắt và mũi đều biết trong bụng rằng nước ở bang Ai-ô-oa bẩn nhất nước Mỹ” - Át Cư-lân viết hồi tháng 3-2016. Trong suốt nhiều năm, ông Át Cư-lân đã không ngừng cương quyết, cùng với Hội đồng Tự do thông tin của Ai-ô-oa đấu tranh để đưa những nguồn quỹ bí mật này ra ánh sáng và trả lại quyền lợi cho người dân. “A.Cư-lân đã tấn công đủ mọi đối tượng, từ nông dân địa phương, luật sư, các quan chức quận…”-ông R.Long-uốt (Richard Longworth), nhà báo có tiếng đã về hưu của tờ Chicago Tribune-nhận xét. “Giải Pulitzer cho Cư-lân là một sự khen thưởng dành cho đạo đức. Đôi khi người tốt thật sự thắng” - ông Long-uốt kết luận.
Nói về giải thưởng danh giá Pulitzer, ông Át Cư-lân tự hào rằng ủy ban Pulitzer đã công nhận sự nỗ lực của một tờ báo nhỏ bên cạnh các tờ báo lớn hơn. “Chúng tôi luôn tin rằng, Storm Lake Times nên làm tốt công tác báo chí ở khu Storm Lake, trong khi New York Times sẽ làm tốt việc này ở Niu Y-oóc”-ông nói. Ông Át Cư-lân cũng cho biết thêm, sau những bài báo của Storm Lake Times, các giám sát viên của bang đã đóng cửa cái mà ông gọi là "quỹ bí mật". Tuy nhiên, một thẩm phán tháng trước đã bác bỏ vụ kiện.
Bên cạnh việc thực hiện những bản tin, những bài xã luận có sức nặng, tờ Storm Lake Times còn đăng tải những câu chuyện của địa phương, chẳng hạn như trên một ấn bản gần đây, họ để ở trang nhất một câu chuyện nhỏ vui vui được chia sẻ bởi một em bé học lớp 2 sinh sống trong thành phố Storm Lake. Em nhỏ này đã vô tình tìm thấy một cây cỏ ba lá nhưng có tới… bốn lá, vốn rất hiếm gặp. Lá cỏ được cho là rất may mắn đó đã được em tìm thấy trên cánh đồng ngay sau trường học.
Ông Át Cư-lân tự tin chia sẻ rằng, ông hiểu rất rõ thị hiếu đối tượng độc giả mà mình hướng đến: “Người dân ở đây thích những câu chuyện về trẻ nhỏ, về vật nuôi, về những vụ việc lùm xùm tại địa phương, vì vậy, chúng tôi luôn đẩy những gì ăn khách nhất trong nhóm đề tài này lên trang nhất. Vâng, chúng tôi cũng "câu khách" đấy... Nhưng chúng tôi cũng luôn tin rằng mình cần phải đưa tin về thành phố Storm Lake này chi tiết, đầy đủ và hấp dẫn y như cách tờ New York Times đưa tin về Niu Y-oóc vậy”. Dù luôn chú trọng thực hiện những tin, bài đáp ứng nhu cầu thị hiếu độc giả địa phương nhưng tờ báo nhỏ với chỉ 5 nhân viên này vẫn thực hiện được một chùm bài chất lượng để nhận được giải thưởng báo chí danh giá nhất của Mỹ.
Tờ Storm Lake Times một tuần cho ra 2 số báo với số lượng in ấn vô cùng khiêm tốn so với các tờ báo lớn. Cùng lọt vào vòng đề cử rút gọn với Storm Lake Times ở hạng mục Xã luận là hai tờ Houston Chronicle và Washington Post. Dù vậy, chiến thắng đã thuộc về một tờ báo kỳ lạ với nhân viên chỉ có 5 người. Việc một tờ báo nhỏ với đội ngũ nhân viên có số lượng ít ỏi, hoạt động theo kiểu gia đình lại có thể giành giải Xã luận đã rất gây chú ý. AP bình luận: Pulitzer năm nay một lần nữa chứng minh báo chí vẫn luôn là vũ khí sắc bén trong tay các phóng viên khi họ tiến vào những “mặt trận” cam go trong cuộc sống thực. Nói về điều này, nhà điều hành giải Pulitzer, ông M.Prai-đơ (Mike Pride) cho biết: "Trong những năm gần đây, người ta tập trung nhiều vào sự sa sút của các tờ báo, cả lớn và nhỏ. Tuy nhiên, những tác phẩm giành giải Pulitzer nhắc nhở chúng ta rằng, chúng ta không phải đang trong thời kỳ sa sút của báo chí mà chính xác là chúng ta đang trong giai đoạn cách mạng báo chí".
NGỌC HÀ