Điều kiện để tham gia CPTPP mà Tổng thống Donald Trump đưa ra là hiệp định phải có các điều khoản “tốt hơn một cách rõ ràng” so với thời của Tổng thống tiền nhiệm Barack Obama. Với tuyên bố này, Tổng thống Donald Trump cho thấy có sự thay đổi lập trường của mình so với trước đây bởi ông chính là người ra quyết định rút khỏi TPP mà ông coi là “thỏa thuận tồi tệ” sau khi nhậm chức Tổng thống Mỹ vào năm ngoái. Trước đó, trong chiến dịch tranh cử, ông Donald Trump cũng không ít lần lên tiếng phản đối TPP do Tổng thống Barack Obama khởi xướng.
    |
 |
|
Đại diện 11 nước thành viên CPTPP chụp ảnh chung sau lễ ký kết tại Chile hồi tháng 3. (Ảnh: Reuters) |
Trước đó, ngày 12-4, tại một cuộc họp với các nghị sĩ về lĩnh vực nông nghiệp, ông Donald Trump yêu cầu Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer và Giám đốc Hội đồng Kinh tế quốc gia Larry Kudlow xem xét khả năng gia nhập CPTPP. Hiện ông Robert Lighthizer và Larry Kudlow đang xem xét khả năng “có thể thương lượng một thỏa thuận tốt hơn hay không” theo chỉ thị của Tổng thống.
Thượng nghị sĩ bang Nebraska, ông Ben Sasse, người tham dự cuộc họp nói trên, cho biết ông Donald Trump cho rằng đây là thời điểm thích hợp để Mỹ có thể đàm phán tham gia CPTPP.
CPTPP được cho là sẽ mang lại lợi ích cho nền nông nghiệp Mỹ nói chung và các bang nông nghiệp ở Mỹ nói riêng, nhất là trong bối cảnh giữa Mỹ và Trung Quốc đang xảy ra những xích mích trong lĩnh vực thương mại. Các nông dân ở miền Trung Tây nước Mỹ đã bày tỏ lo ngại sẽ bị thiệt hại khi Bắc Kinh áp dụng mức thuế suất mới lên mặt hàng đậu tương và một số mặt hàng nông nghiệp nhập khẩu khác. Giới chuyên gia cho rằng, cách tốt nhất để Mỹ có thể đối phó với Trung Quốc là mở rộng thị trường thông qua các hiệp định đa phương dạng như CPTPP.
Nhiều nghị sĩ thuộc những bang có nền nông nghiệp mạnh của Mỹ, trong đó có Iowa, Nebraska, Bắc Dakota, Kansas, Texas đã hoan nghênh động thái trên của Tổng thống Donald Trump, coi chỉ thị mới của Tổng thống là “tin tức tốt lành”. Một nhóm gồm 25 thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa cũng đã gửi thư cho Tổng thống Donald Trump kêu gọi tái gia nhập hiệp định “để người Mỹ có thể tận dụng được các cơ hội lớn mà các đối tác thương mại mang tới”.
Bộ trưởng Tài chính Nhật Bản Taro Aso hôm 12-4 đã hoan nghênh động thái của Mỹ xem xét khả năng tham gia CPTPP. Ông Taro Aso hy vọng Thủ tướng Shinzo Abe và Tổng thống Donald Trump sẽ thảo luận về việc này tại cuộc gặp thượng đỉnh vào tuần tới. Tuy nhiên, ông Taro Aso cũng giữ thái độ hoài nghi khi cho rằng cần phải kiểm chứng tuyên bố của Tổng thống Donald Trump.
Tuy nhiên, tuyên bố mới của Tổng thống Donald Trump cũng vấp phải những phản đối trong nước cho rằng Washington không nên tái gia nhập hiệp định trên. Chủ tịch nghiệp đoàn lao động Afl-Cio Richard Trumka chia sẻ trên twitter rằng CPTPP được cho là không có lợi cho các công nhân và người lao động Mỹ.
Trên thực tế, đối với Mỹ, việc tham gia trở lại hiệp định cũng không phải dễ dàng bởi 11 nước thành viên CPTPP đã phải mất nhiều tháng đàm phán mà không có sự góp mặt của Mỹ mới đạt được thỏa thuận về hiệp định này. Theo chuyên gia thương mại Eswar Prasad, thuộc Đại học Cornell: “Thật khó mà tin được rằng Mỹ sẽ được các thành viên hiện nay của CPTPP “chào đón” và CPTPP sẽ được đàm phán lại”. Tổng thống Donald Trump cho biết Mỹ đã có thỏa thuận song phương với 6 trong số 11 nước thành viên CPTPP và đang nỗ lực đạt được thỏa thuận với Nhật Bản-nền kinh tế lớn nhất trong CPTPP.
XUÂN PHONG