Theo đúng kế hoạch, ngày 9-1, tại cuộc đàm phán liên Triều đầu tiên trong hơn hai năm qua diễn ra ở làng đình chiến Panmunjom, Triều Tiên đồng ý cử một phái đoàn lớn gồm đoàn Ủy ban Olympic Quốc gia, các vận động viên điền kinh, những người cổ vũ, các đội biểu diễn nghệ thuật, một đội thi đấu taekwondo và các nhà báo tham gia Thế vận hội (Olympic) mùa Đông tại Pyeongchang 2018. Để tạo điều kiện cho đoàn thể thao của Triều Tiên, Hàn Quốc đang cân nhắc đề nghị Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) và những quốc gia liên quan tạm dỡ bỏ các lệnh trừng phạt. Ngoài ra, phía Hàn Quốc đã đề xuất trong tháng tới nối lại hoạt động đoàn tụ các gia đình bị ly tán trong chiến tranh Triều Tiên, đồng thời tổ chức các cuộc đối thoại quân sự giữa hai miền trong bối cảnh trước đó đường dây nóng giữa hai miền mới được mở lại cuối tuần trước. Đáp lại, Triều Tiên để ngỏ đối thoại trong các vấn đề khác, như: Tiến trình Triều Tiên và Hàn Quốc xây dựng mối quan hệ liên Triều tốt đẹp hơn; tạo điều kiện để giải quyết vấn đề hạt nhân của Bình Nhưỡng và thúc đẩy các cuộc đối thoại giữa Mỹ với Triều Tiên...

leftcenterrightdel
Bộ trưởng Thống nhất, Trưởng đoàn đàm phán Hàn Quốc Cho Myoung-gyon (phải) và Chủ tịch Ủy ban thống nhất Hòa bình Triều Tiên (CPRK), Trưởng đoàn đàm phán Triều Tiên, Ri Son-gwon (trái) tại cuộc đàm phán cấp cao liên Triều ở làng đình chiến Panmunjom ngày 9-1. (Nguồn: Yonhap/TTXVN)

Cuộc gặp gỡ cấp cao liên Triều được đánh giá là thành công, đang cho thấy nỗ lực của các bên để mở ra kênh đối thoại tiếp theo. Thời khắc “ngộp thở” tạm qua đi. Những cụm từ như “đối thoại”, “đàm phán” và “hòa bình” được nhắc đi nhắc lại nhiều lần trong cuộc gặp cũng như tuyên bố của cả lãnh đạo Triều Tiên, Hàn Quốc, Mỹ và các nước liên quan. Rõ ràng, việc hai đoàn đại biểu của Hàn Quốc và Triều Tiên tiến hành đàm phán sau hơn hai năm “lạnh nhạt” cho thấy thiện chí, nguyện vọng và cơ hội để các bên thúc đẩy tiến trình cải thiện quan hệ giữa hai miền Triều Tiên. Cuộc gặp liên Triều lần này tuy chỉ là những bước đi nhỏ, nhưng nó là bước đi đúng hướng, bước vào một tiến trình lớn hơn, phức tạp hơn. Bước đi nhỏ này sẽ dẫn dắt những bước tiếp theo trên chặng đường hòa bình cho cả bán đảo này.

Đánh giá về kết quả quan trọng trên, Hãng Thông tấn Trung ương Triều Tiên (KCNA) nêu rõ: “Toàn bộ tiến trình của mối quan hệ hai miền trước đây đã cho thấy rằng, các nỗ lực nhằm cải thiện quan hệ song phương sẽ chỉ đạt kết quả khi hai bên cùng nỗ lực dựa trên cơ sở hợp tác giữa người dân hai miền. Thiện chí tăng cường quan hệ liên Triều cần được ủng hộ không chỉ bằng lời nói mà phải bằng các hành động thực tế, nhằm thúc đẩy tinh thần hòa giải và đoàn kết liên Triều, cũng như tái thống nhất”.

Bình luận về sự thay đổi quan trọng này, truyền thông quốc tế dẫn lại lời của nhiều nguyên thủ quốc gia, kỳ vọng Thế vận hội mùa Đông Olympic Pyeongchang 2018 được tổ chức tại Hàn Quốc với sự tham gia của Đoàn thể thao Triều Tiên sẽ trở thành “chất xúc tác” giúp tháo gỡ thế bế tắc nhiều năm nay liên quan tới căng thẳng trên Bán đảo Triều Tiên. Mỹ đã đồng ý dừng các cuộc tập trận chung Mỹ-Hàn Quốc. Trong khi, lãnh đạo Nhật Bản, Trung Quốc, Nga, Pháp... ra tuyên bố hoan nghênh đối thoại, kêu gọi tăng cường hợp tác liên Triều; nắm bắt ngay những tín hiệu tích cực để có các bước đi tiến tới đưa ra giải pháp có thể chấp nhận được về vấn đề hòa bình trên Bán đảo Triều Tiên. Thậm chí, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẵn sàng điện đàm với nhà lãnh đạo Triều Tiên. Thiện chí của hai nước cũng nhận được sự ủng hộ nhiệt tình từ các bên hữu quan. Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) thông báo sẽ cho Triều Tiên thêm thời gian để quyết định việc có thể cử phái đoàn tham dự Olympic Pyeongchang 2018.

Cho dù không phải tất cả mọi vấn đề mà hai nước cũng như các bên liên quan kỳ vọng đều có thể đạt được, song cuộc đàm phán liên Triều vừa diễn ra đã nhen nhóm tia hy vọng về một tương lai cho sự hợp tác, khi các bên chấp nhận “ngồi” lại với nhau để bày tỏ ý kiến của mình. Ai cũng biết rằng, tiến trình giải quyết vấn đề hạt nhân cũng như việc phát triển vũ khí của Triều Tiên, các cuộc tập trận của liên quân Mỹ-Hàn hoặc phát triển các hệ thống tên lửa tấn công, phòng thủ... chính là rào cản lớn nhất, rất khó vượt qua, khi mỗi bên đều đưa ra lý do của mình.

Những nghi ngại vẫn còn đó. Phía Mỹ cho rằng, động thái "dịu giọng" trong thông điệp về đối thoại của nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un có thể coi là tín hiệu tích cực và mang tính thiện chí. Tuy nhiên, vẫn có luồng ý kiến cho rằng đó là cách để Bình Nhưỡng gián tiếp hạ nhiệt căng thẳng với Washington, khi mà nguy cơ xảy ra một cuộc tấn công phủ đầu của Mỹ cao hơn bao giờ hết. Thậm chí, còn có nhận định rằng Bình Nhưỡng đang muốn “thử phản ứng” xem liệu có tồn tại "vết nứt" nào trong quan hệ giữa Seoul và Washington hay không, nhất là trong bối cảnh năm qua, cuộc khủng hoảng hạt nhân-tên lửa của Triều Tiên thực sự bị đẩy lên nấc thang mới, với những hành động cũng như tuyên bố cứng rắn chưa từng thấy của cả phía Mỹ và Triều Tiên, trong đó có việc Washington đưa Triều Tiên trở lại cái gọi là danh sách “các nước bảo trợ khủng bố”.

Do tính chất phức tạp của toàn bộ vấn đề, không có nhiều người tin tiến trình hòa bình, phi hạt nhân hóa trên Bán đảo Triều Tiên giữa các bên sớm có kết quả. Bởi đã nhiều lần người ta đặt hy vọng rồi lại thất vọng. Do mỗi bên đều có cái lý của mình và câu chuyện “con gà hay quả trứng” cứ lặp đi lặp lại. Trong khi Triều Tiên chưa bao giờ tuyên bố từ bỏ con đường đã chọn thì Mỹ và đối tác khu vực cũng không chấp thuận dừng các cuộc tập trận quân sự... Kết quả cuối cùng là những căng thẳng của lần sau bao giờ cũng nguy hiểm hơn lần trước. Chính quan điểm trên của cả hai phía khiến nhiều người cho rằng, sẽ không có đột phá lớn trên Bán đảo Triều Tiên.

Bỏ qua những nghi ngại trên, cuộc đối thoại thực sự mang lại lợi ích đối với hai quốc gia trên Bán đảo Triều Tiên bị chia cắt. Thời điểm hiện nay dường như là sự lựa chọn đúng lúc. Vấn đề hiện nay là các bên sẽ chấp nhận nhượng bộ đến đâu và liệu các bên có tận dụng tối đa cơ hội "vàng" để giải quyết căng thẳng bằng con đường ngoại giao. Trong lịch sử, phương thức "ngoại giao thể thao" đã từng được sử dụng và phát huy hiệu quả trong gỡ "nút thắt" cho các mối quan hệ chính trị căng thẳng. Sự kiện Olympic Pyeongchang sắp tới, khi có đoàn Triều Tiên tham gia, có thể ghi một dấu mốc mới của sự hòa giải giữa hai miền Triều Tiên, bởi việc này không chỉ là mong mỏi của Hàn Quốc. Thông điệp và tín hiệu hòa bình từ nhà lãnh đạo Triều Tiên cũng đã nhận được sự ủng hộ của người dân nơi đây.

Sau thời gian dài căng thẳng leo thang tới mức nghiêm trọng hơn bao giờ hết, một giọt nước nhỏ cũng khiến tình hình giảm nhiệt. Bán đảo Triều Tiên sẽ có hòa bình chỉ khi nào tất cả các bên cùng nhìn về một hướng. Như một nhà phân tích từng khẳng định, điều quan trọng ở đây là các nhà hoạch định chính sách và chiến lược gia của Mỹ và các bên liên quan nên thừa nhận rằng, tương lai của hai miền Triều Tiên là do chính họ viết nên. Thay vì đưa ra các cảnh báo về những khó khăn khi đối phó với Bình Nhưỡng, nước Mỹ và các bên liên quan cần làm tốt hơn vai trò giúp đỡ sáng kiến của hai bên. Đúng như lời bình luận của KCNA, việc sớm thống nhất hai miền Triều Tiên chính là mục tiêu trong lời đề nghị hòa giải mà Triều Tiên đưa ra đối với Hàn Quốc./.

NGUYỄN HÒA