Ngày 26-1, CNN cho biết, Tổng thống Donald Trump đã ký thông qua một dự luật hỗ trợ ngân sách cho chính phủ tạm thời hoạt động đầy đủ trở lại trong 3 tuần. Trước đó, dự luật đã được Thượng viện và Hạ viện Mỹ phê chuẩn. Điều đáng chú ý là dự luật không bao gồm khoản ngân sách xây dựng bức tường biên giới giữa Mỹ và Mexico. “Tôi rất tự hào tuyên bố rằng chúng tôi đã đạt một thỏa thuận chấm dứt việc đóng cửa và bắt đầu mở cửa lại chính phủ liên bang”, CNN dẫn lời Tổng thống Donald Trump phát biểu tại Nhà Trắng.
Mặc dù ông chủ Nhà Trắng không thừa nhận nhưng hãng tin AFP cho rằng đây là một sự nhượng bộ của Tổng thống Donald Trump. Phe Dân chủ coi đây là một thắng lợi của mình bởi họ nhiều lần tuyên bố vấn đề an ninh biên giới chỉ có thể được quốc hội thảo luận sau khi Tổng thống Donald Trump đồng ý mở cửa chính phủ trở lại. “Tổng thống nghĩ có thể đánh bại đảng Dân chủ, nhưng ông ấy đã không thể và tôi hy vọng đây là bài học dành cho ông ấy”, AFP dẫn lời lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer tuyên bố. Trong khi đó, Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi cho rằng, ông chủ Nhà Trắng đã đánh giá thấp sự đoàn kết trong nội bộ đảng Dân chủ.
Tuy nhiên, Tổng thống Donald Trump vẫn không quên để ngỏ khả năng sẽ tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia nếu không thể đạt được thỏa thuận cấp ngân sách xây dựng bức tường biên giới trước thời hạn 3 tuần, tức là ngày 15-2 tới. “Hãy để tôi làm rõ rằng, chúng ta thực sự không có lựa chọn nào khác ngoài việc xây dựng một bức tường hoặc hàng rào thép kiên cố. Nếu chúng tôi không nhận được một thỏa thuận công bằng từ phía quốc hội thì chính phủ sẽ đóng cửa một lần nữa vào ngày 15-2 hoặc tôi sẽ sử dụng quyền hạn dành cho tổng thống theo luật định và hiến pháp để ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia”, AFP dẫn lời ông chủ Nhà Trắng.
CNN cũng cho biết, trong trường hợp tình trạng khẩn cấp quốc gia được ban bố, ông Donald Trump sẽ không cần sự thông qua của quốc hội để tiến hành kế hoạch xây tường biên giới vốn gây nhiều tranh cãi trong nội bộ nước Mỹ thời gian qua. Khi được hỏi về việc liệu bản thân có thể bảo đảm chính phủ sẽ không đóng cửa sau 3 tuần hay không, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi trả lời Reuters rằng “không thể bảo đảm bất cứ điều gì tổng thống sẽ làm nhưng tôi phải nói rằng tôi lạc quan”.
Trong những ngày qua, bất đồng quan điểm về khoản ngân sách 5,7 tỷ USD dành cho việc xây dựng bức tường tại biên giới với Mexico là nguyên nhân khiến hai phe Dân chủ và Cộng hòa không thể thống nhất về ngân sách chính phủ cho tài khóa 2019, khiến Chính phủ Mỹ bị đóng cửa một phần kể từ ngày 22-12-2018. Đợt đóng cửa chính phủ một phần này đã ảnh hưởng tới 1/4 cơ quan liên bang với khoảng 800.000 nhân viên liên bang phải nghỉ việc hoặc làm việc không lương. Reuters dẫn báo cáo của S&P Global Ratings (Mỹ), một trong 3 công ty xếp hạng tín dụng lớn và uy tín nhất thế giới cho biết, việc Chính phủ Mỹ đóng cửa một phần trong hơn tháng qua khiến nền kinh tế xứ Cờ hoa thiệt hại 6 tỷ USD. Theo S&P Global Ratings, con số này được tính toán dựa vào phần năng suất lao động của nhân viên và công nhân bị sụt giảm do chính phủ đóng cửa. Ngoài ra, khoản 6 tỷ USD cũng bao gồm thiệt hại về thuế và các hoạt động ngoài kinh doanh khác. Trong khi đó, thống kê của tờ USA Today cho thấy, không những là lâu nhất, đây còn là lần chính phủ đóng cửa tốn kém nhất lịch sử Mỹ. Trong lần đóng cửa kéo dài 21 ngày hồi năm 1995-1996 dưới thời cựu Tổng thống Bill Clinton, thiệt hại của nền kinh tế Mỹ là 2,3 tỷ USD trong khi lần đóng cửa 16 ngày năm 2013 dưới thời ông Barack Obama khiến Mỹ mất 2,6 tỷ USD. S&P Global Ratings nhận định, mặc dù Chính phủ Mỹ đã mở cửa trở lại nhưng trong bối cảnh đảng Dân chủ và Tổng thống Donald Trump vẫn chưa thống nhất được phương án lâu dài thì động thái này “có thể sẽ chưa có tác động mạnh tới nền kinh tế và thị trường tài chính Mỹ”.
HOÀNG VŨ