Thời hạn hoàn thành bức tường là 2 năm
Mới đây, trả lời phỏng vấn trên Fox News, Bộ trưởng An ninh nội địa Mỹ G. Ke-li (John Kelly) thông báo, các khu vực "điểm nóng" sẽ được ưu tiên khởi công xây dựng trước, sau đó triển khai dọc chiều dài biên giới chung giữa 2 nước. Theo ông G. Ke-li, bức tường biên giới với Mê-hi-cô sẽ được hoàn thành trong 2 năm và Quốc hội Mỹ sẽ sớm thông qua kinh phí cho dự án này.
Tổng thống E. Ni-ê-tô và ông Đ. Trăm (khi đó là ứng viên Tổng thống Mỹ) tại Mê-hi-cô hồi năm 2016. Ảnh: Huffington Post
Trước đó, tuyên bố của Nhà Trắng cho biết, trong một cuộc điện đàm kéo dài một giờ, cả Tổng thống Đ. Trăm và E. Ni-ê-tô đều nhận thức rõ "những khác biệt rõ ràng" giữa hai bên về vấn đề chi trả cho việc xây dựng bức tường biên giới, song nhất trí giải quyết bất đồng thông qua con đường đối thoại. Trong khi đó, theo tuyên bố chính thức từ Văn phòng Tổng thống Mê-hi-cô, hai nhà lãnh đạo đã nhất trí giải quyết bất đồng về việc bên nào sẽ phải trả tiền cho việc xây dựng bức tường biên giới thông qua "các cuộc đối thoại toàn diện", đồng thời thống nhất sẽ không phát biểu công khai về vấn đề gây tranh cãi này.
Hơn cả mong đợi của Mỹ
Trong bối cảnh ấy, theo phân tích của truyền thông Mỹ, Tổng thống E. Ni-ê-tô sẽ “đối mặt người đồng cấp Mỹ ở thế có lợi nhiều hơn những gì mà Tổng thống Đ. Trăm có thể nhận thấy” nhờ 8 lá bài quan trọng.
Một là công ăn việc làm của người Mỹ. Theo Tạp chí Foreign Policy, giao thương với Mê-hi-cô đang tạo công ăn việc làm cho khoảng gần 6 triệu người Mỹ. New York Times dẫn kết quả một nghiên cứu trong năm 2016 còn khẳng định người nhập cư nói chung, trong đó có người nhập cư Mê-hi-cô, không “ăn cắp” công ăn việc làm của công dân Mỹ. Báo Los Angeles Times còn nhận xét, những người nhập cư là “tài sản” của Mỹ, vì đem lại một lực lượng lao động cần mẫn cho các công ty Mỹ. Vả lại, từ sau đỉnh điểm năm 2000, người nhập cư Mê-hi-cô nhiều năm gần đây đã rời Mỹ nhiều hơn là đến, nên khó có thể đặt nặng vấn đề nhập cư này.
Hai là tăng trưởng kinh tế của Mỹ. Tạp chí Foreign Policy dẫn số liệu của Trung tâm Nghiên cứu Nhập cư cho biết, đóng góp của lực lượng lao động nhập cư người Mê-hi-cô vào tăng trưởng GDP của Mỹ trong năm 2014 là 1,93%. Trong khi đó, theo tờ Business Insider, ước tính con số này là 4% trong năm 2012.
Ba là thị trường xuất khẩu nông sản của Mỹ. Theo Foreign Policy, Mê-hi-cô là thị trường xuất khẩu nông sản lớn thứ 3 của Mỹ. Năm 2014, gần 13% nông sản Mỹ được xuất sang thị trường này, đem về cho nền kinh tế xứ cờ hoa 19,5 tỷ USD. Ngoài ra, Mê-hi-cô cũng mua hàng hóa Mỹ nhiều hơn tất cả các quốc gia thuộc nhóm các nền kinh tế mới nổi BRICS (gồm Bra-xin, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc) cộng lại. Trong khi đó, báo Los Angeles Times cho biết, Mê-hi-cô hiện là đối tác chuộng hàng Mỹ thứ hai trên thế giới, mua sản phẩm Mỹ đạt mốc 236 tỉ USD trong năm 2015.
Bốn là thương mại nói chung. Theo Foreign Policy, Mê-hi-cô hiện là đối tác thương mại lớn thứ ba của Mỹ, với trao đổi thương mại song phương qua biên giới “không có bức tường” lên tới 1,5 tỷ USD/ngày. Hãng tin AP dẫn số liệu từ văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ cho hay, nhập khẩu của Mỹ với Mê-hi-cô đã tăng 638% kể từ năm 1993.
Năm là nguồn cung ứng bơ cho Mỹ. Foreign Policy chỉ ra rằng chính vì “cầu vượt cung” đã biến quả bơ trở thành loại quả ưa thích của người Mỹ. Và Mê-hi-cô, nhà sản xuất bơ lớn nhất thế giới, cũng là nhà cung cấp 80% sản phẩm này cho thị trường Mỹ trong khi sản xuất nội địa của Mỹ chỉ cung ứng được 10%. Theo CNBC, khảo sát của Bộ Nông nghiệp Mỹ cho thấy giá bơ hiện đã tăng 7% so với năm trước và năm 2017 dự kiến người Mỹ sẽ tiêu thụ 100.000 tấn bơ.
Sáu là vấn đề an ninh. Theo Foreign Policy, mặc dù Mê-hi-cô tuyên bố không có ý định trả khoản chi phí xây dựng bức tường dọc biên giới, song Tổng thống E. Ni-ê-tô cũng đã bày tỏ sẵn sàng chi hàng tỷ USD cho việc bảo đảm an ninh dọc biên giới.
Bảy là du lịch. Foreign Policy cho biết trong năm 2013, có khoảng 14 triệu du khách Mê-hi-cô tới Mỹ và họ đã chi khoảng 10,5 tỷ USD tại đây. Ở chiều ngược lại, Mê-hi-cô cũng là điểm đến số một của người Mỹ.
Lá bài thứ tám, theo báo Los Angeles Times, đó là trong hai thập niên thực thi Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA-được ký giữa 3 nước Mỹ, Ca-na-đa và Mê-hi-cô), Mê-hi-cô đã chuyển mình trở nên dân chủ hơn, tầng lớp trung lưu phát triển hơn, đất nước ổn định và mở cửa hơn cả những gì Mỹ mong đợi ở một nước láng giềng. “Từ trước đến nay, Mỹ đã đối mặt với nhiều cuộc khủng hoảng và thách thức sâu sắc trên thế giới, song quan hệ với Mê-hi-cô hầu như chưa bao giờ nằm trong số đó”, báo Los Angeles Times nhận xét.
HOÀNG VŨ