Từ khi ra đời đến nay, ngành ĐTHS quân đội đã nhiều lần thay đổi về tổ chức, nhiệm vụ và tên gọi, nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội trong từng thời kỳ. Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, ngành CAQP đã giúp tòa án binh các cấp xét xử nhiều vụ án, góp phần giữ nghiêm kỷ luật, nâng cao sức mạnh chiến đấu, ý chí quyết chiến, quyết thắng của quân đội.

Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, cán bộ CAQP có mặt ở khắp các chiến trường, giải quyết kịp thời nhiều vụ việc liên quan đến đào ngũ, chống mệnh lệnh, tự thương, bỏ nhiệm vụ chiến đấu… Cán bộ, chiến sĩ ngành CAQP vừa thực hiện tốt nhiệm vụ chuyên môn, vừa trực tiếp tham gia chiến đấu, nhiều đồng chí được tặng thưởng huân chương và danh hiệu "Dũng sĩ diệt Mỹ".

Trong cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam, phía Bắc và công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, ngành CAQP  (từ năm 1981 là ngành ĐTHS quân đội) đã phát huy truyền thống vẻ vang, lập nhiều chiến công xuất sắc.

Ngày nay ngành ĐTHS quân đội đã trưởng thành, lớn mạnh, xây dựng được hệ thống hoàn chỉnh các cơ quan điều tra, trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ, có trụ sở khang trang với các trang thiết bị, phương tiện kỹ thuật hiện đại. 100% cán bộ toàn ngành có trình độ đại học, trong đó 20% trên đại học; được đào tạo về nghiệp vụ chính quy tại các trường đại học, học viện trong và ngoài quân đội. Cơ quan ĐTHS các cấp luôn bám sát địa bàn, nắm chắc tình hình vi phạm kỷ luật, pháp luật, đưa ra những dự báo sát với tình hình thực tiễn, không để bị động, bất ngờ, kịp thời tham mưu giúp Quân ủy Trung ương (QUTƯ), Thủ trưởng Bộ Quốc phòng (BQP), cấp ủy và chỉ huy các đơn vị những biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Trong công tác điều tra, xác minh luôn thực hiện đúng quy định của pháp luật, kịp thời, chính xác, khách quan. Đội ngũ điều tra viên giữ vững phẩm chất, đạo đức, lối sống của người cán bộ, đảng viên, phát huy tốt tính chủ động, sáng tạo, linh hoạt xử lý nhiều vụ việc khó khăn, phức tạp không để xảy ra oan sai, góp phần giữ nghiêm kỷ luật và nâng cao sức mạnh chiến đấu của quân đội.

leftcenterrightdel
Thủ trưởng Cục Điều tra hình sự giao nhiệm vụ cho các cơ quan, đơn vị. Ảnh: XUÂN LIỆU.

Công tác tạm giam, tạm giữ bảo đảm an toàn tuyệt đối; chú trọng giáo dục, cảm hóa làm cho các bị can, bị cáo nhận thức rõ tội lỗi của mình, ăn năn hối cải, thành khẩn khai báo để hưởng khoan hồng của pháp luật, phục vụ hiệu quả việc điều tra, truy tố, xét xử. Trong thi hành án phạt tù, các trại giam quân sự đã tạo ra môi trường cải tạo, giáo dục phạm nhân nhân văn, thấm đẫm tình người. Tuyệt đại đa số phạm nhân ổn định tư tưởng, yên tâm chấp hành án, thi đua học tập, nỗ lực lao động cải tạo tốt để sớm trở về với gia đình, cộng đồng làm người công dân có ích cho xã hội. Công tác giám định kỹ thuật hình sự được quan tâm, trang bị nhiều phương tiện kỹ thuật hiện đại. Các kết luận giám định bảo đảm nhanh chóng, chính xác, khách quan, hỗ trợ đắc lực cho hoạt động điều tra, truy tố và xét xử, được các cơ quan tiến hành tố tụng trong và ngoài quân đội tin tưởng, số lượng trưng cầu giám định ngày càng tăng…

Thời gian tới, để hoàn thành nhiệm vụ, Cục ĐTHS tiếp tục tham mưu giúp QUTƯ, BQP xây dựng hệ thống cơ quan ĐTHS theo hướng tinh, gọn, mạnh, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống vi phạm, tội phạm trong tình hình mới. Toàn ngành phát huy những bài học kinh nghiệm thực tiễn, luôn gắn nghiệp vụ ĐTHS với nhiệm vụ quân sự, quốc phòng; lấy mục tiêu nâng cao sức mạnh tổng hợp của quân đội làm nhiệm vụ chính trị của mình, để từ đó có phương hướng xây dựng ngành đúng đắn. Toàn ngành thực hiện tốt “ba khâu đột phá” về tổ chức lực lượng; huấn luyện, đào tạo; xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật và cải cách hành chính, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Xây dựng đội ngũ cán bộ có đủ phẩm chất đạo đức và năng lực hoàn thành nhiệm vụ; xây dựng đoàn kết thống nhất trong nội bộ và đoàn kết hiệp đồng chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị bạn. Toàn ngành đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; tiếp tục phong trào thi đua (PTTĐ) làm theo lời căn dặn của Bác Hồ “Phụng công, thủ pháp, chí công, vô tư” gắn với PTTĐ Quyết thắng và Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ để không phụ lòng tin của Đảng, Nhà nước, quân đội và nhân dân.

Trong 70 năm xây dựng, trưởng thành, Cục ĐTHS, Bộ Quốc phòng được Đảng, Nhà nước tặng thưởng: 2 Huân chương Quân công hạng Ba (1984, 2013); Huân chương Chiến công hạng Ba (2003); Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất (2008), Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhì (2007), Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba (2018), cùng nhiều cờ thi đua của Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng Tham mưu, bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an... Các đơn vị thuộc ngành ĐTHS quân đội được tặng 7 Huân chương Chiến công hạng Nhất, Nhì, Ba; 4 Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba, cùng nhiều phần thưởng cao quý khác.

Thiếu tướng PHẠM VĂN THI, Cục trưởng Cục Điều tra hình sự, Bộ Quốc phòng