Từ phương thức phá đồn “đặc biệt” được Quân đội ta sử dụng trong buổi đầu kháng chiến chống thực dân Pháp, nâng lên tầm chiến dịch. Là sự phát triển vượt bậc của nền khoa học nghệ thuật quân sự Việt Nam. Qua thực tiễn đấu tranh cách mạng đã khẳng định vị trí, vai trò của bộ đội đặc công, cách đánh đặc công với tính chất là một binh chủng đặc biệt.
Sau 5 ngày Binh chủng Đặc công (BCĐC) được thành lập, ngày 24-3-1967, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng quyết định thành lập các đơn vị trực thuộc, trong đó có Tiểu đoàn 5 Đặc công nước (tiền thân của Lữ đoàn Đặc công nước 5 hiện nay). Tiểu đoàn có nhiệm vụ: Xây dựng và huấn luyện lực lượng đặc công nước tăng cường cho các chiến trường; làm tham mưu cho Bộ tư lệnh BCĐC chỉ đạo hoạt động huấn luyện, xây dựng và tác chiến của đặc công nước; tham gia nghiên cứu, biên soạn tài liệu huấn luyện đặc công nước. Kể từ đó, ngày 24-3 hằng năm trở thành ngày truyền thống của Lữ đoàn Đặc công nước 5.
Chỉ huy Lữ đoàn Đặc công nước 5 chỉ đạo đơn vị xây dựng văn kiện trong diễn tập chiến thuật vòng tổng hợp. Ảnh: ĐỨC TUẤN
Khi mới thành lập, lực lượng của Tiểu đoàn 5 Đặc công nước chỉ có 500 cán bộ, chiến sĩ. Thời kỳ này, khu vực đóng quân của đơn vị trải rộng trên địa bàn 5 xã thuộc huyện Thủy Nguyên (Hải Phòng). Do mới thành lập và không đủ doanh trại nên bộ đội chủ yếu dựa vào nhân dân để sinh hoạt, công tác. Đầu tháng 4-1967, Đảng ủy BCĐC ra quyết định thành lập Đảng bộ Tiểu đoàn 5 trực thuộc Đảng bộ BCĐC. Ngay sau khi thành lập, tại phiên họp đầu tiên ra nghị quyết lãnh đạo, Đảng ủy tiểu đoàn xác định rõ: Xây dựng tiểu đoàn vững mạnh về chính trị, trước hết phải nắm vững yếu tố con người, phải làm cho cán bộ, chiến sĩ của tiểu đoàn có bản lĩnh chính trị kiên cường, có tư tưởng vững vàng, trình độ kỹ chiến thuật điêu luyện, có sức khỏe dẻo dai…
Từ chủ trương đó, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước; cán bộ, chiến sĩ đơn vị vừa trực tiếp chiến đấu, vừa tổ chức huấn luyện bộ đội. Trong thời kỳ này, tiểu đoàn đã trực tiếp huấn luyện 50 khung đại đội với hơn 5.000 cán bộ, chiến sĩ đặc công nước bổ sung cho các đơn vị tham gia chiến đấu trên khắp chiến trường miền Nam. Tất cả cán bộ, chiến sĩ được huấn luyện, bồi dưỡng tại đơn vị đều xác định rõ quyết tâm, phấn khởi lên đường nhận nhiệm vụ, nhiều đồng chí chiến đấu dũng cảm, không sợ hy sinh, gian khổ, lập nên những chiến công xuất sắc; được Đảng, Nhà nước tuyên dương Anh hùng LLVT nhân dân... Bởi, nói đến Lữ đoàn Đặc công nước 5 là gợi nhớ đến những chiến công trong các trận đánh ở Nhà Bè, thành Tuy Hạ, sông Sài Gòn, sông Lòng Tàu... Kế thừa và phát huy truyền thống 50 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành, đến nay, lữ đoàn đã có bước tiến bộ vượt bậc, toàn diện, vững chắc, với biên chế đủ các lực lượng, như: Đặc công nước, đặc công người nhái, đặc công nước chống khủng bố và lực lượng trinh sát đặc công... đủ điều kiện tác chiến thắng lợi trên các vùng biển, đảo của Tổ quốc.
Những năm gần đây, đơn vị thường xuyên làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng, xây dựng cho cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Cán bộ, chiến sĩ luôn có ý chí quyết tâm cao, tinh thần trách nhiệm tốt, không quản ngại khó khăn, gian khổ, không sợ nguy hiểm, hy sinh, luôn sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ. Chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của đơn vị ngày càng được nâng cao. Lữ đoàn luôn duy trì và chấp hành nghiêm các chế độ SSCĐ; thường xuyên tổ chức nghiên cứu nắm chắc tình hình, địa hình khu vực tác chiến; chủ động xây dựng, hoàn thiện và tổ chức luyện tập thuần thục các phương án tác chiến, đơn vị luôn SSCĐ cao, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống; sẵn sàng nhận và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Từ năm 1999 đến nay, lữ đoàn đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, được cấp trên khen thưởng, nhân dân cảm phục, các đơn vị bạn ngưỡng mộ. Với những thành tích xuất sắc đạt được trong suốt 50 năm qua, lữ đoàn được Đảng, Nhà nước tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân và nhiều phần thưởng cao quý khác.
Cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn Đặc công nước 5 hôm nay tiếp tục phát huy truyền thống đơn vị anh hùng, xây dựng đơn vị ngày càng trưởng thành, lớn mạnh, có chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu cao, với mục tiêu xây dựng lực lượng đặc công nước trở thành một trong những lực lượng chiến đấu “Đặc biệt-Tinh nhuệ-Thiện chiến” của BCĐC và Quân đội nhân dân Việt Nam, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong thời kỳ mới.
Đại tá LÊ QUANG ANH, Lữ đoàn trưởng Lữ đoàn Đặc công nước 5