Đại tá Vũ Trọng Kiên, Chỉ huy trưởng Bộ chỉ huy BĐBP tỉnh Gia Lai, cho biết: “Gia Lai có đường biên giới dài 90km, với 7 xã, hơn 40 thôn, làng và có 10 dân tộc anh em sinh sống. Lợi dụng địa hình phức tạp, bọn phản động ngoài nước đã móc nối với các phần tử xấu xúi giục, kích động một số bà con dân tộc thiểu số tụ tập vượt biên trái phép, làm cho tình hình an ninh chính trị ở đây có lúc diễn biến phức tạp. Để biên giới bình yên, phát triển, Đảng ủy, Bộ chỉ huy BĐBP tỉnh Gia Lai đã chủ động phối hợp với các lực lượng và huy động nhân dân thực hiện hiệu quả công tác tuần tra, kiểm soát biên giới, kịp thời ngăn chặn tình trạng vượt biên trái phép, vận động những người đang ở trong các trại tị nạn trở về quê hương".

Đến vùng biên giới xã Ia O, huyện Ia Grai (Gia Lai), chúng tôi được chứng kiến sự thay đổi diễn ra rất nhanh chóng trong những năm gần đây. Những con đường làng sạch đẹp, những ngôi nhà khang trang ẩn mình dưới vòm cây xanh. Đã mấy năm trôi qua nhưng trong sâu thẳm ký ức, anh Rơ Ma Hly (40 tuổi, dân tộc Gia Rai) ở làng Cúc (xã Ia O), vẫn chưa quên chuỗi ngày lầm lỡ của mình. Sáng sớm một ngày đầu năm 2004, Hly thấy một số người dân trong làng tụ tập, kéo nhau ra xã. Chưa hiểu sự tình ra sao nhưng vì tò mò, Hly cũng chạy theo… Gần hai năm chui lủi, luồn rừng, lội sông, sống khổ cực như tù nhân trong trại tị nạn, nhưng khi nghe người ta nói “sinh con trong trại, được ưu tiên đi ra nước ngoài…”, vợ Hly lại sinh thêm một con. Nước ngoài đâu không thấy, chỉ thấy đói khát, tù tội, khổ cực. Mãi tới khi được BĐBP Gia Lai, chính quyền địa phương thông qua người thân vận động, Hly đã cùng vợ con tình nguyện trở về.

Gặp lại “người quen”, anh Pui Quí (47 tuổi, dân tộc Gia Rai) ở làng Bang, xã Ia Chía, huyện Ia Grai đã bỏ cuốc đất vườn để giải lao, đưa khách về nhà lai rai chút hương rượu cần dịu ngọt mà chính bàn tay mình làm ra. Pui Quí nói: “Ngày trước, vì nhẹ dạ cả tin nghe bọn phản động FULRO dụ dỗ nên vợ chồng mình đã lén bán mấy con bò và một số đất vườn, lấy tiền nộp cho bọn chúng để được đưa đi Campuchia; mong được tới Mỹ, hưởng cuộc sống sung sướng, không làm cũng có ăn... Nhưng thực tế gần một tháng đói khát lang thang, suýt mất mạng trong rừng, một năm chuyển đổi chỗ ở đến ba lần. Cơm không đủ no, bệnh tật không có thuốc men mà còn bị đánh đập, hắt hủi. Thương mình và gia đình, BĐBP Gia Lai đã đến từng gia đình, người thân để vận động, động viên, hướng dẫn qua điện thoại, nhắn tin để trở về. Lúc đi mặc bộ quần áo vợ vừa mua mới, lúc về thì bộ quần áo đó bị rách bươm, mà chẳng có chi, khổ nhục lắm...".

Cùng cảnh ngộ với Hly, Pui Quí, Ksor Thích… ở vùng biên giới Ia Grai còn có Siu H’Thúy, Rơ Man Mon, Rơ Lan Péch... ở Đức Cơ; Rơ Mah Bui, Ksor Long, Siu Huynh… ở Chư Prông (Gia Lai), cùng hàng trăm người nhẹ dạ cả tin khác. Được vận động và trở về trong vòng tay bao dung của dân làng, sự khoan hồng, tạo điều kiện giúp đỡ của chính quyền, hiệu quả “tiếp sức” từ các mô hình kinh tế của các đơn vị quân đội, những người vượt biên trở về đang tích cực hòa nhập cuộc sống với bà con thôn làng. Bây giờ thì bà con đã hiểu “tự do, hạnh phúc, sung sướng” chỉ có ở quê hương. "Thiên đường", “miền đất hứa” không đâu xa mà chính là gia đình mình và vùng đất biên giới của Tổ quốc. 

Trên đường trở về cơ quan, tôi nhớ câu nói và niềm vui của ông Ksor Khuynh, già làng Cúc, xã Ia O, huyện Ia Grai (Gia Lai) khi gặp chúng tôi: “Từ ngày trở về, mấy đứa con “lạc bước” của làng đã hiểu được nhiều lẽ phải, hiểu được cái đúng để mà sống. Cái đầu của nó sáng ra, mắt của nó cũng sáng ra, đường đi của nó đã mở... Sức dài, vai rộng, bọn nó đã lo tu chí làm ăn, nuôi con học hành nên người để trả cái ơn lớn như mặt trời, to như mặt trăng đối với Đảng, Nhà nước, bộ đội và bà con dân làng, góp phần xây dựng làng bản vùng biên giới Gia Lai ngày càng giàu đẹp, tình cảm quân dân bền chặt. Không ở nơi đâu giàu có, tự do, hạnh phúc bằng ở quê hương mình!".

QUANG HỒI - ANH SƠN