Binh đoàn chủ lực đầu tiên và những chiến công vang dội

Sáng 11-10, tại Ninh Bình, Quân đoàn 1 và Báo Quân đội nhân dân (QĐND) phối hợp tổ chức Tọa đàm "Binh đoàn Quyết Thắng 45 năm “Thần tốc-Quyết thắng”. Tham dự tọa đàm có các đồng chí nguyên Ủy viên Trung ương Đảng: Nguyễn Hồng Vinh, nguyên Phó trưởng ban Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương; Thượng tướng, Viện sĩ, TS, Anh hùng LLVT nhân dân Nguyễn Huy Hiệu, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng; Thượng tướng Mai Quang Phấn, nguyên Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị (TCCT).

Dự tọa đàm còn có nhiều đồng chí tướng lĩnh, nhà nghiên cứu trong và ngoài quân đội; lãnh đạo tỉnh Quảng Trị, tỉnh Ninh Bình; lãnh đạo, chỉ huy Quân đoàn 1 qua các thời kỳ và đại diện cán bộ, chiến sĩ quân đoàn, cùng lãnh đạo và đại diện cán bộ, phóng viên, biên tập viên Báo QĐND... Thiếu tướng Phạm Văn Huấn, Bí thư Đảng ủy, Tổng biên tập Báo QĐND; Thiếu tướng Doãn Thái Đức, Tư lệnh Quân đoàn 1; Thiếu tướng Nguyễn Văn Hùng, Chính ủy Quân đoàn 1, đồng chủ trì tọa đàm.

leftcenterrightdel
Quang cảnh tọa đàm. Ảnh: MINH TRƯỜNG

Cuộc tọa đàm được tổ chức càng trở nên ý nghĩa, bởi chỉ còn ít ngày nữa Quân đoàn 1 kỷ niệm tròn 45 năm Ngày truyền thống. Buổi chiều trước hôm tọa đàm, tại “đại bản doanh” của Quân đoàn 1, các thế hệ cán bộ về dự chứa chan nhiều cung bậc cảm xúc, từ sự thấp thỏm đợi chờ, đến những cái ôm thật chặt của những người bạn chiến đấu một thời chung chiến hào, cùng vào sinh ra tử và thế hệ, cán bộ chiến sĩ hôm nay. Sáng 11-10, trước khai mạc tọa đàm, tại lễ dâng hương tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ của quân đoàn, nhiều tướng lĩnh, sĩ quan cao cấp bồi hồi nhớ về những ngày đầu thành lập binh đoàn. Ngày 15-10-1973, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đề nghị Bộ Chính trị thành lập các quân đoàn chủ lực cơ động trực thuộc bộ nhằm đáp ứng yêu cầu tác chiến trước mắt, đồng thời chuẩn bị cho kế hoạch chiến lược cơ bản của cách mạng miền Nam. Chấp hành nghị quyết của Bộ Chính trị, ngày 24-10-1973, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Phó thủ tướng Chính phủ kiêm Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ký Quyết định số 142/QĐ-QP thành lập Quân đoàn 1.

Từng tham gia kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, Đại tá Phạm Duy Tân, nguyên Phó tư lệnh Quân đoàn 1, bồi hồi nhớ lại: Tên gọi "Binh đoàn Quyết Thắng" được Hội nghị Đảng ủy lần thứ 2 của quân đoàn (ngày 6-1-1974) thông qua; thể hiện ý chí chiến đấu sẵn có của các đơn vị trong đội hình quân đoàn và truyền thống “Quyết chiến, quyết thắng” của Quân đội ta.

Ngay sau khi thành lập, các đơn vị của Quân đoàn 1 khẩn trương bước huấn luyện với khẩu hiệu hành động "Toàn quân đoàn là một trường huấn luyện", "Toàn quân đoàn xây dựng giỏi để đánh thắng quân thù". Công tác huấn luyện được thực hiện với trọng tâm: Chú trọng huấn luyện phân đội nhỏ, huấn luyện chiến sĩ thuần thục các động tác cơ bản, biết chiến đấu độc lập và chiến đấu trong đội hình trung đội, đại đội; cả trong chiến đấu tiến công và chiến đấu phòng ngự. Quân đoàn từng bước được xây dựng thành binh đoàn chủ lực, cơ động chiến lược, có khả năng chiến đấu cao, sức cơ động lớn và đột kích mạnh, có khả năng tác chiến tập trung hiệp đồng quân binh chủng quy mô lớn.

Trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, Quân đoàn 1 vừa thực hiện thắng lợi nhiệm vụ SSCĐ bảo vệ miền Bắc, vừa tổ chức cuộc hành quân “thần tốc” chưa từng có trong lịch sử Quân đội ta từ Bắc vào Nam; chủ động nắm và chớp thời cơ, hạ quyết tâm chính xác, vận dụng sáng tạo nghệ thuật tác chiến hiệp đồng binh chủng, phù hợp với thực tiễn chiến trường. Với cách đánh “thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng”, Quân đoàn 1 đã tiến công đánh chiếm những mục tiêu quan trọng có tính chiến lược trong hệ thống phòng thủ của địch; tiêu diệt, bắt sống và bức hàng toàn bộ sư đoàn 5 địch, giải phóng tỉnh Bình Dương; thọc sâu, đánh chiếm bộ tổng tham mưu ngụy, quận lỵ Gò Vấp, tiểu khu Gia Định, góp phần quan trọng giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Phát biểu tại tọa đàm, Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu cho rằng, thắng lợi của Chiến dịch Hồ Chí Minh đánh dấu sự trưởng thành vượt bậc về trình độ tổ chức, chỉ huy, tác chiến hiệp đồng quân, binh chủng của Quân đội ta nói chung, của Quân đoàn 1 nói riêng. Quân đoàn 1 đã tổ chức, sử dụng lực lượng thọc sâu chiến dịch tạo ưu thế về sức mạnh, đánh chiếm mục tiêu chiến lược, giành thắng lợi; tạo lập thế trận thọc sâu vững chắc, sẵn sàng đột kích đánh chiếm mục tiêu đảm nhiệm. Tập trung lực lượng hợp l‎ý, kết hợp bộ đội chủ lực với bộ đội địa phương và nhân dân tạo nên thế trận bao vây chia cắt, vừa tập trung vừa rộng khắp trong địa bàn chiến dịch; kết hợp chặt chẽ giữa hỏa lực tập trung có trọng điểm của các sư đoàn với hỏa lực của bộ đội binh chủng hợp thành, để hoàn thành nhiệm vụ chiến dịch.

Thượng tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Tổng Tham mưu trưởng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng có tham luận gửi tới tọa đàm, trong đó nhấn mạnh: Sự ra đời của Quân đoàn 1 đánh dấu bước trưởng thành lớn mạnh của Quân đội ta, phản ánh đúng quy luật khách quan về xây dựng LLVT cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng, đáp ứng kịp thời yêu cầu phát triển cao của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Sau khi điểm lại những thành tích vẻ vang của Quân đoàn 1, Thượng tướng Phan Văn Giang nhấn mạnh 5 kinh nghiệm quý được đúc kết qua quá trình xây dựng, chiến đấu, phát triển và trưởng thành của quân đoàn; đồng thời nêu lên những định hướng cơ bản để Quân đoàn 1 tiếp tục thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước, nhân dân và quân đội tin tưởng giao phó.

Tham dự tọa đàm, Thiếu tướng Doãn Thái Đức, Tư lệnh Quân đoàn 1 có tham luận "Quân đoàn 1-Những đột phá trong huấn luyện, SSCĐ, xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới"; Thiếu tướng Nguyễn Văn Hùng, Chính ủy Quân đoàn có tham luận "Truyền thống “Thần tốc-Quyết thắng” của quân đoàn là động lực cho cán bộ, chiến sĩ thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị được giao".

Tham luận tại tọa đàm, Thiếu tướng, TS Nguyễn Hoàng Nhiên, Viện trưởng Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam khẳng định: Quân đoàn 1 đã chủ động nghiên cứu, đánh giá đúng tình hình mạnh, yếu của địch và khả năng của quân đoàn, trên cơ sở đó đề ra phương pháp tiến hành tiến công địch một cách đúng đắn, sáng tạo; phát huy sức mạnh tổng hợp lớn nhất, áp đảo địch trong những trận đánh và thời cơ quyết định.

Đồng chí Phạm Đức Châu, Phó bí thư Thường trực Tỉnh ủy Quảng Trị chia sẻ tại tọa đàm: Hầu hết các đơn vị của Quân đoàn 1 từng tham gia chiến đấu trên chiến trường Quảng Trị, đã sát cánh cùng với các đơn vị bạn, cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ các đơn vị của Quân đoàn 1, vì quê hương, đất nước, đã mãi nằm lại mảnh đất Quảng Trị, khi tuổi đời còn rất trẻ.

leftcenterrightdel
Các đại biểu dự tọa đàm chụp ảnh lưu niệm.

Đại tá Nguyễn Khắc Tiếp, nguyên phóng viên Báo QĐND từ năm 1950, năm nay đã 96 tuổi, từng tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ, viết bài báo ngay tại mặt trận về việc Sư đoàn 312 cùng các đơn vị bạn bắt sống bộ chỉ huy tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ; có mặt, phản ánh sự kiện Bác Hồ căn dặn Sư đoàn 308 ngày 19-9-1954, trước khi về tiếp quản Thủ đô. Đồng chí cũng theo các cánh quân giải phóng miền Nam và đánh thẳng vào Sài Gòn cuối tháng 4-1975. Về dự tọa đàm, nhà báo Nguyễn Khắc Tiếp có tham luận gửi ban tổ chức, trong đó khắc họa những gương mặt tướng lĩnh, sĩ quan, chiến sĩ của Quân đoàn 1-những người sống chan hòa, tình cảm, nhưng anh dũng tuyệt vời trong chiến đấu. “Trong dịp kỷ niệm 45 năm thành lập quân đoàn, tôi bỗng có một ý nghĩ so sánh: Gần 200 năm trước, Nguyễn Huệ từ Nam ra Bắc, dừng quân tập kết tại Tam Điệp, để tiến công giải phóng Thăng Long. Thời đại Hồ Chí Minh, Quân đoàn 1 cũng từ Tam Điệp xuất quân vào Nam, giải phóng Sài Gòn. Một ngẫu nhiên của lịch sử hay là một quy luật của lịch sử? Có lẽ cả hai và đều nhằm đến một mục đích thiêng liêng: Đánh đuổi quân xâm lược, thống nhất đất nước”, Đại tá Nguyễn Khắc Tiếp xúc động viết trong tham luận.

Truyền thống vẻ vang và những kinh nghiệm quý

Theo Trung tướng Đỗ Trung Dương, nguyên Phó tổng Tham mưu trưởng, nguyên Tư lệnh Quân đoàn 1, từ chiến trường lửa đạn, Quân đoàn 1 đã đúc rút được những bài học kinh nghiệm quý báu, có giá trị lớn cho hôm nay và mai sau. “Trong huấn luyện, cán bộ phải nghiên cứu thật sâu, kỹ mục đích, yêu cầu, nội dung, thời gian, hình thức, phương pháp và chỉ tiêu cần đạt được để triển khai thực hiện; phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mọi mặt, từ xây dựng kế hoạch, chuẩn bị cơ sở vật chất, con người và tổ chức luyện tập chặt chẽ, thuần thục, sát thực tế chiến đấu... Trong công tác giáo dục chính trị, phải thường xuyên thông báo tình hình, nhất là những tin thắng lợi của các đơn vị đang chiến đấu, để kịp thời cổ vũ, động viên bộ đội, biểu dương gương người tốt, việc tốt; xây dựng đoàn kết nội bộ, đoàn kết quân dân; giáo dục cho bộ đội giữ bí mật quân sự, không để lộ, lọt thông tin, dấu vết...”, Trung tướng Đỗ Trung Dương nhấn mạnh.

Nhiều năm gắn bó với Quân đoàn 1, Trung tướng Nguyễn Đức Sơn, nguyên Chủ nhiệm Chính trị Bộ Tổng Tham mưu, nguyên Phó tư lệnh về Chính trị của quân đoàn lại có nhiều kỷ niệm về hành trình đơn vị vượt khó khăn, thiếu thốn trong giai đoạn 1975-1985, khi bộ đội xuất ngũ, phục viên với số lượng lớn; kinh tế-xã hội đất nước cũng như đời sống bộ đội hết sức khó khăn; chiến tranh xảy ra ở biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc; quân đoàn và các đơn vị phải cơ động thực hiện nhiều nhiệm vụ... 

45 năm đã qua, nhưng những ngày hành quân “thần tốc” vẫn như những thước phim sắc nét trong trí nhớ Đại tá, Anh hùng LLVT nhân dân Vũ Trung Thướng, nguyên Phó sư đoàn trưởng, Tham mưu trưởng Sư đoàn 390: “Khi vừa chuyển từ huấn luyện sang lao động đắp đê sông Đáy tại Ninh Bình được 9 ngày, chúng tôi nhận được lệnh của quân đoàn: Dừng lao động, bàn giao cho địa phương, nhận nhiệm vụ tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Ngay sau đó, đơn vị nhanh chóng củng cố đội hình, hành quân suốt ngày đêm, hầu như chỉ dừng lúc ăn và tiếp nhiên liệu cho phương tiện hành quân... Sau khi đến vị trí tập kết, Sư đoàn 320 giao cho Trung đoàn 48 là đơn vị đánh thọc sâu vào bộ tổng tham mưu ngụy. Xác định đây là nhiệm vụ khó khăn, ác liệt nhưng rất vẻ vang, cả đơn vị quyết tâm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao”.

Chia sẻ tại tọa đàm, đồng chí Bùi Mai Hoa, Ủy viên Thường vụ Tỉnh ủy, Phó chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Ninh Bình cho biết: Trong nhiều năm qua, cán bộ, chiến sĩ Quân đoàn 1 đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực trong công tác dân vận, hành quân dã ngoại, giao lưu, phối hợp, giúp đỡ nhân dân trên địa bàn đóng quân bằng những việc làm cụ thể, thiết thực, ý nghĩa, đặc biệt là trong khắc phục hậu quả thiên tai, bão lụt, cháy rừng... Những thành tựu mà Ninh Bình đạt được trong những năm qua có sự hỗ trợ, giúp đỡ, đóng góp quan trọng của Quân đoàn 1...

Tiếp nối chiến công “Thần tốc- Quyết thắng”

Phát biểu tại tọa đàm, đồng chí Nguyễn Hồng Vinh cho rằng, để tiếp tục phát huy truyền thống, công tác giáo dục chính trị, tư tưởng của đơn vị cần được thường xuyên coi trọng và đổi mới, làm cho bộ đội thật sự tự hào về truyền thống xây dựng, chiến đấu, trưởng thành của quân đoàn; luôn cảnh giác, nhận thức sâu sắc thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, âm mưu “phi chính trị hóa” LLVT của các thế lực thù địch, phản động. 

leftcenterrightdel

Ban tổ chức trao quà tặng gia đình chị Trần Thị Bích (vợ liệt sĩ) và Thiếu úy QNCN Lê Văn Hải (con liệt sĩ). Ảnh: MINH TRƯỜNG

Không khí của buổi tọa đàm như lắng lại trước câu chuyện về chị Trần Thị Bích, vợ Thượng úy Đặng Đình Hào, Phó đại đội trưởng, thuộc Lữ đoàn 202 (Quân đoàn 1). Thượng úy Đặng Đình Hào hy sinh khi giúp địa phương phòng, chống lụt bão ở xã Gia Tường (Nho Quan, Ninh Bình), tháng 11-2008. Người chồng thân yêu hy sinh là mất mát không gì bù đắp được, nhưng chị cũng như gia đình và đơn vị rất tự hào về anh; nhân dân, chính quyền địa phương vẫn nhớ về anh.

Đến với tọa đàm có Thiếu úy QNCN Lê Văn Hải, nhân viên Cục Hậu cần quân đoàn, là con của liệt sĩ Lê Văn Dương (hy sinh năm 1988 tại chiến trường Campuchia). Vợ anh là giáo viên hợp đồng; mặc dù cuộc sống còn nhiều khó khăn, nhưng Lê Văn Hải luôn xác định không được ỷ lại vào chính sách của Đảng, Nhà nước và sự quan tâm của cấp ủy, chỉ huy các cấp, mà phải luôn phấn đấu rèn luyện để trưởng thành về mọi mặt, xứng đáng với sự hy sinh của thế hệ cha anh, xứng đáng với truyền thống của quân đoàn, quê hương và gia đình.

Tại cuộc tọa đàm ý nghĩa này, còn có tham luận của nhiều đại biểu, đại diện cho cán bộ các cấp của Quân đoàn 1, như các đồng chí: Đại tá Trương Mạnh Dũng, Sư đoàn trưởng Sư đoàn 308; Đại tá Phạm Quang Hải, Chính ủy Sư đoàn 312; Thượng tá Lê Văn Sơn, Chính ủy Lữ đoàn 299; Đại úy Đào Huy Cường, Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 6, Trung đoàn 165, Sư đoàn 312; Đại úy Nguyễn Phượng Dương, Chính trị viên Tiểu đoàn 9, Trung đoàn 102, Sư đoàn 308... Dù công tác ở những cương vị khác nhau, song điểm chung dễ nhận thấy ở tất cả các ý kiến tham luận là niềm tự hào về truyền thống “Thần tốc-Quyết thắng” của quân đoàn, là khát khao cống hiến để xây dựng quân đoàn ngày càng vững mạnh, trưởng thành, theo hướng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”.

Phát biểu kết luận tọa đàm, Thiếu tướng Nguyễn Văn Hùng, Chính ủy Quân đoàn khẳng định, với sự tham gia tâm huyết, trách nhiệm, tích cực của các đại biểu, cuộc tọa đàm đã thành công tốt đẹp. 23 tham luận tại tọa đàm đã khẳng định tầm nhìn chiến lược, sự lãnh đạo, chỉ đạo sáng suốt, tài tình của Bộ Chính trị, Trung ương Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đối với sự ra đời, xây dựng, chiến đấu, phát triển và trưởng thành của quân đoàn. Sự ra đời của Quân đoàn 1 là yêu cầu tất yếu, khách quan trong lãnh đạo, chỉ đạo chiến tranh của Đảng, thể hiện nghệ thuật quân sự Việt Nam trong quá trình tổ chức, xây dựng LLVT và chỉ đạo chiến tranh.

Các ý kiến tại tọa đàm cũng nêu bật tinh thần chiến đấu, hy sinh cao cả, luôn sẵn sàng “Vì nhân dân phục vụ” của cán bộ, chiến sĩ quân đoàn trong công cuộc chống ngoại xâm, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Qua tọa đàm góp phần khẳng định tầm vóc, ý nghĩa to lớn, nguyên nhân thắng lợi, những bài học kinh nghiệm và nghệ thuật quân sự chiến tranh nhân dân Việt Nam và việc vận dụng sáng tạo những bài học, kinh nghiệm đó trong tổ chức, xây dựng quân đoàn vững mạnh toàn diện trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước, nhân dân và truyền thống vẻ vang của Quân đoàn 1-Binh đoàn Quyết Thắng anh hùng.

HOÀNG HÀ - MINH ANH