Từ khi Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân được thành lập, ngay trong những trận chiến đấu đầu tiên, đội đã giáo dục, giác ngộ tù binh và thả tù binh tại trận; tuyên truyền chiến thắng trong nhân dân, mở rộng cơ sở tổ chức của Đảng trong quần chúng. Sau Tổng khởi nghĩa thắng lợi, bước vào cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, kế thừa, phát triển thành quả CTDV của Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân, tất cả các đơn vị của quân đội đều có hoạt động dân vận, thực hiện toàn quân làm dân vận. Những năm đầu kháng chiến chống thực dân Pháp, thực hiện chủ trương “đại đội độc lập, tiểu đoàn tập trung”, toàn quân đã kết hợp tác chiến với vận động quần chúng, với binh-địch vận, làm tốt chức năng của một đội quân vừa chiến đấu, vừa công tác. Sau khi hòa bình lập lại ở miền Bắc, quân đội đã hoàn thành xuất sắc CTDV trong thực hiện nhiệm vụ tiễu phỉ ở vùng núi phía Bắc và vận động đồng bào vùng công giáo chống âm mưu cưỡng ép di cư vào Nam của bọn phản động tay sai đế quốc.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, CTDV của quân đội tiếp tục được phát huy, góp phần thực hiện tốt phương châm “hai chân, ba mũi, ba vùng”, kết hợp đấu tranh chính trị và đấu tranh vũ trang. Ở các chiến trường, bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương luôn gắn bó máu thịt, đồng cam cộng khổ với nhân dân, giúp đỡ nhân dân và cùng nhân dân đấu tranh chống Mỹ-ngụy. Quân đội ta còn là một đội quân dân vận quốc tế giỏi, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giúp bạn Lào và Cam-pu-chia, vận động cách mạng trong quần chúng nhân dân các nước bạn, được nhân dân nước bạn coi bộ đội ta như con em của mình, đoàn kết keo sơn, sẻ cơm, nhường áo, cùng đấu tranh chống kẻ thù chung.
Bộ đội Lữ đoàn Phòng không 77 (Quân khu 7) giúp địa phương làm đường nông thôn mới. Ảnh: HOÀNG NAM
Viện Khoa học và Công nghệ quân sự, Bộ Quốc phòng tặng phòng máy vi tính cho Trường THCS xã Tản Hồng, huyện Ba Vì, TP Hà Nội. Ảnh: BẢO ANH
Những năm xây dựng đất nước trong hòa bình, Quân đội ta tiếp tục vận dụng sáng tạo các nội dung, hình thức, phương pháp phong phú, thiết thực để tiến hành có hiệu quả CTDV. Trong thiên tai, lũ lụt, cán bộ, chiến sĩ quân đội luôn là lực lượng đi đầu, không quản ngại nguy hiểm, hy sinh, kịp thời tham gia ứng cứu, giúp đỡ, bảo vệ tính mạng và tài sản của nhân dân. Ở những nơi vùng sâu, vùng xa, biên giới, cán bộ, chiến sĩ các đơn vị triển khai có hiệu quả CTDV, từ việc giúp dân phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, chăm sóc sức khỏe, dạy học cho con em đồng bào…, đến tuyên truyền vận động nhân dân nêu cao cảnh giác, đấu tranh với đối tượng xấu và âm mưu thủ đoạn chống phá cách mạng của các thế lực thù địch, giữ vững ổn định địa bàn.
Cục Dân vận, Tổng cục Chính trị (TCCT) với chức năng là cơ quan tham mưu chiến lược, trải qua 70 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, trực tiếp là TCCT, sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành trong và ngoài quân đội, sự đùm bọc, chở che của nhân dân, đã tích cực, chủ động làm tốt công tác tham mưu, hướng dẫn, chỉ đạo các đơn vị tiến hành CTDV, góp phần hoàn thành tốt công tác Đảng, công tác chính trị và CTDV của Đảng trong quân đội; đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Với sự tham mưu chủ động, hướng dẫn hiệu quả của Cục Dân vận, các cơ quan, đơn vị trong toàn quân đã phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền, Ban Dân vận cấp ủy, các tổ chức chính trị-xã hội từ Trung ương đến địa phương, tập trung đổi mới các nội dung, hình thức CTDV; đổi mới cơ chế phối hợp hoạt động, đưa Phong trào thi đua “Dân vận khéo”, xây dựng “Đơn vị dân vận tốt” phát triển cả về bề rộng và chiều sâu. Nhiều mô hình mang lại hiệu quả thiết thực, tạo hiệu ứng xã hội, có sức lan tỏa sâu rộng; qua đó góp phần tuyên truyền vận động nhân dân, cán bộ, chiến sĩ quân đội thực hiện tốt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các phong trào, các cuộc vận động do Trung ương và địa phương phát động; nâng cao nhận thức về âm mưu thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, ngăn ngừa có hiệu quả hoạt động chống phá của các thế lực thù địch; kiên quyết đấu tranh bảo vệ và giữ vững chủ quyền biển đảo, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.
Sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đang đặt ra những yêu cầu mới đối với CTDV của quân đội, đòi hỏi quân đội phải nâng cao năng lực, trình độ, hiệu quả hoạt động của đội quân công tác. Phát huy truyền thống, vận dụng sáng tạo đường lối, quan điểm của Đảng về CTDV, Cục Dân vận và ngành dân vận toàn quân cần quán triệt thực hiện nghiêm đường lối, chủ trương lãnh đạo CTDV theo tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng, Nghị quyết số 25-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI), Nghị quyết số 49-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương về thực hiện CTDV trong tình hình mới. Các cơ quan, đơn vị trong toàn quân cần bám sát địa bàn, nắm chắc tình hình, tích cực nghiên cứu, dự báo, tham mưu cho Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, trực tiếp là TCCT đề ra các chủ trương, giải pháp CTDV có hiệu quả. Tiếp tục phát huy các mô hình, điển hình “Dân vận khéo” với những cách làm sáng tạo, gắn với các phong trào, các cuộc vận động cách mạng... của Đảng, Nhà nước, quân đội và địa phương. Tham mưu và phối hợp chặt chẽ với các địa phương xử lý kịp thời, đúng pháp luật các vụ việc phức tạp ngay từ cơ sở.
Tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm túc sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, trực tiếp là TCCT về tiếp tục đổi mới, tăng cường CTDV phù hợp với tư duy mới của Đảng ta về đối tượng, đối tác, sẵn sàng xử lý các tình huống trong nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Phối hợp với các lực lượng tuyên truyền những hoạt động đối ngoại quốc phòng, đối ngoại biên phòng và ngoại giao nhân dân; thường xuyên nắm chắc tình hình trên tuyến biên giới và địa bàn trọng điểm để tham mưu, đề xuất, triển khai thực hiện có hiệu quả CTDV, góp phần bảo vệ vững chắc độc lập chủ quyền, củng cố mối quan hệ hòa bình, hữu nghị, hợp tác cùng phát triển với các nước láng giềng. Chủ động tham mưu, tổ chức thực hiện tốt chính sách dân tộc, tôn giáo trong quân đội, nhất là trong nhiệm vụ tuyển quân, đào tạo, phát triển cán bộ, đảng viên là người dân tộc thiểu số, người có đạo, tạo nguồn cán bộ dân tộc thiểu số cho quân đội và địa phương.
Toàn quân tích cực tham mưu với Đảng, Nhà nước, quân đội, cấp ủy, chính quyền địa phương và các cơ quan, đơn vị liên quan triển khai, thực hiện có hiệu quả Đề án Chiến lược công tác dân tộc trong quân đội đến năm 2020. Thường xuyên rút kinh nghiệm và vận dụng sáng tạo, phù hợp các nội dung, phương thức CTDV ở các vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đồng bào tôn giáo; phát huy tốt vai trò người có uy tín trong các dân tộc, tôn giáo. Nâng cao hiệu quả hoạt động giúp dân xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới; phòng, chống khắc phục hậu quả thiên tai, cứu hộ, cứu nạn; phối hợp đấu tranh phòng, chống tội phạm, xây dựng đơn vị và địa bàn an toàn…
Toàn quân tiếp tục thực hiện tốt Quy chế dân chủ cơ sở trong quân đội; nghiên cứu đề xuất và thực hiện nghiêm túc các hình thức phát huy dân chủ của các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp quân đội; hoạt động của hội đồng quân nhân và các tổ chức quần chúng, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của quân nhân, công nhân viên chức, lao động quốc phòng; phát huy dân chủ cơ sở, tạo đồng thuận cao trong cơ quan, đơn vị. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát; duy trì nền nếp sinh hoạt đối thoại dân chủ, khắc phục mọi biểu hiện dân chủ hình thức, góp phần xây dựng cơ quan, đơn vị, địa phương vững mạnh. Thường xuyên củng cố, kiện toàn tổ chức, biên chế hệ thống cơ quan dân vận theo Quy chế CTDV; lựa chọn, bố trí những cán bộ tâm huyết, có năng lực và kinh nghiệm làm CTDV, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, khu vực biên giới, địa bàn trọng điểm về quốc phòng-an ninh.
Cần tăng cường đầu tư kinh phí hoạt động, nghiên cứu, ứng dụng công nghệ thông tin, cơ sở vật chất cho CTDV; kết hợp tuyên truyền với thuyết phục nêu gương, làm tốt CTDV trong quân đội, tạo động lực mới trong học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, xây dựng phong cách văn hóa quân sự của Bộ đội Cụ Hồ, làm nền tảng cho phong cách CTDV của cán bộ, chiến sĩ quân đội, lực lượng dân quân tự vệ và dự bị động viên.
Phát huy truyền thống, kinh nghiệm của Cục Dân vận và ngành dân vận toàn quân trong tham mưu chiến lược và hướng dẫn, triển khai CTDV trong 70 năm qua, cán bộ, nhân viên, chiến sĩ Cục Dân vận và đội ngũ cán bộ dân vận toàn quân tiếp tục nắm vững thời cơ, vượt qua mọi khó khăn, thách thức; triển khai và thực hiện hiệu quả CTDV, góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ CTĐ, CTCT và nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, xây dựng quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Thiếu tướng NGÔ VĂN BÍCH, Cục trưởng Cục Dân vận, Tổng cục Chính trị