Phóng viên (PV): Đề nghị đồng chí cho biết mục đích và ý nghĩa của việc xây dựng Luật Quốc phòng (sửa đổi)?
Trung tướng Nguyễn Duy Nguyên: Luật Quốc phòng được Quốc hội khóa XI thông qua ngày 14-6-2005, có hiệu lực từ ngày 1-1-2006. Sau hơn 10 năm thực hiện đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội (KT, VH, XH) của đất nước.
Tuy nhiên, nhiều chủ trương, quan điểm mới của Đảng, quy định mới của Hiến pháp năm 2013 liên quan đến bảo vệ Tổ quốc, quốc phòng chưa được thể chế và cụ thể hóa; một số nội dung của Luật quốc phòng năm 2005 chưa thống nhất, đồng bộ với hệ thống văn bản quy phạm pháp luật (QPPL) liên quan về quốc phòng; nhiều nội dung đang được điều chỉnh ở văn bản QPPL tính pháp lý chưa cao, chưa được điều chỉnh hoặc điều chỉnh chưa đầy đủ; quá trình thực hiện đã bộc lộ nhiều bất cập, vướng mắc, chưa phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình hiện nay.
Trung tướng Nguyễn Duy Nguyên.
Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, việc xây dựng, ban hành Luật Quốc phòng (sửa đổi) là cần thiết.
Về mục đích của xây dựng Luật Quốc phòng (sửa đổi) là nhằm xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh toàn diện, phát huy sức mạnh tổng hợp của đất nước để bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ nhân dân, Đảng, Nhà nước và chế độ XHCN; bảo vệ công cuộc đổi mới, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc; bảo vệ nền văn hóa dân tộc; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định chính trị, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội. Giữ vững, tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, sự quản lý tập trung, thống nhất của Nhà nước đối với Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, dân quân tự vệ và sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Thể chế quan điểm, chủ trương mới của Đảng, cụ thể hóa Hiến pháp năm 2013 về bảo vệ Tổ quốc, quốc phòng và xây dựng LLVT nhân dân, tạo cơ sở pháp lý đồng bộ nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật về quốc phòng, bảo đảm tính hợp hiến và thống nhất của Luật Quốc phòng với các quy định của pháp luật có liên quan. Qua đó để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, bất cập trong thực tiễn và quy định của pháp luật hiện hành về quốc phòng; bổ sung những quy định mới đã được thực tiễn kiểm nghiệm và chứng minh thấy phù hợp; bảo đảm tính kế thừa và phát triển các quy định của pháp luật hiện hành về quốc phòng, đồng thời thu hút những quy định quan trọng về quốc phòng của các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan vào Luật Quốc phòng.
PV: Vậy việc xây dựng Luật Quốc phòng (sửa đổi) theo nguyên tắc nào, thưa đồng chí?
Trung tướng Nguyễn Duy Nguyên: Thực hiện chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, quá trình xây dựng Luật Quốc phòng (sửa đổi) bảo đảm theo hướng luật khung, chỉ quy định mang tính nguyên tắc, chính sách lớn về quốc phòng, bảo đảm hợp hiến, phù hợp, thống nhất trong hệ thống pháp luật hiện hành về QPAN và pháp luật có liên quan. Quá trình soạn thảo, Ban soạn thảo đã tiến hành soạn thảo theo đúng trình tự, thủ tục quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Trong đó tập trung nghiên cứu những ưu điểm, khuyết điểm, nguyên nhân, bài học kinh nghiệm, các nhóm giải pháp, kiến nghị, đề nghị được rút ra từ Tổng kết 10 năm thực hiện Luật Quốc phòng hiện hành để bảo đảm tính thực tiễn, khả thi. Việc xây dựng luật bảo đảm tính công khai, dân chủ, minh bạch và dễ tiếp cận; tiếp thu những ý kiến hợp lý của các cơ quan, tổ chức, cá nhân, chuyên gia, nhà khoa học. Quá trình nghiên cứu Ban soạn thảo có chọn lọc Luật Quốc phòng của một số nước trên thế giới, vận dụng phù hợp với điều kiện nước ta.
PV: Thưa đồng chí, công tác soạn thảo Luật Quốc phòng (sửa đổi) hiện nay đang ở giai đoạn nào?
Trung tướng Nguyễn Duy Nguyên: Có thể khẳng định rằng, tiến độ xây dựng luật bảo đảm tốt nội dung, thời gian đề ra. Ngày 4-7-2017, tại phiên họp thường kỳ tháng 6-2017, Chính phủ đã xem xét, thông qua dự án Luật Quốc phòng (sửa đổi) để trình Quốc hội. Ngày 10-8-2017, tại phiên họp thứ 13 Quốc hội khóa XIV, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận và cho ý kiến về dự án Luật Quốc phòng (sửa đổi). Trên cơ sở Thông báo số 1082/TB-TTKQH ngày 23-8-2017 của Tổng thư ký Quốc hội về kết luận phiên họp thứ 13 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Báo cáo số 370/BC-UBQPANQH14 ngày 9-8-2017 của Ủy ban QPAN của Quốc hội về Thẩm tra sơ bộ dự án Luật Quốc phòng (sửa đổi) và ý kiến tham gia tại phiên họp thứ 13 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Quốc phòng phối hợp với Văn phòng Chính phủ, cơ quan liên quan nghiên cứu, tiếp thu tối đa các ý kiến để chỉnh lý dự án Luật Quốc phòng (sửa đổi).
Khẩu đội 1 thuộc Đại đội dân quân Pháo phòng không 37mm TP Hải Dương, tỉnh Hải Dương huấn luyện SSCĐ.
PV: Các ý kiến đóng góp Dự thảo Luật Quốc phòng (sửa đổi) tập trung những vấn đề gì, thưa đồng chí?
Trung tướng Nguyễn Duy Nguyên: Quá trình soạn thảo, qua nghiên cứu, tiếp thu ý kiến tham gia của cơ quan, tổ chức và cá nhân, Chính phủ báo cáo, xin ý kiến Quốc hội có hai nhóm ý kiến.
Nhóm ý kiến thứ nhất: Quy định Hội đồng QPAN có cơ quan thường trực giúp việc, theo hướng “Bộ Quốc phòng là cơ quan thường trực giúp việc cho Hội đồng QPAN; thành phần, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, mối quan hệ công tác của cơ quan thường trực do Hội đồng QPAN quy định”.
Nhóm ý kiến thứ hai: Hội đồng QPAN có cơ quan giúp việc, hoạt động theo chế độ kiêm nhiệm do Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước phụ trách.
Chính phủ đề nghị lựa chọn loại ý kiến thứ nhất, vì: Theo quy định của Luật tổ chức Chính phủ năm 2015 và văn bản quy phạm pháp luật hiện hành, Bộ Quốc phòng có chức năng tham mưu cho Đảng và Nhà nước về đường lối, chiến lược quốc phòng, chiến lược quân sự; giúp Chính phủ quản lý nhà nước về quốc phòng; tổ chức thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Trong Quyết định số 1188-QĐ/CTN ngày 3-6-2014 của Chủ tịch nước về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Văn phòng Chủ tịch nước có quy định: Văn phòng Chủ tịch nước là cơ quan giúp việc của Chủ tịch nước và Phó Chủ tịch nước, có chức năng nghiên cứu, tham mưu tổng hợp và tổ chức phục vụ các hoạt động của Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước thực hiện nhiệm vụ theo quy định của Hiến pháp và pháp luật, không quy định chức năng tham mưu các vấn đề về lĩnh vực quốc phòng, quân sự, an ninh, bảo vệ Tổ quốc. Quá trình gửi xin ý kiến cơ quan, tổ chức, cá nhân và khảo sát ở một số bộ, ngành, tỉnh, thành phố cũng đều nhất trí Bộ Quốc phòng là cơ quan thường trực giúp việc của Hội đồng QPAN; thành phần, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, mối quan hệ công tác của cơ quan thường trực do Hội đồng QPAN quy định.
PV: Để Luật Quốc phòng (sửa đổi) bảo đảm tiến độ, chất lượng, theo đồng chí những vấn đề cấp thiết hiện nay là gì?
Trung tướng Nguyễn Duy Nguyên: Tôi cho rằng, trước hết phải làm tốt công tác tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên, các chuyên gia, nhà khoa học và các tầng lớp nhân dân trong việc phát huy trí tuệ tham gia đóng góp vào dự thảo luật. Cùng với đó, để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống văn bản QPPL về quốc phòng, Chính phủ đề nghị Quốc hội cho phép nghiên cứu, xây dựng, sửa đổi, bổ sung một số luật như: Luật Dân quân tự vệ, Luật về lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam, Luật về lực lượng dự bị động viên.
LÊ DUY HỒNG (thực hiện)