Các đại biểu đều nhất trí cho rằng dự thảo Luật được chuẩn bị kỹ lưỡng, công phu, đúng quy trình, quy định; bố cục, nội dung hợp lý, logic; thể hiện đầy đủ quan điểm, đường lối của Đảng về quốc phòng toàn dân, chiến tranh nhân dân, lực lượng vũ trang nhân dân; phát huy sức mạnh tổng hợp để bảo vệ Tổ quốc. Đồng thời, cụ thể được Hiến pháp năm 2013, thống nhất với hệ thống pháp luật về quốc phòng-an ninh và pháp luật có liên quan.
Dự thảo đã sửa đổi, bổ sung toàn diện, căn bản, trong đó có 15 nội dung phát triển mới rất quan trọng. Đó là: Bổ sung chính sách của Nhà nước về phát triển khoa học và công nghệ, phát triển công nghiệp quốc phòng để phù hợp với cách mạng công nghiệp 4.0; bổ sung quy định về phòng, chống chiến tranh thông tin, chiến tranh không gian mạng và bảo vệ chủ quyền quốc gia trên không gian mạng; quy định mới về phòng thủ quân khu; bổ sung quy định về các hành vi bị nghiêm cấm trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng; quy định về đối ngoại trong xây dựng tiềm lực khu vực phòng thủ; quy định về bình đẳng giới trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng; quy định về tính hữu dụng trong đầu tư, xây dựng công trình dân dụng, công trình công nghiệp, giao thông, nông nghiệp, phát triển nông thôn và các công trình khác để sẵn sàng chuyển sang quốc phòng hoặc dân sự; quy định về ban chỉ huy quân sự bộ, ngành, trung ương để phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của bộ chỉ huy quân sự bộ, ngành, trung ương; quy định về hạn chế quyền con người, quyền công dân trong thực hiện lệnh thiết quân luật, giới nghiêm để phù hợp với Hiến pháp năm 2013; quy định về chức năng, nhiệm vụ quân đội nhân dân; quy định về bảo đảm nguồn lực, nhân lực, nguồn lực tài chính, tài sản phục vụ quốc phòng, bảo đảm phục vụ quốc phòng trong các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội và đối ngoại theo hướng toàn diện hơn; quy định nhiệm vụ của bộ Quốc phòng trong duy trì an ninh trật tự, an toàn xã hội khu vực biên giới, các cửa khẩu, hải đảo, vùng biển và thềm lục địa của nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; quy định về nhiệm vụ xây dựng nền quốc phòng toàn dân, khu vực phòng thủ, đối ngoại quốc phòng, kết hợp quốc phòng với kinh tế, văn hóa, xã hội và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức về quốc phòng hoặc dân sự; quy định về cơ quan thường trực, giúp việc Hội đồng Quốc phòng và An ninh là Bộ Quốc phòng.
Các nội dung sửa đổi, bổ sung tạo khuôn khổ pháp lý để tăng cường sức mạnh quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trước tình hình khu vực và thế giới có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường, hình thái chiến tranh tương lai có nhiều thay đổi.
Theo đại biểu Nguyễn Sĩ Hội (Đoàn Nghệ An), dự luật được xây dựng theo hướng luật khung, chỉ quy định nguyên tắc, chính sách khung về Quốc phòng; cấu trúc của luật gồm 7 chương, 46 điều, giảm 2 chương, 5 điều so với Luật Quốc phòng năm 2005. Như vậy, Luật sửa đổi lần này đã khái quát những nguyên tắc cơ bản về Luật Quốc phòng.
“Cơ quan soạn thảo đã quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện đất nước ta mở cửa, hội nhập sâu rộng. Do vậy, xây dựng theo hướng luật khung mang tính nguyên tắc là chiến lược và phù hợp”, đại biểu Nguyễn Sĩ Hội nêu quan điểm.
Đại biểu Dương Đình Thông (Đoàn Bắc Giang) phát biểu thảo luận. Ảnh: Văn Bình.
Đại biểu Dương Đình Thông (Đoàn Bắc Giang) cho rằng, dự luật được sửa đổi lần này được thể chế hóa từ những quan điểm, đường lối của Đảng, Hiến pháp năm 2013 về quốc phòng toàn dân, chiến tranh nhân dân của lực lượng vũ trang; đồng thời cũng luật hóa về quốc phòng-an ninh liên quan đến pháp luật khác, tạo sức mạnh tổng hợp về quốc phòng, để bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Đại biểu cho rằng, sửa đổi Luật Quốc phòng là cần thiết, qua đó khắc phục những vướng mắc, bất cập của luật hiện hành. Khi luật được thông qua và đi vào thực tiễn, sẽ tạo cơ sở pháp lý để tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về quốc phòng-an ninh đầy đủ hơn, cao hơn, đáp ứng nhiệm vụ của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Việc quy định tình trạng khẩn cấp về quốc phòng, theo đại biểu, là kế thừa điều 31 luật hiện hành, thể chế hóa Nghị quyết 28 ngày 25-10-2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Nghị quyết số 28 ngày 22-9-2008 của Bộ Chính trị về tiếp tục xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về phòng thủ vững chắc trong tình hình mới, cụ thể hóa khoản 13 điều 70 Hiến pháp năm 2013, thống nhất với một số luật hiện hành có liên quan. Theo đó, quy định về tình trạng khẩn cấp về quốc phòng là một trong bốn trạng thái quốc phòng. Thực tiễn trong thời gian qua, việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về tình trạng khẩn cấp quốc phòng được xây dựng khá đồng bộ, nhất là trong việc tổ chức huấn luyện, diễn tập, phù hợp với từng địa bàn, khu vực và trên phạm vi cả nước. Hơn nữa, điều 1 Pháp lệnh số 20 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa X cũng quy định khi trong cả nước có thảm họa lớn, do thiên nhiên, hoặc con người gây ra, nguy hiểm, lây lan trên quy mô rộng, đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng con người, tài sản, hoặc an ninh quốc gia, thì Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoặc Chủ tịch nước ban bố tình trạng khẩn cấp để áp dụng các biện pháp đặc biệt nhằm kịp thời ngăn chặn, hạn chế tình trạng mất an toàn xảy ra, nhằm nhanh chóng ổn định tình hình. Theo quy định này, tình trạng khẩn cấp chưa bao hàm tình trạng khẩn cấp quốc phòng. Do đó, đại biểu nhấn mạnh, cần sửa đổi, bổ sung theo hướng tình trạng khẩn cấp bao gồm tình trạng khẩn cấp về quốc phòng để phù hợp với Hiến pháp.
Cho rằng Luật Quốc phòng đã góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới, tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Minh Hoàng (TP Hồ Chí Minh) nhấn mạnh, thực tế hiện nay Luật Quốc phòng phải sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.
Theo đại biểu này, cần phải bổ sung, làm rõ chức năng nhiệm vụ của Quân đội, tạo điều kiện cho Bộ Quốc phòng, Chính phủ chỉ đạo xây dựng lực lượng vũ trang, trong đó kế thừa chủ trương, quan điểm của Đảng về xây dựng lực lượng vũ trang, đặc biệt là tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về chức năng, nhiệm vụ của Quân đội. Theo đó, dự thảo quy định nhiệm vụ và quyền hạn của Bộ Quốc phòng là xây dựng, quản lý và chỉ huy Quân đội nhân dân trong thực hiện nhiệm vụ Quốc phòng; chỉ đạo, chỉ huy Quân đội nhân dân Việt Nam thực hiện nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, tuyên truyền chủ trương, đường lối, chính sách và pháp luật, lao động sản xuất kết hợp quốc phòng với kinh tế. Dự thảo với nội dung bổ sung như trên đã quy tụ những nội dung chủ yếu, đồng thời bảo đảm yêu cầu lý luận thực tế và tính pháp lý.
Đại biểu Nguyễn Minh Hoàng đề nghị làm rõ nội dung: Cần khẳng định sức mạnh quân sự là sự cần thiết trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam. Bởi theo đại biểu, trong trường hợp cụ thể, sức mạnh quân sự còn là động lực để đất nước phát triển, có ý nghĩa vừa bảo vệ lợi ích kinh tế, vừa tham gia làm kinh tế. "Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ, Quân đội ta có sức mạnh vô địch vì Quân đội nhân dân do Đảng xây dựng, lãnh đạo", đại biểu nêu vấn đề.
Còn đại biểu Hoàng Quốc Thưởng (Đoàn Hải Dương) cho rằng, lệnh giới nghiêm được ban bố khi tình hình an ninh, chính trị, trật tự an toàn tại một số địa phương diễn biến phức tạp, đe dọa, gây mất ổn định nghiêm trọng, có thể mất chính quyền và giới nghiêm, không kiểm soát được tình hình, các thế lực phản địch bên trong cấu kết với lực lượng thù địch bên ngoài gia tăng các hoạt động chống phá, dẫn đến bạo loạn vũ trang, nguy cơ đất nước bị xâm lược từ bên ngoài. Mặt khác, pháp luật về an ninh quốc gia chưa quy định điều này. Vì vậy, đại biểu tỉnh Hải Dương cho rằng, việc quy định giới nghiêm trong dự luật là cần thiết.
HUYỀN THẢO