Chiếc đèn dùng vỏ chai thủy tinh, được sư thầy Đàm Duyên ở chùa Nam Ngạn (Thanh Hóa) sử dụng khi đi dân công hỏa tuyến phục vụ Chiến dịch Điện Biên Phủ. Cuối năm 1953, ở Thanh Hóa, phong trào đi dân công hỏa tuyến phục vụ Chiến dịch Điện Biên Phủ phát triển mạnh. Phụ nữ cũng rất tích cực tham gia. Đặc biệt, sư thầy Đàm Duyên đã tình nguyện đi dân công hai lần, tích cực tham gia vận chuyển lương thực, quân tư trang phục vụ bộ đội.
Khi đó, mỗi người chỉ được cấp một đôi bồ, quang và đòn gánh, còn những vật dụng cá nhân khác phải tự chuẩn bị. Sư thầy đã mang theo chiếc đèn tự chế, làm từ một chiếc vỏ chai cắt bỏ phần đáy và cổ chai, có một móc để treo đèn ở đầu đón gánh. Chiếc đèn rất phù hợp với việc vận chuyển vào ban đêm của các dân công, phải vượt núi cao, suối sâu, rừng thẳm để vận chuyển lương thực ra tiền tuyến trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Các dân công còn phải tự bảo đảm ăn uống trên đường hành quân, chủ yếu là cơm nắm và cá khô được chế biến từ lúc ở nhà.
Chiếc đèn chai là một trong những vật đồng hành không thể thiếu của sư thầy trên đường vận chuyển. Khi trao chiếc đèn tặng Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, sư thầy cho biết: “Chiếc đèn là vật kỷ niệm trong những ngày tháng khó khăn, gian khổ, nhưng rất hạnh phúc của tôi. Tặng chiếc đèn kỷ vật cho bảo tàng, tôi cũng cảm thấy hơi buồn và nhớ...”.
Bài và ảnh: PHẠM THU HÀ