Để giữ vững thành quả đã tốn biết bao xương máu mới giành được, Quân ủy Trung ương chỉ thị cho Bô%3ḅ tư lê%3ḅnh chiến dịch tổ chức và sử dụng lực lượng bám trụ chiến đấu bảo vê%3ḅ vùng giải phóng, trong đó trọng tâm là Thành cổ Quảng Trị. Đây là quyết định sáng suốt, táo bạo trong điều kiê%3ḅn so sánh về quân số, vũ khí trang bị và thế trâ%3ḅn, địch hơn ta gấp nhiều lần.
Bô%3ḅ đô%3ḅi ta sau chiến thắng địch ở Thành cổ Quảng Trị năm 1972. Ảnh tư liê%3ḅu
Mô%3ḅt trong những thành công nổi bâ%3ḅt của ta trong tác chiến bảo vê%3ḅ Thành cổ (từ ngày 28-6 đến 16-9-1972) là khẩn trương tổ chức và sử dụng mô%3ḅt bô%3ḅ phâ%3ḅn lực lượng thích hợp củng cố hê%3ḅ thống công sự trâ%3ḅn địa phòng thủ vững chắc. Chấp hành mê%3ḅnh lê%3ḅnh của Quân ủy Trung ương và căn cứ vào thực tế chiến trường, Bô%3ḅ tư lê%3ḅnh chiến dịch quyết định tổ chức mô%3ḅt bô%3ḅ phâ%3ḅn lực lượng trấn giữ bảo vê%3ḅ Thành cổ, gồm: Trung đoàn 48 (Sư đoàn 320B), 2 tiểu đoàn 3 và 8 bô%3ḅ đô%3ḅi địa phương tỉnh Quảng Trị. Tiếp đó, ta tăng cường thêm Trung đoàn 95 (Sư đoàn 325), Tiểu đoàn 8, Trung đoàn 64 (Sư đoàn 320B) và Đại đô%3ḅi Công binh thuô%3ḅc Trung đoàn 229. Lực lượng ta bảo vê%3ḅ Thành cổ cũng như thị xã Quảng Trị lúc cao nhất tâ%3ḅp trung lên tới 10 tiểu đoàn bô%3ḅ binh, 3 tiểu đoàn pháo cao xạ và súng máy phòng không, 3 đại đô%3ḅi xe tăng, thiết giáp bố trí trấn giữ các khu vực tác chiến trọng yếu; đồng thời sử dụng 3 trung đoàn và mô%3ḅt tiểu đoàn pháo bố trí ở khu vực tả ngạn sông Thạch Hãn chi viện hỏa lực.
Trước tình hình chiến trường diễn ra hết sức khẩn trương, bô%3ḅ đô%3ḅi vừa nhanh chóng triển khai lực lượng ở các khu vực tác chiến Thành cổ và thị xã Quảng Trị, vừa nỗ lực củng cố, xây dựng hê%3ḅ thống công sự, trâ%3ḅn địa, hầm hào, tạo thành thế trâ%3ḅn liên hoàn có chiều sâu, có tác dụng chiến đấu ngăn chặn địch khi chúng tiến công, đồng thời làm bàn đạp tiến công địch khi thuâ%3ḅn lợi.
Để phối hợp với các đơn vị bảo vê%3ḅ Thành cổ và thị xã Quảng Trị, Bô%3ḅ tư lê%3ḅnh chiến dịch lần lượt sử dụng các Sư đoàn 308, 304, 325, 320B (thiếu) cùng nhiều đơn vị binh chủng trấn giữ trên các hướng tây, tây nam và đông, tạo thành thế trâ%3ḅn vững chắc, sẵn sàng tổ chức các đợt phản kích đánh vào bên sườn và bí mâ%3ḅt đánh phía sau lưng quân địch.
Xét trên bình diê%3ḅn tương quan lực lượng, vũ khí trang bị và thế trâ%3ḅn, địch hơn hẳn, ta chưa thể dàn thế trâ%3ḅn đánh chính diê%3ḅn với địch thì viê%3ḅc tìm ra cách đánh mới là tổ chức và sử dụng bô%3ḅ đô%3ḅi chủ lực phối hợp với LLVT địa phương tác chiến bảo vê%3ḅ Thành cổ và thị xã Quảng Trị là quyết định táo bạo, linh hoạt. Dựa vào hê%3ḅ thống công sự trâ%3ḅn địa, ta tổ chức và sử dụng lực lượng trên các hướng, các khu vực tác chiến, kiên quyết đánh chặn địch ở phía trước, vừa chủ đô%3ḅng sử dụng lực lượng thực hiê%3ḅn các trâ%3ḅn tâ%3ḅp kích, phục kích, luồn sâu đánh vào phía sau, bên sườn địch với quy mô khác nhau. Đồng thời, ta tổ chức và sử dụng lực lượng rất linh hoạt, sáng tạo trong các trâ%3ḅn đánh ban ngày và phát huy tối đa cách đánh sở trưởng ban đêm; kết hợp chặt chẽ giữa hoạt đô%3ḅng tác chiến của bô%3ḅ phâ%3ḅn lực lượng nhỏ với các hoạt đô%3ḅng tác chiến tâ%3ḅp trung của lực lượng lớn để đánh tiêu diê%3ḅt, đẩy lùi nhiều đợt tiến công “lấn dũi” của địch trên các hướng, gây cho chúng mô%3ḅt số thiê%3ḅt hại, giữ vững các khu vực trâ%3ḅn địa của ta.
Điểm nổi bâ%3ḅt nữa của bô%3ḅ đô%3ḅi ta trong chiến đấu bảo vê%3ḅ Thành cổ là tổ chức hiê%3ḅp đồng tác chiến chặt chẽ giữa các lực lượng trên các hướng, các khu vực trâ%3ḅn địa. Căn cứ vào tình hình địch và yêu cầu nhiê%3ḅm vụ tác chiến, lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị chủ đô%3ḅng tổ chức hiê%3ḅp đồng tác chiến chặt chẽ bảo vê%3ḅ Thành cổ với các sư đoàn bô%3ḅ binh, đơn vị binh chủng, nhất là các đơn vị pháo binh chiến dịch ở bên ngoài chi viê%3ḅn hỏa lực, kết hợp trong ngoài cùng đánh, tạo nên thế trâ%3ḅn đánh trả quyết liê%3ḅt các mũi tiến công của địch ở bên trong, đồng thời phân tán các phân đô%3ḅi tâ%3ḅp kích ở bên ngoài để tiêu diê%3ḅt sinh lực địch.
Như vâ%3ḅy, viê%3ḅc Bộ tư lệnh chiến dịch tổ chức và sử dụng lực lượng tác chiến linh hoạt, sáng tạo, kiên quyết bảo vê%3ḅ vùng giải phóng Quảng Trị, nhất là khu vực Thành cổ được 81 ngày đêm, khiến địch phải tăng thời gian quyết tái chiếm lên 8 lần so với thời hạn ban đầu của chúng. Mặc dù còn mô%3ḅt số hạn chế, nhưng về cơ bản ta đã đánh bại những nỗ lực cao nhất của Mỹ và chính quyền Sài Gòn trong âm mưu tái chiếm toàn tỉnh Quảng Trị, bảo vê%3ḅ Thành cổ và thị xã Quảng Trị đúng thời khắc lịch sử có ý nghĩa quyết định trong cuô%3ḅc đấu tranh chính trị, đấu tranh ngoại giao giữa ta và Mỹ, góp phần buô%3ḅc chính quyền Mỹ phải ký Hiê%3ḅp định Pa-ri (27-1-1973), mở ra bước ngoặt cho quân và dân ta tiếp tục đẩy mạnh cuô%3ḅc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước mau tới thắng lợi cuối cùng.
Đại tá, TS DƯƠNG ĐÌNH LẬP