Năm 1969, bà Ba Bay được cử làm Bí thư xã ủy kiêm Chính trị viên xã đội Hưng Mỹ đúng lúc phong trào cách mạng của xã gặp nhiều khó khăn. Thực hiện nhiệm vụ trên giao, Bí thư Ba Bay họp cấp ủy xã, bàn bạc thống nhất các biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo; phát động phong trào du kích đánh giặc, cả làng kháng chiến; đào hầm, cắm chông ở những nơi dự kiến máy bay Mỹ đổ quân cơ động vào làng; đồng thời phục kích bắn tỉa tiêu diệt những tên đi lẻ... Do không đủ vũ khí trang bị cho đội du kích nên Chính trị viên xã đội Phạm Thị Bay yêu cầu tăng cường công tác địch vận đối với số lính là người địa phương để đổi gà, cá, heo... lấy vũ khí. Nhờ vậy, chưa đầy hai tháng sau, toàn đội đã có thêm 8 khẩu cạc-bin. Khi đã có vũ khí, đội du kích triển khai phục kích, tấn công tụi lính trong đồn bảo an, truyền tin sẽ tập kích tiêu diệt toàn bộ đồn địch. Lo sợ bị tấn công, bọn lính trong đồn rút chạy hết, bỏ lại một số vũ khí, đạn và thuốc nổ. Theo đà thắng lợi, Bí thư xã ủy Ba Bay tiếp tục chỉ đạo lực lượng du kích thực hiện bức rút các đồn tiếp theo. Cứ như vậy, trong vòng hai năm, 9 trong số 11 đồn địch đóng tại Hưng Mỹ bị xóa sổ. Cũng từ đó, mỗi khi nhắc đến “thủ lĩnh du kích” Ba Bay là quân địch hoang mang, lo sợ.

leftcenterrightdel
Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Phạm Thị Bay.

Với uy tín, tài năng của mình, Phạm Thị Bay được Huyện ủy cử sang làm Bí thư xã ủy Tân Đông kiêm Chính trị viên xã đội. Mặc dù nhận công tác tại địa bàn mới nhưng Bí thư Ba Bay vẫn mạnh dạn đề xuất phương án đánh chi khu Cái Nước-vị trí nguy nhất trong hệ thống đồn bốt của địch ở Tân Đông. Khi xây dựng phương án tiến công chi khu Cái Nước, khó khăn nhất của du kích xã vẫn là thiếu vũ khí, lựu đạn để đánh địch. Thời điểm đó lại diễn ra Đại hội chi bộ, Bí thư Ba Bay đề xuất phát động trong đảng viên, du kích mỗi người tìm 10 trái lựu đạn hoặc 1 khẩu cạc-bin để diệt địch; đợi đến khi diệt xong chi khu Cái Nước mới về bế mạc đại hội, báo công với Bác.

Thực hiện sự lãnh đạo của chi bộ Đảng, du kích Tân Đông thi đua tìm kiếm, thu gom lựu đạn, vũ khí. Đến khi tạm đủ, Chính trị viên Ba Bay cùng hai đồng chí khác cải trang, điều nghiên, vẽ lại sơ đồ phòng vệ của địch. Đúng ngày 5-12-1974, Chính trị viên Phạm Thị Bay chia lực lượng thành các nhóm, ém tại những nơi tụi lính thường xuyên qua lại; kết hợp rải truyền đơn, đưa vợ con của lính vào chi khu vận động chồng buông súng về với nhân dân. 10 ngày sau, Ba Bay chỉ huy lực lượng du kích tấn công đồn địch. Bọn địch hoảng sợ rút chạy ra thị trấn. Du kích xã nhanh chóng làm chủ chi khu Cái Nước.

Bằng hiệu quả lãnh đạo phong trào, sự sáng tạo của cách đánh du kích ở vùng sông nước, bà Ba Bay lại được điều đến xã khác làm bí thư xã ủy, chính trị viên xã đội. Ở đâu bà cũng hoàn thành tốt nhiệm vụ, đóng góp lớn vào sự nghiệp giải phóng quê hương. Với những chiến công đó, năm 1978, bà Phạm Thị Bay được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân, là tấm gương sáng trong phong trào thi đua yêu nước nhiều năm liền của địa phương.

Bài và ảnh: HOÀNG THÀNH