Đồng chí Vũ Minh Xuân, nguyên Phó tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 75 (Trung đoàn 285, Sư đoàn Phòng không 363) kể: Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Quân đội ta được Liên Xô giúp và huấn luyện khí tài tên lửa phòng không SAM-2. Theo giáo trình huấn luyện thì đạn tên lửa SAM-2 chỉ được lắp ráp trên xe TCT để bảo đảm cho quả đạn được đồng trục và khi phóng đạn đạt hiệu quả cao, tránh gây hậu quả đáng tiếc trong chiến đấu. Tuy nhiên, qua thực tế huấn luyện và chiến đấu, phương pháp này bộc lộ nhiều khó khăn cho bộ đội ta. Trước hết là xe TCT có khung cứng, không tự hành được, phải lắp ráp đạn trên xe TCT xong mới dùng cần cẩu K-61 cẩu quả đạn đặt trên lưng xe TZM, rồi chở đến bãi kiểm tra tham số kỹ thuật, sau đó nạp nhiên liệu rồi mới đưa đi chiến đấu. Với trình tự này, khi máy bay Mỹ đánh phá ác liệt, cường độ sử dụng đạn tên lửa cao, chúng ta khó đáp ứng kịp thời. Hơn nữa, trong điều kiện phải bí mật, tránh bị máy bay địch đánh phá, các đơn vị lắp ráp đạn tên lửa phải ở nơi chật hẹp. Để bảo đảm tốc độ sản xuất, lắp ráp đạn tên lửa nhanh, Trung úy Dương Quảng Châu, Đội trưởng Đội Lắp ráp của Tiểu đoàn 75 lúc bấy giờ đã đề xuất sáng kiến lắp ráp đạn tên lửa ngay trên xe TZM để tiết kiệm thời gian.

Sau khi nghe đồng chí Dương Quảng Châu trình bày giải pháp mới, các đồng chí trong Ban Kỹ thuật trung đoàn và cán bộ tiểu đoàn đã thảo luận, nghiên cứu kỹ lưỡng, tổ chức làm thử. Qua thực tế lắp ráp đạn tên lửa trên xe TZM, đạn vẫn bảo đảm đồng trục và an toàn trong chiến đấu. Giải pháp sáng tạo này đã được cấp trên đồng ý, cho phép ứng dụng. Cục Kỹ thuật Quân chủng PK-KQ còn cho Tiểu đoàn 75 làm mẫu lắp ráp đạn tên lửa trên xe TZM để các tiểu đoàn kỹ thuật của quân chủng đến tham quan, rút kinh nghiệm, học tập.

Nhờ có sáng kiến lắp ráp đạn tên lửa trực tiếp trên xe TZM mà trong 12 ngày đêm Chiến dịch “Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không” tháng 12-1972, các tiểu đoàn kỹ thuật và các lực lượng tăng cường của Nhà máy A31, Cục Kỹ thuật Quân chủng PK-KQ đã tăng năng suất lắp ráp đạn tên lửa gấp 3 lần mỗi ngày, bảo đảm đủ cơ số đạn cho các tiểu đoàn hỏa lực và các trận địa tên lửa, kịp thời đánh máy bay B-52 địch, lập công xuất sắc.

HƯƠNG NGÂN