Để đánh bại âm mưu “đánh nhanh, thắng nhanh” của địch, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đề ra chủ trương “tiêu thổ kháng chiến” và tổ chức thực hiện triệt để. Bằng thế trận đã chuẩn bị sẵn, nắm được kế hoạch hành quân của địch, Tỉnh đội Tuyên Quang chủ động tổ chức các phương án tác chiến linh hoạt, sáng tạo. Chiều 13-10-1947, quân Pháp tiến công thị xã Tuyên Quang, đánh chiếm các điểm cao Nhà Thờ, núi Thổ Sơn. Trinh sát Trung đoàn 112 (Tỉnh đội Tuyên Quang) nhận định: Địch sẽ nống ra, tiến vào Yên Lĩnh (nay thuộc TP Tuyên Quang). Tỉnh đội điều động Trung đội Vệ binh cơ động gấp trong đêm bày thế trận phục kích tại ghềnh Quýt (trên đường vào Yên Lĩnh). Đúng như dự kiến của ta, sáng 14-10-1947, địch tiến quân càn quét, rơi vào trận địa phục sẵn của bộ đội ta, bị diệt gần 30 tên, buộc phải rút quân về Đền Thượng. Cũng bằng hình thức chiến thuật đó, ngày 22-10-1947, Đội tự vệ Thành Tuyên đặt địa lôi phục kích tại Km7 (đường Tuyên Quang-Hà Giang) tiêu diệt 100 tên, thu nhiều vũ khí, địch hoảng loạn bỏ chạy, lại rơi vào trận địa của Tiểu đoàn 508 phục kích tại Km5, 40 tên bị tiêu diệt.

Trên mặt trận đường thủy, phát hiện kế hoạch của địch tiến quân theo sông Lô, sông Gâm lên Chiêm Hóa, tiến vào Đài Thị, đón cánh quân nhảy dù xuống thị xã Bắc Kạn, từ ngày 15 đến 18-10-1947, Trung đoàn 112 điều chỉnh Tiểu đoàn 718 (Trung đoàn 112) từ Hà Giang về tác chiến trên địa bàn Chiêm Hóa. Bằng thế trận toàn dân đánh giặc và các hình thức chiến thuật độc đáo, thông thạo địa bàn, phối hợp chặt chẽ với các đội du kích địa phương, bộ đội ta tiêu hao, quấy rối khiến địch không đạt được mục đích kế hoạch đề ra. Những chiến thắng này khẳng định sự trưởng thành của bộ đội, du kích địa phương, chỉ huy quyết đoán, mưu trí, linh hoạt, từng bước phá vỡ kế hoạch của địch.

Vấp phải thế trận thiên la địa võng của quân và dân ta, địch lúng túng đối phó… Phát hiện quân Pháp rút khỏi Chiêm Hóa bằng cả đường thủy lẫn đường bộ, Tỉnh ủy chỉ đạo Trung đoàn 112 cắt rừng về Yên Nguyên phối hợp lập trận địa chặn địch từ chân đèo Gà tới cầu Cả; pháo binh bố trí phục kích tàu chiến địch tại hòn Lau (điểm hợp lưu giữa sông Lô và sông Gâm). Đúng như phương án đã chuẩn bị sẵn, 16 giờ ngày 4-11-1947, cánh quân bộ của Pháp lọt vào trận địa phục kích tại cầu Cả, bị diệt tại chỗ 100 tên, số còn lại chạy tắt ra bờ sông Lô, bộ đội ta bám sát truy kích, đánh thiệt hại nặng cánh quân này. Tuyến đường thủy, 3 tàu chiến địch bị pháo binh ta bắn chìm tại hòn Lau, số lính bỏ tàu chạy vào bờ vấp phải trận địa của du kích phục sẵn và cũng chung số phận.

NGUYÊN DƯƠNG (Theo Lịch sử Đảng bộ Tuyên Quang)