Truyền thông Nga ngày 9-9 cho biết, quân đội Nga tố cáo hai máy bay chiến đấu của Mỹ đã giội bom phốt pho trắng xuống một thành phố ở tỉnh Deir Ez-Zor của Syria, gây hỏa hoạn khắp nơi. Các vụ không kích được cho là nhằm vào làng Hajin, thành trì quan trọng cuối cùng của tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng trên lãnh thổ Syria. Chưa có thông tin xác nhận về con số thương vong.
Tuy nhiên, phía Mỹ đã nhanh chóng bác bỏ cáo buộc này. Người phát ngôn Lầu Năm Góc, đại tá Sean Robertson khẳng định không nhận được bất cứ báo cáo nào về việc sử dụng phốt pho trắng. Đại tá Sean Robertson cho biết, không có đơn vị nào của Mỹ trong khu vực được trang bị vũ khí chứa phốt pho dưới bất kỳ hình thức nào.
Trong khi đó, có nhiều nguồn tin trước đây từng cho biết liên quân do Mỹ dẫn đầu chống IS không ít lần sử dụng bom phốt pho tại Syria. Loại bom này có thể tạo ra các bức màn khói trắng toát và thường được sử dụng làm mồi dẫn hỏa. Bom phốt pho trắng là loại vũ khí bị liệt vào danh sách cấm sử dụng của Liên hợp quốc. Các tổ chức phi chính phủ chỉ trích việc dùng bom nằm trong danh sách cấm của Liên hợp quốc ở các khu vực dân cư vì chúng khiến nạn nhân bị cháy đến tận xương, có thể tử vong hoặc mang thương tật. Tiếp xúc với chất này khi đang cháy có thể bị bỏng nặng, rất khó phục hồi và khói cũng rất độc.
Việc sử dụng các vũ khí gây cháy tại khu vực đông dân cư bị cấm theo Nghị định thư 1980 của Công ước về cấm một số vũ khí thông thường gây sát thương quá mức (CCW). Mỹ ký công ước này năm 2009. Dù vậy, phốt pho trắng sử dụng cho tạo khói và phát tín hiệu không bị cấm theo công ước. Dựa vào “lỗ hổng” này, một số quốc gia, bao gồm Mỹ vẫn giữ bom phốt pho trắng trong kho vũ khí của mình.
Cáo buộc Mỹ tấn công Syria bằng bom phốt pho được Nga đưa ra trong bối cảnh Nga và Mỹ đang căng thẳng nghiêm trọng liên quan đến vấn đề tấn công bằng vũ khí hóa học ở Syria. Bộ Quốc phòng Nga liên tục cảnh báo về một màn kịch tấn công hóa học được các nhóm phiến quân do Mỹ hậu thuẫn ở Idlib chuẩn bị, nhằm tạo cớ cho Mỹ một lần nữa không kích quân đội chính phủ Syria. Bộ Quốc phòng Nga cho rằng, lãnh đạo của nhóm khủng bố Tahrir al-Sham có liên hệ với tổ chức khủng bố al-Nusra đang lên kế hoạch sử dụng vũ khí hóa học trong các cuộc tấn công nhằm vào dân thường tại tỉnh Idlib của Syria.
Cũng liên quan tới vấn đề vũ khí hóa học được sử dụng ở Syria, Báo Bild của Đức ngày 9-9 cho biết, Bộ Quốc phòng nước này đang cân nhắc khả năng tham gia các cuộc không kích do Mỹ, Anh và Pháp tiến hành nhằm vào lực lượng quân đội chính phủ Syria nếu đúng là Damascus thực hiện các cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học. Trước đó, cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Florence Parly cũng khẳng định nếu các cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học được tiến hành tại Syria, Pháp sẵn sàng có những động thái đáp trả thích đáng.
Các tin tức trên xuất hiện trong bối cảnh có nhiều tin cho biết Syria được sự hậu thuẫn của Nga sẽ tiến hành cuộc tổng tấn công vào Idlib, nơi được cho là sào huyệt cuối cùng của các phe phái đối lập và khủng bố ở nước này. Khoảng 60% diện tích của Idlib hiện do nhóm Tahrir al-Sham kiểm soát, trong khi phần còn lại do các phe nhóm đối lập chiếm giữ. Tổng thống Syria Bashar al-Assad từng khẳng định ưu tiên của quân đội Syria là giải phóng toàn bộ Idlib.
Những thông tin trên về Idlib càng làm trầm trọng hơn mối quan hệ giữa Nga và Mỹ. Tổng thống Mỹ Donald Trump đã kêu gọi Nga và Syria không tấn công vào thành trì cuối cùng của phiến quân Syria, khẳng định đó là một sai lầm nhân đạo nghiêm trọng, có thể cướp đi sinh mạng của hàng trăm nghìn người.
XUÂN PHONG