Patriot lại tiếp tục thất bại tại Saudi Arabia?

Hoàn toàn trái ngược lại với những thông tin được công bố với truyền thông, các tổ hợp PAC-3 đã không ngăn chặn được các đợt tấn công bằng tên lửa đạn đạo Burqan-2 (biến thể của tên lửa Scud) do lực lượng Houthis và Vệ binh cộng hòa Yemen tấn công sân bay quốc tế tại Thủ đô  Al-Riyadh, Saudi Arabia mới đây.

Những vụ nổ lớn chỉ có thể do đầu đạn tên lửa chạm mục tiêu và các mảnh vỡ tại hiện trường cho thấy PAC-3 không ngăn chặn được đầu đạn như thiết kế, mà chỉ đánh trúng phần động cơ tên lửa đẩy rơi tự do của Burqan-2.

Đánh giá về sự kiện này, chuyên gia quân sự Jeffrey Lewis thuộc Viện nghiên cứu các vấn đề quốc tế Middlebury, tuyên bố, Washington đã qua mặt truyền thông để phóng đại hiệu quả của tổ hợp PAC-3. Người Mỹ nên lo lắng vì hiệu quả đáng thất vọng của các tổ hợp phòng thủ tên lửa Washington, Lầu Năm góc đang hao tiền, tốn của phát triển.

Sự thật được phơi bày

Nghi ngờ về hiệu quả đánh chặn của tổ hợp PAC-3 tại Saudi Arabia đã được giới chuyên gia quốc tế đặt nghi vấn khi thông tin về mục tiêu tên lửa Burqan-2 nhắm tới và các mảnh vỡ tên lửa rơi tại hiện trường không giống như kịch bản của một cuộc đánh chặn thành công.

Khoảng cách bay của tên lửa Burqan-2 tới mục tiêu từ  Yemen

Tên lửa Burqan-2 và các mảnh vỡ tại hiện trường.

Căn cứ vào vị trí đầu đạn và các mảnh vỡ của tên lửa tên lửa Burqan-2 tại Thủ đô Al-Riyadh, các chuyên gia đã dựng lại quỹ đạo bay của tên lửa và nhận thấy nhiều điểm bất thường. Thậm chí, quỹ đạo bay của tên lửa Burqan-2 được dựng lại đã chỉ ra tên lửa đánh chặn thuộc tổ hợp PAC-3 không hề đánh trúng, thậm chỉ còn đánh trượt mục tiêu.

Trong vụ việc, Saudi Arabia tuyên bố đã ngăn chặn thành công ít nhất 2 tên lửa Burqan-2 phóng từ Yemen, nhưng điều kỳ lạ là trong phần mảnh vỡ tên lửa thu hồi tại hiện trường không hề thấy phần đầu đạn bị đánh chặn. Theo nguyên tắc ngăn chặn Kenetic (xuyên phá động năng), phần đầu đạn sẽ bị xé thành nhiều phần, nhưng chắc chắn phải xuất hiện tại hiện trường. Đây là dấu hiệu quan trọng cho thấy, tên lửa Burqan-2 thực tế đã xuyên thủng hệ thống phòng thủ tên lửa của Saudi Arabia và rơi trúng mục tiêu đã định.

Xét về thiết kế, tên lửa Burqan-2 có thiết kế tương tự như tên lửa đạn đạo tầm trung Scud với hai phần tách biệt. Phần động cơ tên lửa có nhiệm vụ đưa đầu đạn lên độ cao cần thiết, sau đó phần đầu đạn sẽ tách khỏi tên lửa đẩy và sử dụng trọng lực để lao tới mục tiêu. Sau khi phân tách, phần thân tên lửa đẩy sẽ rơi tự do. Theo đúng nguyên tắc đánh chặn, tên lửa của PAC-3 sẽ phải tấn công phần đầu đạn, nhưng tại Saudi Arabia, nhiều khả năng đạn tên lửa PAC-3 lại nhằm vào phần động cơ tên lửa có kích thước và tín hiệu nhiệt rõ ràng hơn đầu đạn trên không trung.

Điều này giúp giải thích việc sau vụ tấn công, Quân đội Saudi Arabia đã phát hiện ra phần động cơ tên lửa Burqan-2 bị biến dạng. Thậm chí, giới chuyên gia quân sự còn đánh giá, PAC-3 thậm chí còn đánh trượt của phần động cơ rơi tự do của tên lửa Burqan-2, phần động cơ của tên lửa bị xé vụn là do trọng lực khi rơi từ độ cao lớn.

Vụ nổ lớn xảy ra tại sân bay quốc tế ở  Al-Riyadh.

Quỹ đạo pha tiếp cận mục tiêu của tên lửa Burqan-2 và vị trí đánh chặn của tổ hợp PAC-3 được các chuyên gia dựng lại.

Ngoài ra, các vụ nổ lớn do người dân địa phương ghi nhận tại sân bay quốc tế tại Thủ đô Al-Riyadh đã chứng minh cho việc tên lửa Burqan-2 đã đánh trúng mục tiêu và PAC-3 đã không hoàn thành nhiệm vụ. Trong nhiều đoạn clip đăng tải trên mạng xã hội sau vụ tấn công, nhiều nhân chứng xác nhận xảy ra một vụ nổ lớn trong sân bay.

Một điểm đáng chú ý là từ vị trí Saudi Arabia tuyên bố đánh chặn thành công tên lửa Burqan-2 đến sân bay vào khoảng 20km. Nếu đánh chặn thành công, tại sao mảnh vỡ tên lửa Burqan-2 lại được phát hiện tại sân bay. Cùng với đó, Xét về quy mô của vụ nổ và quỹ đạo rơi của đầu đạn tại sân bay thì hoàn toàn trùng khớp với tên lửa Burqan-2.

Từ những hình ảnh tại hiện trường, chuyên gia tên lửa Laura Grego đánh giá, Saudi Arabia đã phóng ít nhất 5 tên lửa đánh chặn PAC-3, nhưng đều trượt mục tiêu.

“Bạn phóng 5 đạn tên lửa đánh chặn và chúng điều trượt mục tiêu? Điều đó thật sự gây sốc vì từ trước tới nay PAC-3 luôn được cho là tổ hợp tên lửa đánh chặn hiệu quả”, chuyên gia L. Grego cho biết.

Tổ hợp PAC-3 phóng tên lửa đánh chặn khi vụ tấn công diễn ra tại Saudi Arabia.

Đánh chặn tên lửa có dễ dàng?

Trong lĩnh vực phòng thủ tên lửa, tùy vào tầm bắn của tên lửa tấn công có thể phân ra nhiều phương thức đánh chặn khác nhau căn cứ vào pha phóng đạn, ngăn chặn đạn tên lửa trong hay ngoài bầu khí quyển. Trong trường hợp vụ tấn công ở Saudi Arabia, tổ hợp PAC-3 dùng phương thức đánh chặn căn cứ vào pha phóng đạn (ở pha cuối hành trình đạn đạo của tên lửa đối phương).

Để đánh chặn tên lửa đối phương, ngay khi phát hiện tín hiệu ra-đa và ảnh nhiệt của tên lửa nghi vấn, hệ thống cảnh giới của PAC-3 sẽ cố gắng bám bắt mục tiêu; tính toán đạn đạo, điểm rơi của tên lửa và lên phương án đánh chặn. Ở kịch bản thuận lợi nhất, khi đầu đạn tên lửa trong pha cuối tiếp cận mục tiêu, PAC-3 sẽ phóng tên lửa đánh chặn tiêu diệt mục tiêu bằng đầu đạn tự dẫn kenetic ở khoảng cách 20-35km.

Tổ hợp tên lửa đánh chặn Patriot PAC-3.

Tuy nhiên, thực tế không hề dễ dàng như vậy! Việc theo dõi đạn tên lửa bay với tốc độ siêu thanh có thể đạt tới 3km/giây trong thời gian cực ngắn không hề dễ dàng. Đầu đạn đối phương có thể mất dấu bất kỳ lúc nào vì hiệu ứng plamas, mất tín hiệu nhiệt, chưa kể tới việc để ngăn chặn mục tiêu có tiết diện nhỏ như đầu đạn tên lửa, nên bất kỳ sự thiếu chính xác nào của các phương tiện đánh chặn đều dẫn tới thất bại.

Đối với tổ hợp tên lửa Patriot, điều này từng có tiền lệ xấu. Trong chiến tranh vùng Vịnh lần 1, các tổ hợp Patriot của liên quân từng mất dấu tên lửa Scud của Iraq phóng tới Israel vì đầu đạn tên lửa nguội đi quá nhanh, hệ thống giám sát mất tín hiệu ảnh nhiệt của tên lửa và để lọt mục tiêu. Một vụ việc nổi tiếng nữa là tại căn cứ Dharan (Saudi Arabia) ngày 25-2-1991, mặc dù theo dõi được mục tiêu, nhưng do trục trặc của hệ thống đồng hồ trên đạn tên lửa, tổ hợp Patriot đã đánh trượt mục tiêu tới 600m. Hậu quả của vụ tấn công làm 28 binh sĩ Mỹ thiệt mạng.

TUẤN SƠN