Tập lái… dưới đất để bay an toàn
Một ban bay ngày đã hoàn thành trong những ngày thời tiết “đỏng đảnh” của tháng Ba, khi mưa xuân cứ sập sùi, đáy mây thấp, tầm nhìn hạn chế. Thời gian từ khi bay chuyển sân về đơn vị đến nay chưa dài, song Trung đoàn Không quân 927 đã tổ chức được nhiều ban bay an toàn, chất lượng. Riêng ban bay ngày hôm qua, đơn vị hoàn thành 100% kế hoạch.
Nhân viên kỹ thuật hàng không Trung đoàn Không quân 927 chuẩn bị máy bay phục vụ bay huấn luyện. Ảnh: Hoàng Hà.
Sáng nay, đơn vị chuẩn bị cho ban bay đêm. Trung tá, phi công cấp 1 Nguyễn Thế Huỳnh, Trung đoàn trưởng Trung đoàn Không quân 927 cho biết: Tuy hoạt động tại sân bay cũ, nhưng giờ đây là trên những chiếc SU-30MK2. Đặc điểm đó luôn nhắc nhở chúng tôi phải kết hợp chặt chẽ giữa tổ chức học tập lý thuyết nghiêm túc với chấp hành triệt để phương châm, quy tắc, điều lệ, giáo trình quy định trong huấn luyện bay. Trung đoàn đã triển khai đồng bộ, toàn diện các biện pháp nhằm bảo đảm tiến độ, chất lượng bay, đồng thời duy trì an toàn bay vững chắc.
Bay trên máy bay mới và hiện đại, một trong những yêu cầu quan trọng đối với các phi công Trung đoàn Không quân 927 là phải khai thác khối lượng trang thiết bị “khổng lồ”, đặc biệt là trang thiết bị buồng lái. Là máy bay chiến đấu thế hệ 4 nên SU-30MK2 được điện tử hóa nhiều trang thiết bị trong buồng lái. Hướng dẫn sử dụng thiết bị; lời cảnh báo hỏng hóc, bất trắc; cách xử lý các bất trắc đó... đều thể hiện bằng tiếng Nga. Vì thế chỉ khi nào có được những kiến thức cơ bản về tiếng Nga thì phi công mới có thể khai thác và làm chủ được máy bay. Để tìm lời giải cho "bài toán ngoại ngữ", Trung đoàn Không quân 927 đã được cấp trên tạo điều kiện tổ chức các lớp học tiếng Nga cho phi công, nhân viên kỹ thuật hàng không (KTHK), do giáo viên các trường đại học lên lớp; đồng thời huy động nội lực bằng cách phân công các phi công, kỹ sư, nhân viên kỹ thuật lên lớp tiếng Nga chuyên ngành. Nhờ vậy, trình độ ngoại ngữ của đội ngũ phi công và nhân viên KTHK ngày càng được củng cố; khả năng khai thác trang thiết bị cũng hiệu quả hơn, làm cơ sở cho việc huấn luyện bay đạt kết quả vững chắc.
SU-30MK2 là loại máy bay 2 chỗ ngồi, 2 động cơ, có tính năng kỹ, chiến thuật vượt trội. Ảnh: Hoàng Hà.
Sau khi thể hiện sơ đồ các bài bay đêm trên sổ chuẩn bị bay, các phi công tham gia ban bay đêm tiến hành biểu diễn mặt đất trên sân tập- nơi thể hiện lược đồ bay các không vực, đường dài… Chia sẻ của những phi công tham gia chuẩn bị bay làm chúng tôi “vỡ” ra nhiều điều về sự “dụng công” trong hoạt động huấn luyện bay. Để thực hành bay an toàn, hiệu quả, trong giai đoạn chuẩn bị bay, ngoài thể hiện từng bài bay trên sổ, phi công còn phải hệ thống hóa trình tự khẩu lệnh, động tác kỹ thuật lái trong chuyến bay mình sẽ thực hiện thông qua biểu diễn mặt đất, tiếp đó là luyện tập buồng lái và bay buồng tập. Nói cách khác, phi công phải tập lái máy bay ngay... từ mặt đất, trước khi điều khiển máy bay lên trên không. Thêm nữa, phi công còn phải làm tốt công tác luyện tập hiệp đồng buồng trước, buồng sau và hiệp đồng với kíp chỉ huy bay.
Còn theo Trung tá, phi công cấp 2 Nguyễn Việt Phương, Chính ủy Trung đoàn Không quân 927, một trong những biện pháp được đơn vị áp dụng trong huấn luyện bay là luôn bố trí các phi công giàu kinh nghiệm bay kèm phi công trẻ. Việc giảng bình, đánh giá chất lượng bay luôn được tiến hành nghiêm túc sau mỗi chuyến bay, ban bay, tuần bay, làm cơ sở để lập kế hoạch tiếp theo phù hợp với trình độ, tiến độ bay của phi công. Thực tế cho thấy biện pháp này đã phát huy hiệu quả, từng bước nâng cao chất lượng bay cho từng phi công một cách vững chắc.
Trước khi kết thúc giai đoạn chuẩn bị bay, chỉ huy bay đêm Nguyễn Thế Huỳnh nắm lại công tác chuẩn bị bay của phi công, tổ chức chỉ huy và các ngành bảo đảm. Tình hình tư tưởng của phi công ổn định, sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ; ngành Tham mưu đã làm tốt công tác hiệp đồng với các cơ quan, đơn vị có liên quan; ngành Quân huấn hoàn tất công tác báo cáo kế hoạch bay lên sư đoàn; ngành Dẫn đường đã chuẩn bị tốt các phương án dẫn dắt máy bay, đồng thời báo cáo chi tiết hoạt động bắn của pháo phòng không tại trường bắn TB1 làm cơ sở để chỉ huy bay xác định độ cao bay trên khu vực này; ngành Khí tượng cho biết tình hình thời tiết thực tế và xu hướng diễn biến trong ngày; các ngành hậu cần, kỹ thuật, thông tin-ra đa- ánh sáng bảo đảm tốt máy bay, xe máy, nhiên liệu, phương tiện kỹ thuật phục vụ bay… Như vậy, mọi mặt đều đã bảo đảm tốt, ban bay đêm sẽ được triển khai khi điều kiện khí tượng cho phép…
Chiếc SU-30MK2 trở về sân đỗ sau chuyến bay trinh sát khí tượng. Ảnh: Hoàng Hà.
Nhịp nhàng "vũ điệu" đường băng
Đường từ khu làm việc của Trung đoàn không quân 927 ra sân bay nay đã khang trang hơn nhiều so với cách đây vài năm. Cây trồng thêm bên hai bên đường vốn đã xanh lá nay lại mơn mởn chồi xuân. Xưởng bảo dưỡng kỹ thuật cũng đã được xây ở vị trí mới, khang trang, đầy đủ các trang thiết bị hiện đại, đồng bộ, phục vụ cho việc "chăm sóc" chiến đấu cơ hiện đại. Đường băng, đường lăn, sân đỗ đã được khoác "áo mới" rộng, dài, sạch đẹp. Gần nơi vốn là khu vòm để máy bay trực chiến ngày nào, nay vẫn còn mấy chiếc chiếc "én bạc" Mig-21 đang nằm "thảnh thơi". Những chiếc máy bay màu bạc ấy lại nhắc nhớ chiến công oai hùng của các phi công Lam Sơn trong những ngày bảo vệ bầu trời miền Bắc, chống chiến tranh phá hoại của đế quốc xâm lược. Nay, khi Mig-21 đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình thì trọng trách bảo vệ bầu trời lại được đặt lên đôi cánh những chiếc SU-30MK2 hiện đại, oai hùng, đang sừng sững đậu trong khoang chứa máy bay nằm bên sân đỗ.
Cuối chiều, tiếng kẻng báo triển khai bay vang lên rộn rã, thợ máy, rồi tiếp đến là phi công, sĩ quan và nhân viên khối cơ quan lần lượt cơ động ra sân bay. Phía đường băng, thỉnh thoảng lại vang lên tiếng pháo hiệu đì đoàng. Trung tá QNCN Trịnh Văn Hoạt, Trợ lý thể thao Ban Quân huấn đang bắn pháo hiệu xua đuổi chim đang hoạt động quanh khu vực sân bay, bảo đảm an toàn cho những chuyến bay sắp tới. Tại các đài trạm, nhân viên ngành thông tin- đa ra- ánh sáng và các trang thiết bị cũng đã sẵn sàng bảo đảm cho việc quản lý, dẫn dắt máy bay.
Một chuyến bay đêm của Trung đoàn Không quân 927. Ảnh: Hoàng Hà.
Ngoài đường băng, các kỹ sư và nhân viên ngành KTHK đang thận trọng, tỉ mỉ làm công tác chuẩn bị máy bay trước ban bay. Trong khi đó, các phương tiện xe máy của ngành hậu cần tiến hành tra nạp dầu, khí cho các máy bay sẽ tham gia ban bay đêm.
Thiếu tá QNCN Phạm Văn Thịnh, Tổ trưởng chuyên ngành máy bay động cơ, Đội 2, Tiểu đoàn bảo đảm KTHK (Trung đoàn Không quân 927) chia sẻ: Bay ngày vốn đã đòi hỏi sự thận trọng và tập trung, bay đêm lại đòi hỏi cao hơn nữa, bởi ánh sáng hạn chế hơn ban ngày rất nhiều. Với quyết tâm bảo đảm máy bay có chất lượng tốt nhất ngay từ mặt đất, ngành KTHK không chỉ kiểm tra kỹ, chuẩn bị chu đáo mà còn phải phán đoán những hỏng hóc có thể phát sinh để ngăn chặn kịp thời, kiên quyết không để máy bay hỏng hóc trên không. Chuẩn bị trước ngày bay, rồi tiếp đến là chuẩn bị trước ban bay, và công tác chuẩn bị của ngành KTHK còn được tiến hành trước mỗi chuyến bay, với việc kiểm tra đủ số lượng, chất lượng các loại dầu, khí nạp cho máy bay theo từng bài bay cụ thể; đặt tham số ban đầu, thông điện, kiểm tra các hệ thống trên máy bay, bảo đảm ở tình trạng tốt nhất; tiếp đó là giúp phi công tiếp thu buồng lái.
Chiều dần chạng vạng. Chiếc SU-30MK2 bay trinh sát khí tượng tăng lực rền vang, luồng lửa sáng chói phụt ra từ 2 miệng động cơ. Chiếc máy bay lao như tên bắn trên đường băng rồi rời đất vút lên bầu trời mờ sương với góc lên rất lớn. Sau chuyến bay trinh sát khí tượng, chỉ huy bay xác định thời tiết thực tế cho phép đơn vị bay theo kế hoạch 2: Bay vòng kín rộng.Bóng tối loang dần trên sân bay. Hoạt động bay chính thức bắt đầu, từng chiếc SU-30MK2 vun vút lao vào màn đêm sâu thẳm. Bài tập hạ cánh giả định là một phần trong mỗi chuyến bay đêm, với máy bay thả càng tiếp cận đường băng ở độ cao thấp, rồi sau đó tiếp tục tăng vòng quay và vút bay lên. Đó là kỹ thuật lái thể hiện trình độ cao và bản lĩnh vững vàng, được các phi công bay đêm của "chín hai bảy" thực hiện vô cùng thuần thục.
Chuẩn bị máy bay giữa các chuyến bay đêm. Ảnh: Hoàng Hà.
Khi mỗi chiếc máy bay vừa hạ cánh, lăn về sân đỗ, những người lính thợ KTHK lại nhanh chóng tiếp thu máy bay, nắm phản ảnh về tình trạng máy bay từ phi công để hiệu chỉnh kịp thời nếu có sai lệch, bảo đảm máy bay đủ điều kiện tham gia chuyến bay tiếp sau. Lại là công đoạn nạp dầu, khí; bàn giao máy bay cho phi công; hướng dẫn phi công lăn ra đường băng thực hiện chuyến bay kế tiếp...
Màn đêm ngày càng đậm hơn. Dọc đường băng, rồi cả đường lăn nằm song song kế bên, ánh sáng từ những bóng đèn trắng, xanh, nhỏ như nắm tay hun hút chạy thành hàng dài từ đầu Tây về đầu Đông sân bay. Những dải sáng ấy sẽ giúp phi công phát hiện sân bay từ trên không. Đường băng đang yên ả lại bắt đầu ầm ì tiếng động cơ máy bay đang trên đường xuống hạ cánh. 3 chiếc xe đèn chiếu ở đầy Tây rực sáng với 3 đèn chiếu công suất lớn. Ánh sáng rực rỡ rọi dọc đường băng, soi đường cho chiếc SU-30MK2 bay chuyến cuối vào hạ cánh. Tiếng gió phần phật dội vào đêm, dấu hiệu cho thấy dù đuôi đã thả, giúp máy bay nhanh chóng giảm tốc độ. Phía sân đỗ, những người lính thợ đang hướng dẫn phi công điều khiển "hổ mang chúa" tiến vào khu nhà để máy bay. Ban bay đêm đã thành công tốt đẹp.
Trên đường từ sân bay trở về khu nhà ở phi công, Trung tá Nguyễn Thế Huỳnh cho biết: Trong thời gian tới, Trung đoàn Không quân 927 sẽ tiếp tục triển khai đồng bộ các biện pháp và tận dụng triệt để điều kiện thời tiết có lợi để tổ chức huấn luyện bay đảm bảo đúng tiến độ và kế hoạch năm, trong đó chú trọng các nội dung bay kỹ thuật phức tạp, ứng dụng chiến đấu ban ngày và ban đêm, làm cơ sở thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ, đặc biệt là nhiệm vụ trực ban sẵn sàng chiến đấu.
Ghi chép của PHẠM HOÀNG HÀ