Sạt lở nghiêm trọng
Đến thôn Xuân Phong, xã Vĩnh Phương, đứng trên cầu Vĩnh Phương, chúng tôi thấy hàng chục mét bờ kè đang bị sụt lún xuống lòng sông. Lại gần mới thấy được mức độ hư hỏng nặng của bờ kè, những khối bê tông bong tróc chỉ cần một tác động không quá mạnh cũng có thể bung ra bất cứ lúc nào. Ông Nguyễn Khánh, 57 tuổi, ở thôn Xuân Phong, kể: Từ 5 năm nay, cứ sau mỗi mùa mưa lũ, sông Cái lại "lấn" vào đất làng ven sông thêm 1-4m. Khu vực bị sạt lở nặng nhất sâu vào gần 15m, diện tích đất bị mất lên đến hàng nghìn mét vuông.
Sông Cái đã “nuốt” trọn mảnh vườn rộng 500m2 và tiến sát ngôi nhà của anh Phạm Đình Trường ở thôn Xuân Lạc 2, xã Vĩnh Ngọc, TP Nha Trang.
Trao đổi với chúng tôi, bà Nguyễn Thị Tuyết, Chủ tịch UBND xã Vĩnh Phương, xác nhâ%3ḅn: “Mưa lũ cuối năm 2016 đã khiến bờ sông Cái, đoạn chảy qua thôn Xuân Phong bị sạt lở nghiêm trọng. Trong đó, đoạn bờ kè rọ đá được đưa vào sử dụng tháng 5-2015, dài hơn 174m bị sạt lở 60m, sụt lún xuống thấp hơn bờ đất 1-1,2m; tiếp giáp với đoạn bờ kè rọ đá này cũng có một điểm sạt lở dài khoảng 300m, khiến người dân địa phương lo lắng”.
Theo ghi nhận của chúng tôi, dọc bờ sông Cái có hàng nghìn mét đất đang bị sụt lún. Từng dãy bờ rào, rặng tre của người dân bị đổ xuống sông, nửa nằm dưới nước, nửa chỏng chơ trên bờ… Đáng chú ý, tình trạng sạt lở xã Vĩnh Thạnh đã gây ảnh hưởng đến 150 căn nhà với 600 người dân. Tại các xã: Vĩnh Trung, Vĩnh Phương, Vĩnh Ngọc, các điểm sạt lở ảnh hưởng đến hơn 250 căn nhà với 1.000 người dân.
Cần triển khai sớm và đồng bộ kè giữ đất
Ông Lê Văn Mỹ, Chủ tịch UBND xã Vĩnh Ngọc, cho biết: Mùa mưa lũ năm 2016, trên địa bàn xuất hiện 3 điểm sạt lở dọc bờ sông Cái rất nghiêm trọng, với tổng chiều dài hơn 500m. Cuối năm 2016, địa phương đã đề xuất hỗ trợ khắc phục và được UBND thành phố phê duyệt kinh phí để xây dựng kè. Hiện tại, chúng tôi đang gấp rút tiến hành lập hồ sơ thiết kế các công trình để triển khai xây dựng, sớm hoàn thành trước mùa mưa năm nay. Trong đó ưu tiên xây dựng kè sông dọc thôn Ngọc Hội 2 trước, vì đây là điểm cần khắc phục khẩn cấp, hiện tại có 3 nhà dân đang đứng trước nguy cơ bị sập xuống sông. Được biết, trước tình trạng nêu trên, UBND tỉnh Khánh Hòa đã có tờ trình đề nghị Trung ương hỗ trợ 250 tỷ đồng để xây dựng bờ kè tại các địa phương bị sạt lở.
Để làm giảm tình trạng sạt lở đất ven sông Cái, ông Nguyễn Thái Như Trị, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi, Chánh Văn phòng Ban chỉ huy Phòng, chống thiên tai và tìm kiếm, cứu nạn tỉnh Khánh Hòa, nêu vấn đề: “Giải pháp lâu dài là khẩn trương xây dựng bờ kè và xây dựng đồng bộ, chứ không phải một vài đoạn như hiện nay. Tuy nhiên, nhiều địa phương do thiếu kinh phí nên không thể tiến hành làm kè hoặc chỉ xây từng đoạn một chứ không hoàn chỉnh. Trước mắt, các địa phương có điểm sạt lở cần kiểm tra, cắm mốc cảnh báo để người dân biết, không được xây dựng các công trình ven sông”. Theo ông Trị, nguyên nhân khiến bờ sông Cái bị sạt lở là do nạn khai thác cát trái phép kéo dài nhưng không được giải quyết dứt điểm, khiến tình trạng sạt lở hai bên bờ ngày càng trầm trọng. Vì vậy, các địa phương phải quyết liệt ngăn chặn tình trạng khai thác cát trái phép để không làm sạt lở trở nên nghiêm trọng hơn.
Có thể nói, tình trạng sạt lở hai bên bờ sông Cái khiến người dân sống ở vùng hạ lưu đang phải đối mặt với nguy cơ mất đất, mất nhà. Trong khi các dự án phòng, chống xói lở vẫn còn... chờ vốn. Theo chúng tôi, các địa phương thuộc TP Nha Trang và huyện Diên Khánh bị ảnh hưởng trực tiếp do sạt lở bờ sông cần huy động mọi nguồn lực, tập trung kinh phí khắc phục ngay những vị trí bị sạt lở nghiêm trọng nhằm ổn định đời sống, sinh hoạt và sản xuất của người dân. Đồng thời đôn đốc, kiểm tra, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án, phương án bảo đảm hoàn thành trong thời gian sớm nhất.
Bài và ảnh: LA DUY