Vốn là người lính trưởng thành, kinh qua các chức vụ từ trung đội trở lên, lại là cán bộ chỉ huy từng sử dụng được cả xe thiết giáp nên khi thăm Sư đoàn Xe tăng 1011, Thượng tướng Phan Văn Giang còn trao đổi, hỏi thêm bạn các kỹ thuật chuyên ngành sâu. Đây là sư đoàn chủ lực của quân đội Cuba, ra đời sớm và tham gia nhiều trận chiến lịch sử, tháng 4-1965 trở thành sư đoàn “Quả đấm thép" của Bộ Các lực lượng vũ trang cách mạng Cuba. Sư đoàn này của bạn không chỉ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc mà còn có bề dày kinh nghiệm chiến đấu trên các mặt trận quốc tế, như giúp đỡ nước bạn Algérie, Angola, Syria, Ethiopia, Nicaragua. Năm 1969, Đảng, Nhà nước, Chính phủ Cuba trao danh hiệu “Đơn vị Vĩ đại”, phần thưởng cao quý cho sư đoàn. Truyền thống ấy được cán bộ, chiến sĩ các thế hệ nối tiếp nhau xây dựng, vun đắp.
Chiến sĩ Lữ đoàn Đặc công của quân đội Cuba tập luyện.
Tham quan cơ sở vật chất, nơi ăn, ở, thao trường, tận mắt chứng kiến cán bộ, chiến sĩ của Sư đoàn 1011 và Lữ đoàn Đặc công của bạn thực hành huấn luyện, các thành viên Đoàn đại biểu quân sự cấp cao Việt Nam bày tỏ lời khen ngợi và đánh giá cao khả năng làm chủ kỹ thuật, chiến thuật của bạn. Bạn đầu tư tốt cho các hoạt động huấn luyện thể lực kết hợp với thể thao giải trí. Nhà rèn luyện tổng hợp của Lữ đoàn Đặc công rộng hàng nghìn mét vuông. Tầng một có đủ bãi xà đơn, xà kép, thiết bị kéo cơ, sân bóng rổ, bóng đá mi ni, khu tập đấm bốc. Tầng hai là phòng máy tập đa năng, khá hiện đại với nhiều chủng loại như xích đu quay tốc, các máy chạy, lồng xoáy, máy chạy bộ... Trên bãi tập tổng hợp của Lữ đoàn Đặc công được thiết kế phong phú, đủ các mục tiêu giả định. Cấp độ huấn luyện cũng giống như ở Việt Nam, bộ đội được rèn luyện từ dễ đến khó và mục tiêu, quyết tâm cao nhất là khả năng sẵn sàng chiến đấu cao. Ấn tượng với chúng tôi là thể lực của bạn rất tốt, khả năng sức bền đáng nể trọng. Phân đội đặc công đột kích nhanh, mang trang phục gọn nhẹ, tùy điều kiện địa hình, người thì hóa trang thành màu xanh lẫn trong cây cỏ, người thì đen ngòm giấu mình trong ống nước, đôi mắt cũng đen đến độ... tôi không nhìn thấy mắt của bạn ở chỗ nào, bất ngờ “độn thổ” tiếp cận, tiến công các mục tiêu mau lẹ. Lực lượng này có trình độ nhảy dù thành thục và sẵn sàng cơ động cao. Trong các nội dung huấn luyện trên thao trường mà chúng tôi được chứng kiến, bạn rất chú trọng thiết kế tiếng nổ, khói lửa và sử dụng đạn huấn luyện có tiếng nổ, vì thế khá sát với điều kiện tác chiến. Theo đồng chí Tổng Tham mưu trưởng Alvaro Lopez Miera, đây là điều kiện để mỗi người lính làm quen với chiến trường, rèn luyện tâm thế, bản lĩnh, khi xung trận sẽ không bỡ ngỡ để có thể giành chiến thắng.
Một điều nữa, quân đội Cuba luôn chú trọng, làm tốt chế độ giáo dục gắn với xây dựng nền nếp chính quy. Quân nhân được trang bị giường đệm, tủ cá nhân... sắp đặt rất ngăn nắp, gọn gàng, đặc biệt rất sạch sẽ. Tôi để ý, nhận thấy và chia sẻ với Thiếu tướng Nguyễn Văn Nghĩa, Phó tư lệnh, Tham mưu trưởng Quân khu 2 và Thiếu tướng Nguyễn Mạnh Hùng, Cục trưởng Cục Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Quốc phòng, các anh rất đồng tình. Hầu như doanh trại của bạn, dù nhà ở cấp đại đội, tiểu đoàn hay tại phòng học, giảng đường, kể cả khu kỹ thuật, tuyệt nhiên không có các vết bẩn xuất hiện trên tường. Đây đúng là phong cách của người Cuba vì các ngôi nhà ở thủ đô hay vùng quê mà tôi được nhìn thấy, dù màu vôi, màu sơn có cũ nhưng... cũ rất đều. Tuyệt nhiên trên tường rào, tường nhà, cột điện, nhà chờ xe buýt... không hề có một dòng chữ, một số điện thoại, ký tự nào khác thường bôi bẩn lên tường. Tôi hỏi Thượng tá Vũ Thế Trung, Tùy viên Quốc phòng Việt Nam tại Cuba, anh bảo, đó là do ý thức của người dân tạo nên. Người dân Cuba tuyệt đối tuân thủ những quy định chung của nhà nước. Thật là một điều tuyệt vời, đáng khâm phục. Những người lính-chiến sĩ cách mạng Cuba lại càng gương mẫu, đi đầu trong việc chấp hành các quy định của đảng, nhà nước.
Những ngày chúng tôi ở Cuba cũng là thời điểm nước bạn phải đương đầu với cơn bão Irma, cơn bão mạnh nhất đổ bộ vào quốc đảo kể từ năm 1932. Bão Irma có sức gió trung bình 250 km/giờ, được Cơ quan dự báo bão của Hoa Kỳ đánh giá ở mức 5, mức cao nhất. Cơn bão này gây thiệt hại nặng nề cho các khu vực thuộc vùng Caribe. Buổi chiều trước bão, cây cối xanh tươi, phố xá gọn gàng. Vậy mà chỉ sau một ngày đêm, hàng loạt cây to, nhỏ gãy đổ, bật gốc. Một số khu vực như tỉnh Matanzas, Sancti Spiritus và Ciego de Avila miền Trung Cuba, thiệt hại nặng nề hơn. Thủ đô La Habana mất điện trong gần hai ngày, nhiều khu phố sát bờ Đại Tây Dương sóng biển đánh vỡ bờ ngăn và nhà của các đồng chí Tùy viên Quốc phòng Việt Nam cũng bị ngập trong nước mặn. Song, cũng trong gian khó, giống như ở Việt Nam, lực lượng vũ trang cách mạng của bạn cũng là lực lượng nòng cốt trong phòng, chống và khắc phục hậu quả thiên tai. Trên Truyền hình Nhà nước Cuba, các đồng chí lãnh đạo Bộ Các lực lượng vũ trang cách mạng Cuba có mặt ở nhiều địa điểm xung yếu để vừa trực tiếp chỉ huy, vừa động viên bộ đội, nhân dân phòng chống, khắc phục thiệt hại do bão.
Quả thực, lực lượng vũ trang Cuba giống như ở Việt Nam, là nòng cốt, đi đầu trong công tác phòng, chống thiên tai. Các đơn vị của bạn tạm dừng huấn luyện, tổ chức thành các lực lượng: Chống bão trong doanh trại và cơ động giúp dân sơ tán người, tài sản, chằng buộc nhà cửa. Phải nói, ý thức của người dân nước bạn và công tác phòng, chống tốt nên hạn chế đáng kể thiệt hại về người và tài sản do bão Irma gây ra. Màu xanh quân phục ô-liu nổi bật ở những nơi cơn bão đi qua, trong đó, khá đông các đồng chí nữ quân nhân cũng không quản gian khó, nguy hiểm xông pha. Bão Irma tàn phá nhanh nhưng tinh thần khắc phục hậu quả sau bão của người dân Cuba cũng rất khẩn trương. Bộ đội dùng mọi thứ có thể, như: Cưa, dao, ô tô, máy xúc, kể cả dùng tay bẻ cành, kéo cây gãy đổ giải tỏa giao thông, quét dọn nhà cửa, đường phố... Không ít du khách từ các nước châu Âu cũng chung tay dọn dẹp quanh các khu vực khách sạn mình lưu trú. Hai ngày sau bão, Sân bay quốc tế Jose Marti La Habana đã hoạt động trở lại bình thường. Khi được hỏi, Trung sĩ Ravi Lero, thuộc Tập đoàn quân miền Trung, chia sẻ: “Tôi vinh dự là người chiến sĩ cách mạng. Đã là chiến sĩ cách mạng thì phải có trách nhiệm, nghĩa vụ thực thi tốt nhiệm vụ được giao. Tổ quốc là trên hết thảy mà, đồng chí!”.
Trung sĩ Ravi Lero đã giúp tôi hiểu sâu hơn quyết tâm của những chiến sĩ cách mạng Cuba. Cũng tại buổi trình diễn ở Lữ đoàn Đặc công, tôi được chứng kiến khi chỉ huy đơn vị phát hiệu lệnh, cả đơn vị hô vang khẩu hiệu hành động: “Chủ nghĩa xã hội hay là chết! Tổ quốc hay là chết!". Bạn đọc hãy tin đi! Ở Cuba, đó không phải là lời hô khẩu hiệu suông! Nếu bạn được gặp những người lính cách mạng, thấy họ rèn luyện ở cường độ cao, kỹ thuật điêu luyện và bản lĩnh thế nào. Nếu bạn thấy tinh thần thượng tôn pháp luật của người dân Cuba! Nếu bạn thấy, Cuba là tâm của siêu bão tử thần nhưng gạt đi những khó khăn, “ngọn cờ đầu của châu Mỹ Latinh”-Chính phủ Cuba đã nhanh chóng cử gần 1.000 bác sĩ, nhân viên y tế sang các nước láng giềng để giúp khắc phục hậu quả cơn bão. Nếu bạn thấy, ngay khi cơn bão tan, điệu chacha vẫn rất nồng nàn, đắm say và rượu rum vẫn được mở, quyện với khói xì gà thơm ngát...
Cuba, tháng 9-2017
Bài và ảnh: NGÔ ANH THU
(Tiếp theo và hết)