Từ phát hiện của đồng chí Phó tư lệnh...
Tháng 1-2017, nhân dịp Xuân mới Đinh Dậu, Thiếu tướng Phan Văn Tường, Phó tư lệnh Quân khu 1, thay mặt Đảng ủy và Bộ tư lệnh quân khu đến thăm, chúc Tết xã Đức Hạnh-xã giáp biên giới đặc biệt khó khăn của huyện Bảo Lâm, tỉnh Cao Bằng. Cùng đi với Thiếu tướng Phan Văn Tường có các đồng chí lãnh đạo, chỉ huy Đoàn Kinh tế-Quốc phòng (KTQP) 799, đơn vị thực hiện dự án xây dựng Khu KTQP trên địa bàn huyện Bảo Lạc và Bảo Lâm. Đến khi tặng quà các gia đình nghèo của xã, Thiếu tướng Phan Văn Tường ngạc nhiên thấy một cháu bé loắt choắt mà lại được giới thiệu là chủ hộ lên nhận quà. Hỏi chuyện các đồng chí lãnh đạo xã Đức Hạnh, đồng chí Phó tư lệnh xúc động khi được biết cháu bé đó có tên là Vừ Mí Chứ, là anh cả trong một gia đình gồm 7 anh chị em (5 trai, 2 gái) mồ côi cả cha lẫn mẹ ở xóm Lũng Mần-xóm khó khăn nhất của xã Đức Hạnh.
Trung tá Dương Thu Hoài, Trưởng ban Phụ nữ Quân khu 1 trao bò giống tặng cháu Vừ Mí Chứ.
Ngôi nhà tình nghĩa do Quân khu 1 tặng gia đình cháu Vừ Mí Chứ.
Ngay sau khi tặng quà, Thiếu tướng Phan Văn Tường cùng một số cán bộ của Đoàn KTQP 799 đi bộ xuyên núi đến thăm nơi ở của cháu Vừ Mí Chứ. Đoàn công tác xót xa trước cảnh ngôi nhà mà Chứ và các em của cháu ở dột nát, có thể đổ bất cứ lúc nào. Vừ Mí Chứ không nói được tiếng phổ thông, chưa từng được đi học chữ. Năm 2013, mẹ Chứ mất, đến năm 2015, bố của Chứ cũng qua đời. 7 anh chị em mồ côi không nơi nương tựa phải tự nuôi nhau. Chứ và em gái thua Chứ một tuổi phải đi làm nương, đến tối mịt mới về. Trong gia đình chỉ có người em thứ ba là Vừ Mí Na được Đồn Biên phòng Cốc Pàng trợ cấp cho đi học, còn lại đều chưa được đến trường.
... đến cuộc vận động đầy tình thương và trách nhiệm
Sau chuyến công tác đầu xuân ấy, Thiếu tướng Phan Văn Tường đã báo cáo với Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân khu 1 về việc phát hiện hoàn cảnh đặc biệt khó khăn của gia đình cháu Vừ Mí Chứ và đề xuất giải pháp giúp đỡ gia đình cháu ổn định cuộc sống. Đảng ủy, Bộ tư lệnh quân khu thống nhất trích từ Quỹ “Vì người nghèo” của quân khu 50 triệu đồng, đồng thời vận động các tổ chức, cá nhân trong và ngoài quân đội ủng hộ kinh phí để làm nhà mới tặng gia đình cháu Vừ Mí Chứ. Thiếu tướng Ngô Minh Tiến, Tư lệnh quân khu và Thiếu tướng Phan Văn Tường, mỗi người ủng hộ trước 10 triệu đồng. Đoàn KTQP 799 ủng hộ 65 triệu đồng; Công ty 86 ủng hộ 10 triệu đồng. Các đồng chí Trưởng phòng, phó trưởng phòng Tài chính quân khu, Trưởng phòng Kinh tế quân khu cùng nhiều cán bộ trong quân khu cũng nhiệt tình ủng hộ. Chỉ trong một thời gian ngắn, cuộc vận động đã thu được 218 triệu đồng.
Nhiều tập thể và cá nhân ngoài quân đội nghe tin có cuộc vận động tình nghĩa của Quân khu 1 giúp đỡ gia đình cháu Vừ Mí Chứ cũng nhiệt tình hưởng ứng. UBND huyện Bảo Lâm (tỉnh Cao Bằng) ủng hộ 50 triệu đồng; ông Nguyễn Tiến Thế ở Công ty Cổ phần xây dựng Thành Đô-Thăng Long (Bắc Ninh) ủng hộ 20 triệu đồng; ông Phạm Thế Đại ở xã Tiên Hội, huyện Đại Từ (tỉnh Thái Nguyên) ủng hộ 10 triệu đồng...
Trên cơ sở nguồn kinh phí vận động, quyên góp được, vào cuối tháng 4-2017, Thiếu tướng Phan Văn Tường đã chủ trì buổi làm việc với UBND huyện Bảo Lâm, UBND xã Đức Hạnh, Đồn Biên phòng Cốc Pàng, Đoàn KTQP 799 thống nhất phương án làm nhà mới và giúp đỡ gia đình cháu Vừ Mí Chứ ổn định cuộc sống. Công việc xây dựng nhà mới được giao cho Xưởng X79 (Cục Kỹ thuật quân khu) phối hợp với Đoàn KTQP 799 thực hiện. Ngày công lao động được huy động từ xã Đức Hạnh và Đồn Biên phòng Cốc Pàng.
Kế hoạch xây dựng nhà mới tặng gia đình cháu Vừ Mí Chứ được triển khai gấp rút. Do việc vận chuyển vật liệu rất khó khăn, quãng đường từ Sở chỉ huy Đoàn KTQP 799 ở thị trấn huyện Bảo Lạc đến thôn Lũng Mần chưa đến 40km nhưng xe ô tô hai cầu phải đi mất gần 3 giờ đồng hồ, xe ô tô một cầu thì không thể vào được, vì thế phương án xây dựng nhà được thống nhất là làm bằng khung sắt, mái lợp tôn lạnh, tường thưng ván gỗ. Bếp và khu chăn nuôi cũng được làm chủ yếu bằng vật liệu sắt, tôn và gỗ.
Xưởng X79 được Bộ tư lệnh quân khu giao làm khung sắt, ván gỗ và mái tôn, huy động những người thợ giỏi nhất dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Trung tá Phạm Quốc Hùng, Phó xưởng trưởng. Các anh đã lặn lội đến làm việc ở Lũng Mần, địa danh được mệnh danh là “xóm khô khát” của Cao Bằng bởi ở đây vào mùa khô thiếu nước trầm trọng vào đúng thời điểm nắng nóng. Sau những ngày lao động tại đây, nhiều người không quen với khí hậu đã bong cả lớp da và bị bệnh ngoài da.
Đoàn KTQP 799 cũng cử những cán bộ biết tiếng Mông tổ chức cho bà con xóm Lũng Mần cùng với các chiến sĩ Đồn Biên phòng Cốc Pàng san nền, xây móng. Bà con một phần vì thương “7 anh em thằng Chứ mồ côi”, phần vì nghe lời bộ đội đã đến lao động rất đông. Chỉ sau hơn một tháng triển khai xây dựng, căn nhà đẹp nhất xóm Lũng Mần do bộ đội xây dựng đã hoàn thành.
Ngày hội của xóm Lũng Mần
Đồng chí Nguyễn Ngọc Quang, Phó chủ tịch UBND huyện Bảo Lâm cho biết: Đến thời điểm này, tính theo tiêu chí hộ nghèo và cơ sở hạ tầng thì Bảo Lâm vẫn đang là huyện nghèo nhất cả nước. Đức Hạnh là xã nghèo nhất của Bảo Lâm và trong xã Đức Hạnh thì Lũng Mần là xóm nghèo nhất. 100% số hộ ở đây là người dân tộc Mông, gần 100% số hộ thuộc diện nghèo theo tiêu chí mới.
Thế nhưng, khi chúng tôi đến Lũng Mần, dường như cái nghèo, cái thiếu thốn đã được bà con “gửi vào trong rừng”. Mọi người đều diện những bộ quần áo đẹp nhất ra tiếp đón. Đồng chí Hoàng Văn Quang, Chủ tịch UBND xã Đức Hạnh kể: Suốt cả tuần trước lễ bàn giao nhà tình nghĩa, cả xóm Lũng Mần đã tràn ngập không khí ngày hội. Ở đây do chưa có điện lưới quốc gia nên khi thấy máy phát điện của bộ đội, thấy bộ đội hàn sắt, thép, bà con đã đem tất cả dụng cụ bằng sắt, thép tới nhờ bộ đội của Xưởng X79 hàn. “Anh em chúng tôi làm cả ngày cả đêm nhưng vui lắm”-Trung tá Phạm Quốc Hùng thổ lộ.
Có điện, các đồng chí bộ đội biên phòng Cốc Pàng, Đội sản xuất số 2 (Đoàn KTQP 799) đứng chân trên địa bàn xã Đức Hạnh tranh thủ tập hợp bà con tuyên truyền chính sách của Đảng và Nhà nước. Một ngày trước lễ bàn giao nhà, quân y của Đoàn KTQP 799 tổ chức khám, chữa bệnh miễn phí cho bà con nhân dân xóm Lũng Mần tại Nhà văn hóa xóm. Xưởng X79 gửi tặng mỗi gia đình trong xóm 2kg thịt lợn và nhiều đồ dùng thiết yếu do cán bộ, nhân viên của xưởng từ Thái Nguyên gửi tặng. Tối hôm đó, Đoàn KTQP 799 còn tổ chức chiếu phim phục vụ bà con. “Bà con trong xóm phấn khởi lắm, vừa được ăn, vừa được xem, vừa được nghe những lời tốt đẹp từ bộ đội”-anh Sầm Mý Chí, Trưởng xóm Lũng Mần phấn khởi nói.
Nụ cười và nước mắt bên căn nhà mới
Có mặt tại lễ trao nhận nhà ở xóm Lũng Mần, chúng tôi đã được nhìn thấy nhiều nụ cười và cả những giọt nước mắt xúc động. Cháu Vừ Mí Chứ 15 tuổi mà chỉ nhỏ như một cháu bé 7-8 tuổi ở dưới xuôi. Có lẽ gánh nặng quá lớn khi phải làm chủ hộ, phải nuôi dưỡng 6 em nhỏ đã làm cho cháu không phát triển chiều cao và cân nặng được. Vừ Mí Chứ không nói được tiếng phổ thông, Thượng úy Vương Văn Cống, Đội trưởng Đội sản xuất số 2 của Đoàn KTQP 799 làm phiên dịch. Hỏi về cảm nghĩ của mình khi được nhận căn nhà mới, Vừ Mí Chứ xúc động: Cháu vẫn ngỡ như mình đang ở trong mơ. Cháu chẳng biết nói gì, chỉ biết rằng gia đình cháu mãi mãi biết ơn bộ đội...
Cháu Vừ Thị Mỵ, 14 tuổi, là em gái của Vừ Mí Chứ bật khóc khi chúng tôi hỏi chuyện về cuộc sống của gia đình cháu khi cha mẹ qua đời. Cháu hứa với chúng tôi sẽ cùng anh trai nuôi các em khôn lớn. “Nghe lời bộ đội, cháu sẽ không lấy chồng sớm đâu”-Mỵ quả quyết.
Khác với anh và chị, các em của Chứ và Mỵ đều cười rất tươi khi được các bác, các chú, các cô tặng quà.
Để giúp các cháu ổn định cuộc sống, nhiều tổ chức và cá nhân cũng đã trao tặng các cháu gia súc, đồ dùng sinh hoạt trong buổi lễ giao nhận nhà. Thiếu tướng Phan Văn Tường tặng cháu Vừ Thị Mỵ và em gái mỗi người một cái va li đẹp. Trung tá Dương Thu Hoài, Trưởng ban Phụ nữ quân khu, thay mặt chị em phụ nữ trong quân khu, Ủy ban Dân số, gia đình và trẻ em quân khu tặng các cháu một con bò giống trị giá 12,1 triệu đồng. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Chi nhánh Thái Nguyên gửi 10 triệu đồng nhờ Đội sản xuất số 2 Đoàn KTQP 799 mua gia súc để các cháu nuôi. Xưởng X79 tặng các cháu 3 giường gỗ cùng toàn bộ chăn, màn, các thiết bị nhà bếp, đồ dùng sinh hoạt...
Thiếu tướng Phan Văn Tường căn dặn Thượng úy Vương Văn Cống và Trưởng xóm Lũng Mần Sầm Mý Chí cần quan tâm đến các cháu, tư vấn cho các cháu cách thức làm ăn, quản lý gia đình.
Ước mơ của cháu Vừ Mí Chứ đã thành sự thật nhờ tình thương yêu của cán bộ, chiến sĩ LLVT Quân khu 1 và các nhà hảo tâm. Rồi sau này, khi các em của Vừ Mí Chứ lớn khôn và con của các cháu sẽ được nghe câu chuyện giống như cổ tích: “Ngày xưa, gia đình ta khó khăn lắm, may mắn được các chú bộ đội của Quân khu 1 giúp đỡ...”.
Bài và ảnh: ĐỖ PHÚ THỌ